I. Lí thuyết: 1. - Nhiệt độ có ảnh hưởng đến khả năng chứa hơi nước của không khí như thế nào? - Hiện tượng ngưng tụ hơi nước diễn ra khi nào? - Trong điều kiện nào, hơi nước trong không khí sẽ ngưng tụ thành mây, mưa…. 2. Gió là gì? Nguyên nhân sinh ra gió? Kể tên các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất? Việt Nam nằm trong vùng hoạt động của gió nào? Trình bày vai trò của gió đối với con người và thực vật. 3. Cho biết dụng cụ để đo: khí áp, lượng mưa, độ ẩm, nhiệt độ. 4. Điền từ còn thiếu sau vào chỗ ……… (Khối khí nóng, Khối khí lạnh, Khối khí đại dương, Khối khí lục địa) a. ……………………………………………… hình thành trên các vùng vĩ độ cao, có nhiệt độ tương đối thấp. b. . ……………………………………………… hình thành trên các biển và đại dương, có độ ẩm lớn. c. . ……………………………………………… hình thành trên các vùng vĩ độ thấp, có nhiệt độ tương đối cao. d. . ……………………………………………… hình thành trên các vùng đất liền, có tính chất tương đối khô. 5. Trình bày sự thay đổi của nhiệt độ không khí theo: - Vị trí gần hay xa biển. - Độ cao. - Vĩ độ. II. Thực hành: 1. Tính nhiệt độ trung bình của Hà Nội biết nhiệt độ lúc 5 giờ là 20oC, lúc 13 giờ là 28oC và lúc 21 giờ là 24oC? 2.Tính nhiệt độ ở địa điểm B biết chênh lệch độ cao giữa hai địa điểm A và B là 2000m, điểm A có độ cao 500m, điểm B là 2500m và nhiệt độ ở điểm A là 25oC. 3. Tính chênh lệch độ cao giữa 2 địa điểm biết tại địa điểm A nhiệt độ là 25oC, điểm B nhiệt độ là 19oC. 4. Tính tổng lượng mưa trong năm tại Tp. Hồ Chí Minh, tính tổng lượng nước mùa mưa và mùa khô. Bảng số liệu SGK trang 63.

Lý thuyết

1. - Nhiệt độ có ảnh hưởng rất lớn đến khả năng chứa hơi nước của không khí. Nhiệt độ không khí càng cao thì lượng hơi nước chứa được càng nhiều nhưng nó cũng có hạn.

→ Khi không khí đã chứa được lượng hơi nước nhất định thì ta nói không khí đã bị bão hoà hơi nước.

- Ngưng tụ là quá trình thay đổi trạng thái vật chất từ trạng thái khí sang trạng thái lỏng, là quá trình ngược của bay hơi.

- Khi không khí bốc lên cao, bị lạnh dần thì hơi nước sẽ ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ, tạo thành mây. Gặp điều kiện thuận lợi, hơi nước tiếp tục ngưng tụ làm các hạt nước tan dần rồi rơi xuống đất tạo thành mưa.

2. - Gió là những luồng không khí chuyển động trên quy mô lớn.

- Nguyên nhân sinh ra gió: Do có sự chênh lệch khí áp. Gió là sự chuyển động của không khí từ các khu áp cao về các khu áp thấp.

- Có 3 loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất: Gió Tín Phong, gió Tây ôn đới và gió Đông cực.

- Việt Nam nằm trong vùng hoạt động của gió Tín Phong và gió Tây ôn đới.

- Vai trò của gió: 

Đối với con người

+ Tạo ra các nguồn năng lượng sạch, thân thiện môi trường

+ Vận dụng vào các môn thể thao phổ biến như thả diều, khinh khí cầu, lướt sóng,...
Đối với thực vật

+ Phát tán, duy trì, phát triển các loại hạt trong tự nhiên từ khu vực này sang khu vực khác, giúp chúng tự thụ phấn

+ Tác động không hề nhỏ đến các dạng địa hình do bị xóa mòn, phong hóa bởi sức gió...

3. Dụng cụ để đo khí áp: áp kế

Dụng cụ để đo lượng mưa: vũ kế

Dụng cụ để đo độ ẩm: ẩm kế

Dụng cụ để đo nhiệt độ: nhiệt kế

4. a/ Khối khí lạnh

b/ Khối khí đại dương

c/ Khối khí nóng

d/ Khối khí lục địa

5. Sự thay đổi của nhiệt độ không khí theo vị trí gần hay xa biển: Nhiệt độ không khí ở những miền nằm gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa có sự khác nhau.
Nguyên nhân: Đặc tính hấp thụ nhiệt của nước và đất khác nhau, dẫn đến sự khác biệt về nhiệt độ giữa đất và nước.
+ Các loại đất, đá mau nóng, nhưng cũng mau nguội.

+ Nước thì nóng chậm hơn nhưng cũng lâu nguội hơn.

Theo độ cao: Càng lên cao thì nhiệt độ không khí càng giảm. Lên cao thêm 100m thì nhiệt độ giảm $0,6^oC$

Nguyên nhân: Do sự thay đổi của lớp không khí trên mặt đất và thành phần: bụi và hơi nước trong không khí.

Theo vĩ độ: Nhiệt độ không khí giảm dần theo vĩ độ. 

+ Vùng vĩ độ thấp: Nhiệt độ cao.

+ Vùng vĩ độ cao: Nhiệt độ thấp.

Nguyên nhân: Sự thay đổi của lượng nhiệt và góc chiếu tia sáng Mặt Trời.

Thực hành

1. Nhiệt độ trung bình của Hà Nội là: $(20+28+24):3=24^oC$

2. Cứ lên cao 100 m thì nhiệt độ giảm $0,6^oC$

Vậy nhiệt độ ở địa điểm B là: $25-\frac{2000.0,6}{100}=13^oC$

3. Nhiệt độ chênh lệch là: $25-19=6^oC$

Vậy chênh lệch độ cao là: $\frac{6.1000}{0,6}=1000(m)$