PHIẾU HỌC TẬP: ĐỀ ÔN LUYỆN

I. ĐỌC HIỂU

Đọc đoạn trích sau:

(1)Quê nội ơi

Mấy năm trời xa cách

Đêm nay, ta nằm nghe mưa rơi

Nghe tiếng trời gầm xa lắc...

Cớ sao lòng thấy nhớ thương.

(2)Ôi cơn mưa quê hương

Đã ru hát hồn ta thuở bé,

Đã thấm nặng lòng ta những tình yêu chớm hé.

Nghe tiếng mưa rơi trên tàu chuối, bẹ dừa,

Thấy mặt trời lên khi tạnh những cơn mưa.

Ta yêu quá như lần đầu mới biết

Ta yêu mưa như yêu gì thân thiết

Như tre, dừa, như làng xóm quê hương.

Như những con người - biết mấy yêu thương.

Ôi tuổi thơ, ta dầm mưa ta tắm.

Ta lội tung tăng trên mặt nước mặt sông

Ta lặn xuống, nghe vang xa tiếng sấm

Nghe mưa rơi, tiếng ấm tiếng trong.

(3)Ôi đâu rồi những trò chơi tuổi trẻ

Những tàu chuối bẹ dừa, những mảnh chòi nhỏ bé

Những vết chân thơ ấu buổi đầu tiên

Mấy tấm mo cau là mấy chiếc thuyền

Mưa cuốn đi rồi.

Mưa chảy xuống dòng sông quê nội

Sóng nước quê hương dào dạt chảy về khơi,

Chở những kỷ niệm xưa, chìm lắng bốn phương trời.

(Lê Anh Xuân, Thơ Việt Nam 1945 – 1975, NXB Tác Phẩm Mới, Hà Nội, 1976)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định từ ngữ dùng để chỉ nhân vật trữ tình trong đoạn trích.

Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh gắn liền với tuổi thơ của nhân vật trữ tình được nhắc đến trong khổ thơ thứ (3) của đoạn trích.

Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong những dòng thơ sau:

Ta yêu mưa như yêu gì thân thiết

Như tre, dừa, như làng xóm quê hương.

Như những con người - biết mấy yêu thương.

Câu 4. Nêu sự vận động mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn trích.

Câu 5. Từ nội dung của đoạn trích, anh/chị hãy rút ra bài học cho bản thân.

Câu 1 :

- Từ ngữ dùng để chỉ nhân vật trữ tình là "ta"
→ Trong đoạn thơ, từ "ta" xuất hiện nhiều lần, thể hiện tâm trạng, cảm xúc và hoài niệm của nhân vật trữ tình với quê hương, tuổi thơ.

Câu 2 :

- Những hình ảnh gắn liền với tuổi thơ gồm:

+ Trò chơi tuổi trẻ

+ Tàu chuối, bẹ dừa

+ Mảnh chòi nhỏ bé

+ Vết chân thơ ấu

+ Mo cau, thuyền

+ Mưa, dòng sông quê nội

→ Tất cả đều là những hình ảnh dân dã, gần gũi với làng quê, gợi nhớ một tuổi thơ hồn nhiên, ngập tràn kỷ niệm.

Câu 3 :

- Biện pháp so sánh được sử dụng để thể hiện tình cảm tha thiết, sâu sắc của nhân vật trữ tình với mưa quê hương.

- Mưa được so sánh với:

+ Những thứ gần gũi, thân quen như tre, dừa, làng xóm

+ Thậm chí là con người, những người mà nhân vật trữ tình vô cùng yêu quý. → So sánh giúp hình ảnh cơn mưa trở nên sống động, gần gũi và chan chứa cảm xúc, làm nổi bật tình yêu tha thiết với quê hương, tuổi thơ.

Câu 4 : 

- Mở đầu: Từ nỗi nhớ quê da diết khi nghe tiếng mưa rơi.

- Tiếp theo: Hồi tưởng về những kỷ niệm tuổi thơ gắn với cơn mưa, với quê nội yêu dấu.

- Cuối cùng: Cảm xúc dâng trào, chuyển thành nỗi bâng khuâng, tiếc nuối về những ký ức tuổi thơ đã trôi xa theo dòng nước mưa.

→ Mạch cảm xúc chuyển từ nhớ nhung → yêu thương → tiếc nuối, rất tự nhiên và chân thật.

Câu 5 : 

- Quê hương luôn là nơi chứa đựng những kỷ niệm đẹp đẽ nhất của mỗi con người.

- Dù đi xa đến đâu, mỗi người không được quên cội nguồn, phải biết trân trọng và gìn giữ những giá trị văn hóa, tình cảm gắn bó với quê hương.

- Em nhận ra cần phải sống yêu thương, giữ gìn những kỷ niệm tuổi thơ, trân quý gia đình và nơi đã nuôi lớn mình.