`color{#1C86EE}{_}color{#1589FF}{D}color{#38ACEC}{e}color{#3BB9FF}{l}color{#56A5EC}{y}color{#5CB3FF}{r}color{#B0E2FF}{a}color{#1E90FF}{_}`

     `@` Giai đoạn hình thành (Thế kỷ `XV - XVIII`).

`-` Xuất hiện vào cuối thời kỳ phong kiến, đặc biệt là ở Tây Âu (Anh, Pháp, Hà Lan…).

`-` Nguyên nhân: sự ra đời của nền sản xuất hàng hóa và quan hệ hàng hóa - tiền tệ phát triển.

 `-` Đặc điểm.

`+` Tư bản chủ yếu tập trung vào lĩnh vực thương nghiệp, buôn bán hàng hóa và tích lũy tư bản thông qua trao đổi thương mại.

`+` Sự ra đời của giai cấp tư sản và giai cấp vô sản.

`+` Các cuộc phát kiến địa lý thúc đẩy thương mại toàn cầu (Christopher Columbus, Vasco da Gama…).

  `-` Hệ quả.

`+` Làm suy yếu chế độ phong kiến.

`+` Đặt nền móng cho sự phát triển của công nghiệp và kỹ thuật.

    `@` Giai đoạn chủ nghĩa tư bản công nghiệp (Cuối thế kỷ `XVIII -` cuối thế kỷ `XIX`).

`-` Bắt đầu từ Cách mạng công nghiệp (cuối thế kỷ `XVIII` tại Anh).

  `-` Đặc điểm.

`+` Sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp nặng, đặc biệt là dệt may, luyện kim, và cơ khí.

`+` Tư bản công nghiệp trở thành lực lượng thống trị trong xã hội.

   `-` Hệ quả.

`+` Tăng năng suất lao động và sản lượng sản xuất.

`+` Tạo ra thị trường lao động tự do và giai cấp công nhân công nghiệp.

`+` Làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản.

     `@` Giai đoạn chủ nghĩa tư bản độc quyền (Cuối thế kỷ `XIX -` đầu thế kỷ `XX`).

  `-` Đặc điểm.

`+` Xuất hiện các công ty độc quyền, tư bản tài chính, và liên minh giữa ngân hàng và công nghiệp.

`+` Hình thành các tập đoàn, cartel, trust nhằm kiểm soát thị trường và tối đa hóa lợi nhuận.

`+` Chủ nghĩa tư bản bước vào giai đoạn xuất khẩu tư bản thay vì chỉ xuất khẩu hàng hóa.

`+` Mâu thuẫn giữa các nước tư bản dẫn đến các cuộc chiến tranh đế quốc (như Thế chiến thứ nhất).

     `@` Giai đoạn chủ nghĩa tư bản hiện đại (từ giữa thế kỷ `XX` đến nay).

`-` Sau Thế chiến thứ hai, đặc biệt là từ những năm `1950` trở đi.

   `-` Đặc điểm

`+` Chủ nghĩa tư bản điều chỉnh, kết hợp giữa tự do kinh doanh và sự can thiệp của nhà nước.

`+` Phát triển mạnh mẽ về khoa học-công nghệ, dịch vụ, công nghệ thông tin, toàn cầu hóa kinh tế.

`+` Hệ thống phúc lợi xã hội được quan tâm hơn (đặc biệt ở các nước Bắc Âu).

   `-` Hệ quả.

`+` Chủ nghĩa tư bản thích nghi linh hoạt với sự biến đổi của thế giới.

`+` Tuy nhiên vẫn tồn tại bất bình đẳng xã hội, khủng hoảng kinh tế (như khủng hoảng tài chính `2008`), và các vấn đề môi trường, đạo đức kinh doanh.