3. Trình bày được tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá của Liên Xô và Đông Âu từ năm 1945 đến năm 1991.

1. Chính trị

Liên Xô vươn lên trở thành siêu cường thế giới, giữ vai trò trụ cột của hệ thống xã hội chủ nghĩa.

Tại Đông Âu, từ năm 1945 đến 1949, các nhà nước dân chủ nhân dân lần lượt ra đời, lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa.

Liên Xô và Đông Âu hình thành liên minh chính trị – quân sự – kinh tế chặt chẽ, tiêu biểu là Hội đồng Tương trợ Kinh tế (SEV) và Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va.

Tuy nhiên, mô hình chính trị tập trung quan liêu, thiếu dân chủ, không theo kịp sự biến đổi của xã hội. Từ cuối những năm 1980, cải tổ thất bại, chế độ xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu sụp đổ, và Liên Xô tan rã năm 1991.

2. Kinh tế

Giai đoạn 1945 – đầu những năm 1970, kinh tế phát triển nhanh, đặc biệt là công nghiệp nặng.

Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp thứ hai thế giới, đạt nhiều thành tựu khoa học –kĩ thuật lớn: chế tạo bom nguyên tử, phóng vệ tinh nhân tạo, đưa con người bay vào vũ trụ.

Các nước Đông Âu từng bước khôi phục và phát triển kinh tế, đời sống nhân dân được nâng cao.

Tuy nhiên, từ giữa thập niên 1970, nền kinh tế chậm đổi mới, quản lý kém hiệu quả, không thích ứng với cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật.

Cuối thập niên 1980, kinh tế lâm vào khủng hoảng toàn diện, sản xuất đình trệ, thiếu hụt nghiêm trọng.

3. Xã hội

Nhà nước thực hiện nhiều chính sách xã hội tiến bộ: đảm bảo việc làm, miễn học phí, chăm sóc y tế toàn dân.

Nhân dân được hưởng đời sống vật chất và tinh thần ổn định trong thời gian dài.

Tuy nhiên, bộ máy quản lý cồng kềnh, thiếu dân chủ, cùng khó khăn kinh tế làm niềm tin của nhân dân suy giảm, xã hội bất ổn.

4. Văn hoá – giáo dục – khoa học

Nhà nước đặc biệt chú trọng giáo dục và khoa học – kĩ thuật.

Tỉ lệ biết chữ cao, đội ngũ trí thức đông đảo, nhiều thành tựu trong văn học, nghệ thuật, khoa học cơ bản và ứng dụng.

Liên Xô trở thành một trong những trung tâm khoa học hàng đầu thế giới.Tuy nhiên, hoạt động văn hoá – tư tưởng chịu sự kiểm soát chặt chẽ, thiếu tính sáng tạo và đa dạng.