Câu chuyện bó đũa

Ngày xưa, ở một gia đình kia, có hai anh em. Lúc nhỏ, anh em rất hòa thuận. Khi lớn lên, anh có vợ, em có chồng, tuy mỗi người một nhà nhưng vẫn hay va chạm.

Thấy các con không yêu thương nhau, người cha rất buồn phiền. Một hôm, ông đặt một bó đũa và một túi tiền trên bàn, rồi gọi các con, cả trai, gái, dâu, rể lại và bảo:

- Ai bẻ gãy được bó đũa này thì cha thưởng cho túi tiền.

Bốn người con lần lượt bẻ bó đũa. Ai cũng cố hết sức mà không sao bẻ gãy được. Người cha bèn cởi bó đũa ra, rồi thong thả bẻ gãy từng chiếc một cách dễ dàng.

Thấy vậy, bốn người con cùng nói:

- Thưa cha, lấy từng chiếc mà bẻ thì có khó gì!

Người cha liền bảo:

- Đúng. Như thế là các con đều thấy rằng chia lẻ ra thì yếu, hợp lại thì mạnh. Vậy các con phải biết thương yêu, đùm bọc lẫn nhau. Có đoàn kết thì mới có sức mạnh.

(Truyện ngụ ngôn Việt Nam)

Câu 1. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Trong truyện có mấy nhân vật?

Câu 2. Tình huống xảy ra trong câu chuyện là gì?

Câu 3. Xác định phó từ trong câu sau và cho biết tác dụng: “ Khi lớn lên, anh có vợ, em có chồng, tuy mỗi người một nhà nhưng vẫn hay va chạm”.

Câu 4. Tại sao bốn người con trong câu chuyện không ai bẻ gãy được bó đũa?

Câu 5. Theo em, một chiếc đũa và một bó đũa trong câu chuyện được ngầm so sánh với cái gì?

Câu 6. Người cha trong câu chuyện muốn khuyên nhủ với các con điều gì?

Câu 7. “Câu chuyện bó đũa” khuyên nhủ chúng ta bài học gì trong cuộc sống?

Câu 8. Viết khoảng 5-7 dòng trình bày suy nghĩ của em về sức mạnh của tinh thần đoàn kết.

Đáp án:

 

Giải thích các bước giải:

Câu 1 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xác định ngôi kể, người kể trong văn bản trên.

Trả lời:

- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất

- Người kể: nhân vật chính trong câu chuyện, xưng tôi.

Câu 2 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tác giả đã mở đầu câu chuyện bằng cách nào?

Trả lời:

Tác giả đã mở đầu câu chuyện bằng cách giới thiệu thời gian, không gian, nhân vật, tình huống xảy ra câu chuyện.

Câu 3 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tình huống làm nảy sinh câu chuyện là tình huống gì?

Trả lời:

Tình huống làm nảy sinh câu chuyện là bác thợ quay trở lại để đóng thêm một nhát búa vào đầu đinh chưa đóng hết trên ghế.

Câu 4 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tìm các chi tiết tiêu biểu gắn với các sự kiện trong câu chuyện. Các sự kiện, chi tiết trong truyện được liên kết với nhau như thế nào? Chi tiết nào khiến cho diễn biến của câu chuyện trở nên bất ngờ, thú vị?

Trả lời:

* Chi tiết tiêu biểu: 

- Chiếc ghế tựa bị bong mặt

- Bác thợ đến nhà để sửa chiếc ghế hỏng

- Bác thợ quay trở lại để đóng thêm một nhát búa vào đầu đinh chưa đóng hết trên ghế.

- Người cha biếu thêm tiền, bác thợ không nhận.

- Bác thợ vội vàng chào và đi trong mưa.

* Cách liên kết các sự kiện, chi tiết trong truyện được kể theo trình tự thời gian tuyến tính, từ đầu đến cuối, các sự kiện nối tiếp nhau xảy ra.

* Chi tiết khiến cho diễn biến của câu chuyện trở nên bất ngờ, thú vị: bác thợ mộc quay lại nhà để đóng nốt chiếc đinh đóng hết trên ghế là chi tiết bất ngờ nhất trong câu chuyện. Nó thể hiện sự tận tụy, chu đáo và lòng yêu nghề của bác thợ mộc, quan tâm đến từng chi tiết nhỏ trong lao động.

Câu 5 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Đoạn đối thoại giữa cha tôi và bác thợ có tác dụng gì trong việc thể hiện tính cách của hai nhân vật này? Nhân vật cha tôi đã có cách giải quyết thế nào đối với sự kiện thứ hai?

Trả lời:

* Đoạn đối thoại giữa cha tôi và bác thợ có tác dụng trong việc thể hiện tính cách của hai nhân vật:

- Bác thợ: Tận tụy, chu đáo với công việc

- Cha tôi: Quan tâm, trân trọng người lao động 

* Cách giải quyết của cha tôi đối với sự kiện thứ hai:

- Cha tôi cảm động, lấy thêm tiền biếu bác.

- Cách giải quyết này đã thể hiện lòng biết ơn và trân trọng với công sức người lao động. Đồng thời đó cũng là sự giáo dục tốt đẹp mà cha dành cho con.

Câu 6 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu tác dụng của việc kết hợp giữa tự sự với miêu tả, biểu cảm trong truyện.

Trả lời:

Tác dụng của việc kết hợp giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm:

- Tạo ra một tác phẩm văn học phong phú và sâu sắc hơn.

- Tự sự giúp tác giả chia sẻ những trải nghiệm cá nhân, suy nghĩ và cảm xúc của mình, tạo nên sự chân thực và gần gũi với độc giả.

- Miêu tả và biểu cảm, qua việc sử dụng ngôn từ và hình ảnh, giúp tạo nên hình ảnh sống động, mô phỏng lại các sự việc, địa điểm và nhân vật trong truyện.

Câu 7 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em rút ra được những lưu ý gì khi viết một truyện kể sáng tạo?

Trả lời:

Khi viết một truyện kể sáng tạo, em có thể lưu ý những điểm sau đây:

- Xác định chủ đề và nội dung

- Lựa chọn ngôi kể và người kể phù hợp

- Xây dựng cốt truyện hấp dẫn và có cấu trúc rõ ràng. Cốt truyện nên có sự phát triển logic từ đầu đến cuối, với các sự kiện và tình huống gây hứng thú cho độc giả.

- Xây dựng nhân vật với hành động, và lời thoại để tạo nên nhân vật độc đáo và thú vị.