Viết bài văn nghị luận phân tích đánh giá chủ đề và những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của bài thơ Sang Thu

Mùa thu từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận trong thơ ca Việt Nam. Nếu Nguyễn Khuyến khắc họa một mùa thu đậm chất làng quê Bắc Bộ với vẻ tĩnh lặng, trong trẻo, thì Hữu Thỉnh lại cảm nhận mùa thu theo một cách rất riêng trong bài thơ Sang Thu. Bài thơ không chỉ ghi lại những dấu hiệu tinh tế của thiên nhiên lúc giao mùa mà còn gửi gắm những suy tư sâu lắng về cuộc đời con người.

Bài thơ mở ra bằng những cảm nhận tinh tế của nhà thơ về sự chuyển mình của đất trời. Không phải những hình ảnh mang tính ước lệ thường gặp, mùa thu trong thơ Hữu Thỉnh đến một cách thật giản dị mà đầy gợi cảm:

"Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se"

Mùi hương ổi chín – một hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam – chính là tín hiệu đầu tiên báo hiệu thu về. Động từ "phả" gợi tả hương thơm lan tỏa khắp không gian, hòa quyện cùng "gió se", một cơn gió dịu nhẹ, mang chút hơi lạnh đầu mùa. Tín hiệu ấy không ồn ào mà đến một cách nhẹ nhàng, tinh tế.

Nếu như khứu giác giúp nhà thơ cảm nhận mùa thu qua mùi hương, thì thị giác lại ghi lại hình ảnh đặc trưng của tiết trời giao mùa:

"Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về."

Từ láy "chùng chình" khiến làn sương như có tâm trạng, vẫn còn lưu luyến mùa hạ mà chưa muốn rời đi. Đặc biệt, cụm từ "hình như" thể hiện sự ngỡ ngàng, bâng khuâng của tác giả trước sự thay đổi dịu dàng của thiên nhiên. Không có sự chuyển giao đột ngột, mùa thu đến trong thơ Hữu Thỉnh thật nhẹ nhàng, chậm rãi.

Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả cảnh vật, bài thơ còn mang đến những suy tư sâu sắc về thời gian và cuộc đời. Nếu khổ thơ đầu tiên là những cảm nhận tinh tế về mùa thu, thì những câu thơ tiếp theo lại gợi lên những biến chuyển của thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng:

"Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi."

Nắng vẫn còn, nhưng không còn gay gắt như ngày hè mà đã dịu nhẹ hơn, giống như con người khi bước vào độ chín chắn, không còn quá bồng bột, sôi nổi. Cơn mưa cũng đã "vơi dần", không còn ào ạt như những cơn mưa mùa hạ. Đặc biệt, hình ảnh "sấm" và "hàng cây đứng tuổi" mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Nếu "sấm" có thể hiểu là những biến cố, thử thách trong cuộc đời, thì "hàng cây đứng tuổi" chính là biểu tượng của con người khi đã trải qua nhiều thăng trầm. Khi còn trẻ, con người dễ bị tác động bởi những khó khăn, nhưng khi đã trưởng thành, họ trở nên điềm tĩnh, vững vàng hơn trước những sóng gió.

Cùng với nội dung giàu ý nghĩa, bài thơ còn ghi dấu ấn bởi nghệ thuật ngôn từ độc đáo. Hữu Thỉnh đã sử dụng những hình ảnh gần gũi, thân thuộc nhưng đầy sức gợi. Các giác quan được huy động một cách tinh tế, từ khứu giác ("hương ổi"), xúc giác ("gió se"), thị giác ("sương chùng chình") đến thính giác ("sấm bớt bất ngờ"), giúp người đọc cảm nhận mùa thu một cách chân thực, sống động. Nhịp điệu bài thơ nhẹ nhàng, chậm rãi, phù hợp với sự chuyển biến dịu dàng của thiên nhiên. Đặc biệt, tác giả sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như nhân hóa ("sương chùng chình qua ngõ"), ẩn dụ ("sấm cũng bớt bất ngờ / Trên hàng cây đứng tuổi") để tạo chiều sâu ý nghĩa.

Bài thơ Sang Thu không chỉ đơn thuần là một bức tranh thiên nhiên mà còn là những suy tư sâu lắng về cuộc đời. Qua những hình ảnh giản dị mà tinh tế, tác giả đã khắc họa thành công khoảnh khắc giao mùa từ hạ sang thu, đồng thời gợi lên triết lý nhân sinh về sự trưởng thành của con người. Chính điều đó đã giúp bài thơ để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người đọc.