em tham kháo các bài viết khác tại đây: https://hoidap247.com/bai-viet-5-mau-bai-thi-dai-su-van-hoa-doc-nam-2025/292

  “Văn học là nhân học”-M.Gorki, điều này thật quả không sai. Văn học không chỉ là một môn học mà là một thế giới khác, thế giới của nội tâm, của những điều thầm kín, sâu sắc và mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Mục đích cuối cùng của văn học là đã truyền cảm hứng, hướng chúng  tới lối sống tích cực, biết yêu thương, chia sẻ và trở thành người có ích cho xã hội.Trong những tác phẩm đã đọc, đã học thì tác phẩm mà em ấn tượng nhất, truyền cảm hứng lớn nhất đến em là tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” của tác giả Nguyễn Thành Long. Nguồn cảm hứng sống cống hiến mãnh liệt của anh thanh niên khiến em càng thấm thía câu  “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.

      “Lặng lẽ Sa Pa” là đứa con tinh thần được Nguyễn Thành Long thai nghén sau chuyến đi thức tế lên vùng núi Sa Pa vào mùa hè năm 1970 và được in ttrong tập “Giữa trong xanh”, xuất bản năm 1972. Với nhân vật chính là anh thanh nhiên làm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn, nhân vật truyền cảm hứng qua lối sống, quan điểm sống và câu chuyện làm nghề của anh.

    "Lặng lẽ Sa Pa" là một truyện ngắn xoay quanh cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật trên chuyến xe lên Sa Pa. Trên chuyến xe ấy, ông họa sĩ già và cô kỹ sư trẻ được bác lái xe giới thiệu cho một nhận vật đặc biệt, một người thanh niên trẻ “thèm người”. Đó là anh thanh niên trẻ làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn, sống và làm việc trong điều kiện khắc nghiện và cô đơn. Nhưng anh lại luôn vui vẻ, yêu nghề và có trách nhiệm cao trong công việc. Qua cuộc trò chuyện, họ hiểu hơn về cuộc sống và công việc thầm lặng của anh. Anh thanh niên chia sẻ về niềm đam mê với công việc, về những khó khăn và niềm vui khi được cống hiến. Anh cũng kể về những người khác đang âm thầm làm việc ở Sa Pa, như ông kỹ sư vườn rau, nhà nghiên cứu sét... Tất cả đều là những con người sống lặng lẽ nhưng đầy nhiệt huyết và trách nhiệm. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi nhưng để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng ông họa sĩ và cô kỹ sư. Ông họa sĩ cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của anh thanh niên và muốn vẽ chân dung anh, còn cô kỹ sư thì tìm thấy động lực và niềm tin vào cuộc sống. Truyện ca ngợi vẻ đẹp của những con người lao động thầm lặng, sống có lý tưởng và cống hiến hết mình cho công việc, dù ở nơi xa xôi, heo hút. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp về ý nghĩa của lao động và sự cống hiến trong cuộc sống.

   Em yêu mến và ấn tượng với nhân vật anh thanh niên trước hết là bởi tình yêu nghề của anh. Anh là một người thanh niên trẻ, hai mươi bảy tuổi, nhưng lại sẵn sàng cô độc ở đỉnh núi cao chót vót, lạnh lẽo quanh năm này để làm công việc  nhàm chán và vất vả. Nhưng anh lại không cho là như vậy " Vả, khi ta việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?", ". Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi, cháu buồn đến chết mất."” Anh cho rằng công việc với anh là đôi, thế nên không thể nói là anh đang làm việc một mình được. Và anh biết công việc của anh quan trọng đối với anh em ngoài tiền tuyến kia " Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới kia"”. Thế nên anh không bao giờ thấy công việc của mình nhàm chán hay vất vả. Anh yêu nghề của anh vì anh thấy công việc của anh làm rất ý nghĩa, quan trọng nên anh trân trọng công việc của anh, coi công việc như là một người bạn luôn có đôi với mình. Đó là một tình yêu hiếm có ở một người thanh niên trẻ. Hãy nhìn chúng ta bây giờ đi, có bao nhiêu người trẻ trong số chúng ta có ước mơ, có bao nhiêu người có đam mê, hoài bão và có bao nhiêu người có thể vượt qua mọi khó khăn để theo đuổi những mơ ước, hoài bão đó đến cùng. Hay thực chất là chúng ta đang tồn tại, đang vật vờ như một cái máy làm theo những gì đã được lập trình những công việc phải làm trong ngày; sống theo mong muốn, mơ ước của người khác hay thậm chí là chẳng biết mình phải làm gì,tại sao mình lại tồn tại. Hiện thực cho thấy người trẻ hiện nay đang sống một cách tồn tại và bấu víu chứ không còn là sống ý nghĩa nữa. Tình yêu nghề ấy của anh thanh niên đã khiến em cần phải nhìn lại chính mình để tự hỏi bản thân mình yêu thích điều gì? Mình có ước mơ gì? Mình đang sống hay đang tồn tại?

         Anh thanh niên yêu nghề như vậy bởi trong anh có một lí tưởng sống cao đẹp, sống để cống hiến. Anh có tình yêu nước, yêu Tổ quốc, anh muốn được ra chiến trường cùng anh em quyết tâm, quyết tử vì Tổ quốc. Nhưng như Bác đã từng nói " người nhỏ làm việc nhỏ/ Tùy theo sức của mình " và công việc phù hợp với năng lực của anh đó chính là công việc khí tượng trên đỉnh Yên Sơn cao chót vót. Đỉnh Yên Sơn cô độc và lạnh lẽo nhưng chẳng thể nào làm trái tim anh có chút nào buồn bã hay sợ hãi. Vì trong trái tim ấy là tình yêu Tổ quốc, tình yêu quê hương và là khát khao được cống hiến, được giúp nhỏ bé của bản thân mình vào công cuộc chiến đấu vì độc lập ,tự do. Thế nên công việc có gian khó, vất vả đến đâu anh cũng cố sức mình hoàn thành đến cùng " Gian khổ nhất là lần ghi và báo về lúc một giờ sáng. Rét, bác ạ. Ở đây có cả mưa tuyết đấy. Nửa đêm đang nằm trong chăn, nghe chuông đồng hồ chỉ muốn đưa tay tắt đi. Chui ra khỏi chăn, ngọn đèn bão vặn to đến cỡ nào vẫn thấy là không đủ sáng. Xách đèn ra vườn, gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ: nó như bị chặt ra từng khúc, mà gió thì giống những nhát chổi muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung… Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy."Gian khổ vất vả là thế nhưng tình yêu nước đã khiến anh quên đi tất cả, tình yêu nghề khiến anh càng trân trọng những công việc mình đang làm. Nhìn anh thanh nhiên, em đặt ra một câu hỏi " Thời bình chúng ta ngày nay phải sống thế nào để cống hiến". Đó là sống có đạo đức, sống có lí tưởng, sống có mục đích, sống có kỉ luật. Chúng ta được hưởng sự hòa bình được đánh đổi bằng sự hi sinh của các thế hệ đi trước nên cần biết trân trọng, biết gìn giữ nên hòa bình ấy. Hãy sống có ý nghĩa, hãy dừng những phút giây xem những đoạn video vô nghĩa, hãy ngừng nghe những câu chuyện mà thay vào đó là đọc sách, giao tiếp xã hội, hãy học lịch sử, trau dồi văn hóa. Bởi lẽ "Văn hóa còn dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất." - cố  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Biết gìn giữ văn hóa dân tộc là cũng là một sự cống hiến.

    Xã hội càng hiện đại, càng phát triển, càng hiện đại, thoải mái dường như con người lại càng gặp những vấn đề, căn bệnh “hiện đại”.Và một trong số đó là overthinking-hội chứng suy nghĩ quá mức. Nhưng anh thanh niên trẻ thì khác,dù phải sống một mình, lại cô độc ở nơi cô quạnh, lạnh lẽo nhưng anh vẫn sống rất lạc quan, yêu đời. Anh vẫn trồng hoa “Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, đứng trông mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại gặp hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong…” , vẫn sống gọn gàng ngăn nắp, biết nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần”“Một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách.” Cuộc sống và làm việc của anh đối với nhiều người chúng ta có thể gọi là nhàm chán nhưng anh thanh niên lại tự biết cách làm giàu, làm đẹp cho cuộc sống của chính mình. Cuộc sống của anh vừa ngăn nắp, vừa màu sắc và đủ đầy. Trong khi đó chúng ta được sống trong hòa bình, được sống cùng gia đình, sống đủ đầy, được đi học, vui chơi thì lại tự tạo cho mình những áp lực, những suy nghĩ để rồi tiêu cực, cực đoan mà khiến cho tinh thần, tình yêu đời, yêu sống của mình héo úa lụi tàn.

      Anh thanh niên của Nguyễn Thành Long đã truyền cảm hứng cho em như thế đó. Sau khi đọc tác phẩm, em biết mình phải sống có lí tưởng, có ý nghĩa và sống một cách thật xứng đáng là một cuộc sống chứ không phải là tồn tại. Và hơn cả, đó là sống sao cho đẹp và cũng trở thành một ngọn lửa truyền cảm hứng tới những người còn chưa tìm được lí tưởng sống cho riêng mình.