Mùa xuân, với muôn vàn sắc hoa khoe sắc, tiếng chim ca líu lo, luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ. Trong kho tàng thơ ca Việt Nam, hai cái tên Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử đã để lại những dấu ấn sâu đậm với những cách cảm nhận và thể hiện riêng biệt về mùa xuân.  Qua hai bài thơ tiêu biểu "Nụ cười xuân" và "Sầu xuân", chúng ta như được chứng kiến hai tâm hồn thi sĩ đối diện với mùa xuân bằng những cảm xúc trái ngược nhau. Vậy, cái tôi trữ tình của Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử được thể hiện như thế nào qua hai tác phẩm này?

Xuân Diệu được mệnh danh là "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới" với hồn thơ trẻ trung, sôi nổi và đầy nhiệt huyết. Trong "Nụ cười xuân", Xuân Diệu đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân rực rỡ với những hình ảnh tươi tắn, tràn đầy sức sống: "Giữa vườn inh ỏi tiếng chim vui/ Thiếu nữ nhìn sương chói mặt trời". Cái tôi trữ tình của Xuân Diệu hướng về cuộc sống, yêu đời, khao khát được tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của mùa xuân. Niềm vui, sự hân hoan được thể hiện qua những câu thơ ngắn gọn, nhịp điệu nhanh, tạo nên một không khí tươi vui, sôi động. Mọi giác quan của ông đều được mở rộng để đón nhận vẻ đẹp của mùa xuân: “Sao buổi đầu xuân êm ái thế! Cánh hồng kết những nụ cười tươi”. Nụ cười xuân trong thơ Xuân Diệu là biểu tượng của sự sống, của niềm vui và hạnh phúc. 

Trái ngược với Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử lại mang đến cho người đọc một mùa xuân đầy sầu muộn. Trong "Sầu xuân", nỗi buồn của thi nhân như hòa quyện vào thiên nhiên, tạo nên một không gian ảm đạm, u buồn.  Mùa xuân trong thơ Hàn Mặc Tử là một mùa xuân buồn, một mùa xuân của sự chia ly và mất mát. Cái tôi trữ tình của Hàn Mặc Tử như một cánh hoa tàn giữa vườn xuân tươi tốt. Ông đau đáu trước vẻ đẹp mong manh của cuộc sống và nỗi sợ hãi trước cái chết. Cái tôi trữ tình của Hàn Mặc Tử hướng nội, luôn đau đáu với những vấn đề của cuộc sống và cái chết. Nỗi buồn của ông không phải là một nỗi buồn đơn thuần mà là một nỗi buồn triết lý, chứa đựng nhiều suy tư sâu sắc về cuộc đời và con người.

Bên cạnh những khác biệt, cái tôi trữ tình của Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử cũng có những nét tương đồng. Cả hai nhà thơ đều có một tình yêu mãnh liệt với thiên nhiên. Họ đều biết cách quan sát và cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên một cách tinh tế. Tuy nhiên, Xuân Diệu hướng tới vẻ đẹp bên ngoài của thiên nhiên, còn Hàn Mặc Tử lại tìm thấy vẻ đẹp trong sự cô đơn, trầm mặc của thiên nhiên. Cái đẹp trong thơ Xuân Diệu là cái đẹp của sự sống, của tuổi trẻ, của những khoảnh khắc tươi vui. Cái đẹp trong thơ Hàn Mặc Tử lại là cái đẹp của sự cô đơn, của nỗi buồn, của những khoảnh khắc suy tư.

Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử là hai nhà thơ tài hoa, mỗi người mang một phong cách riêng,  mỗi nguoiw đều mang đến cho chúng ta một góc nhìn riêng, một cảm xúc riêng về cuộc đời. Tuy có những khác biệt, cả hai đều có chung một điểm đến, đó là khơi gợi những cảm xúc sâu lắng trong lòng người đọc. Việc so sánh hai bài thơ  không chỉ giúp ta hiểu rõ hơn về tài năng của Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử mà còn giúp ta khám phá thêm về vẻ đẹp của tiếng Việt. Thơ ca là một món quà vô giá mà các nhà thơ đã để lại cho đời. Và việc đọc thơ, thưởng thức thơ là một cách tuyệt vời để chúng ta thư giãn, tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn.