Ý thức trong học tập đóng vai trò then chốt, là nền tảng vững chắc cho mọi thành công trên con đường chinh phục tri thức. Ý thức học tập là ý thức tự giác, chủ chủ, độc lập, có tinh thần trách nhiệm trong học tập. Nó không chỉ đơn thuần là việc đến lớp đúng giờ, ghi chép bài đầy đủ mà còn bao hàm thái độ chủ động, tinh thần trách nhiệm và sự nỗ lực không ngừng nghỉ của mỗi học sinh. Một người học sinh có ý thức sẽ tự giác tìm tòi, khám phá kiến thức, đặt câu hỏi khi chưa hiểu rõ vấn đề và chủ động hoàn thành các bài tập được giao một cách nghiêm túc. Học sinh cần nhận thức được tầm quan trọng của việc học đối với tương lai của bản thân và sự phát triển của xã hội, từ đó hình thành động lực học tập mạnh mẽ từ bên trong. Tiêu biểu cho ý thức học tập là tấm gương của Nguyễn Ngọc Ký. Bị liệt cả hai tay từ nhỏ, tưởng chừng như cánh cửa tương lai đã khép lại với cậu bé. Thế nhưng, với ý thức sâu sắc về tầm quan trọng của con chữ, Nguyễn Ngọc Ký đã không ngừng nỗ lực tập viết bằng chân. Quá trình luyện tập vô cùng gian nan, đau đớn, nhưng ý chí và sự kiên trì đã giúp cậu vượt qua tất cả. Bên cạnh đó có  những học sinh thiếu ý thức trong học tập thường có thái độ thờ ơ, lười biếng, ỷ lại vào người khác. Như vậy, ý thức học tập chính là "ngọn hải đăng" soi đường, định hướng cho hành trình học vấn của mỗi người. Chỉ khi có ý thức đúng đắn, chúng ta mới có thể chủ động nắm bắt tri thức, vượt qua mọi khó khăn và gặt hái được những thành quả xứng đáng.