So sánh sự giống và khác nhau giữa di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và di sản thiên nhiên

1. Giống nhau: 

- Đều là di sản của nhân loại, mang giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ hoặc tự nhiên nổi bật, cần được bảo tồn và phát huy.

- Đều phản ánh bản sắc dân tộc, đóng góp vào kho tàng văn minh nhân loại.

- Đều có thể được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới nếu đạt tiêu chí toàn cầu về giá trị nổi bật, tính nguyên gốc và khả năng bảo tồn.

2. Khác nhau:

-> Khái niệm: 

- Di sản văn hóa vật thể là những công trình, hiện vật, kiến trúc, di tích do con người tạo ra có giá trị lịch sử – nghệ thuật – khoa học.

- Di sản văn hóa phi vật thể là các biểu đạt tinh thần, tri thức, phong tục, tập quán, nghệ thuật dân gian do con người sáng tạo và truyền lại

- Di sản thiên nhiên là những cảnh quan, hệ sinh thái, sinh vật, địa chất có giá trị thẩm mỹ, khoa học hoặc đa dạng sinh học đặc sắc.

-> Về bản chất:

- di sản văn hóa vật thể là hữu hình (tồn tại dưới dạng vật chất) >< di sản văn hóa phi vật thể là vô hình (tồn tại trong đời sống tinh thần, trí nhớ, hành vi, ngôn ngữ) 

- di sản thiên nhiên là sản phẩm của tự nhiên, không do con người tạo nên

-> Về giá trị:

- Di sản văn hóa vật thể phản ánh trình độ kiến trúc, nghệ thuật, kỹ thuật của con người.

- Di sản văn hóa vật thể thể hiện bản sắc tinh thần, truyền thống văn hóa, tri thức dân gian

- Di sản thiên nhiên thể hiện vẻ đẹp và sức mạnh sáng tạo của tự nhiên, có giá trị sinh thái và khoa học to lớn 

Phân tích giá trị và tầm quan trọng của "tứ đại phát minh" kĩ thụât của Trung Quốc thời cổ - trung đại ?

“Tứ đại phát minh” của Trung Hoa — gồm giấy, in ấn, thuốc súng (pháo dược) và la bàn

- Giấy:  gắn với tên Cai Lun khoảng năm 105 SCN, nhưng thực tế quy trình làm giấy có phát triển trước đó; Cai Lun cải tiến qui trình làm giấy từ vật liệu sợi thực vật, tạo ra vật liệu viết rẻ và thuận tiện.

- In ấn: Bao gồm in khắc gỗ phát triển từ thế kỷ VII–IX và kỹ thuật in chữ rời, phát minh vào khoảng khoảng năm 1040–1050 (thế kỷ XI).

- Thuốc súng: Phát hiện và ứng dụng bắt đầu từ thời Tống–Đường (thế kỷ IX–X), phát triển thành các loại vũ khí nổ, pháo, hỏa khí từ thế kỷ X–XIV.

- La bàn: Dùng trong định hướng từ rất sớm (từ thời Tần–Hán dùng trong phong thủy), la bàn hàng hải với kim nam châm phục vụ hàng hải phổ biến từ thế kỷ XI–XII trở đi, đặc biệt dưới thời Tống

-> Giá trị:

- Giấy:

Giảm chi phí lưu trữ, ghi chép: Giấy rẻ và nhẹ hơn so với các vật liệu trước (tre, gỗ, lụa, da); mở rộng khả năng ghi chép hành chính, lưu trữ hồ sơ, truyền bá kiến thức.

Thúc đẩy hành chính, văn thư, giáo dục: Nhà nước mở rộng hệ thống quan chế, lưu trữ tài liệu pháp lý và hành chính; sách giáo khoa, kinh điển tôn giáo dễ truyền bá hơn.

Tiền đề cho in ấn: Có giấy mới phát huy được hiệu quả của kỹ thuật in, tạo nên cuộc cách mạng truyền tải thông tin.

- In ấn:

 Lan tỏa tri thức: Sản xuất sách hàng loạt giúp số lượng bản in tăng nhanh, hạ giá sách, mở rộng số người tiếp cận tri thức (đạo giáo, Nho giáo, Phật giáo, khoa học kỹ thuật).

Củng cố giáo dục và khoa cử: Tài liệu ôn thi, đề cương, sách học được phổ biến; góp phần chuyên nghiệp hóa quan lại và trí thức.

Tiền đề cho diễn ra cách mạng thông tin tại khu vực và sau này tại châu Âu (mặc dù trình tự phát minh khác nhau).

- Thuốc súng

Cách mạng quân sự: Làm thay đổi bản chất chiến tranh — từ ưu thế thành lũy, kỵ binh, bộ binh tay nghề sang sử dụng hỏa khí, pháo, cháy nổ; thúc đẩy thay đổi nghệ thuật chiến tranh, bố phòng thành luỹ, công trình quân sự.

Ảnh hưởng sang kỹ thuật hóa học: Thúc đẩy nghiên cứu vật liệu, luyện kim, kỹ thuật nổ, góp phần phát triển công nghệ luyện kim và cơ khí.

Lan truyền và biến đổi: Khi truyền sang Trung Đông và châu Âu, thuốc súng làm giàu thêm công nghệ quân sự toàn cầu.

- La bàn

Cách mạng hàng hải: Cho phép định hướng độc lập với bầu trời và bến bờ, tăng tính an toàn và tầm hoạt động cho tàu thuyền, mở rộng tuyến hàng hải dài ngày.

Mở rộng giao lưu thương mại toàn cầu: La bàn là công cụ then chốt để phát triển hàng hải đại dương, tạo điều kiện cho giao thương xuyên lục địa, khám phá biển mới.

Tiền đề cho địa lý học, bản đồ học hiện đại

- Tầm quan trọng với Trung Hoa 

Nền hành chính và giáo dục phát triển: Giấy và in ấn giúp nhà nước quản trị hiệu quả, tri thức được hệ thống hóa, khoa cử phát triển, nền hành chính trung ương hóa và mở rộng sức mạnh văn hóa – chính trị.

Công nghiệp và kỹ thuật được thúc đẩy: Thuốc súng và các kỹ thuật liên quan thúc đẩy luyện kim, chế tạo; la bàn thúc đẩy đóng tàu và hàng hải.

Nền văn hóa đọc – in hình thành: Sự phổ biến sách vở làm thay đổi đời sống tinh thần, quảng bá tư tưởng, tôn giáo và nghệ thuật.

- Ảnh hưởng với thế giới:

Kích hoạt “cách mạng truyền thông” sớm: In ấn và giấy là tiền đề làm bùng nổ sản xuất tri thức ở châu Á và — sau khi kỹ thuật in chữ rời được phát triển thêm ở châu Âu — góp phần vào Cách mạng in ấn ở châu Âu, thúc đẩy Phục hưng và Cách mạng khoa học.

Biến đổi chiến tranh toàn cầu: Thuốc súng thay đổi chiến lược, khẩu súng, pháo làm thay đổi cục diện chính trị – quân sự ở châu Âu, Trung Đông, châu Á.

Khai thông hàng hải và toàn cầu hóa: La bàn cùng với cải tiến tàu thuyền dẫn tới mở rộng tuyến hàng hải xuyên đại dương, làm nền tảng cho kỷ nguyên khám phá, trao đổi hàng hóa và văn hóa toàn cầu.