Viết về văn bản nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện

Trong kho tàng truyền thuyết Việt Nam, có nhiều tác phẩm vừa giải thích hiện tượng tự nhiên, vừa phản ánh những sự kiện lịch sử, đồng thời gửi gắm những bài học sâu sắc. Nổi bật trong số đó là Sơn Tinh, Thủy Tinh và An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy. Đây là hai truyền thuyết quen thuộc với học sinh, gắn bó với tuổi thơ bao thế hệ, chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa và nhân sinh to lớn. So sánh hai tác phẩm sẽ giúp chúng ta nhận rõ hơn những điểm giống và khác biệt, từ đó khẳng định giá trị bền vững của chúng trong đời sống tinh thần dân tộc.

Điểm giống nhau đầu tiên của hai truyền thuyết là đều phản ánh khát vọng lớn lao của nhân dân ta. Với Sơn Tinh, Thủy Tinh, đó là khát vọng chiến thắng thiên nhiên, đặc biệt là lũ lụt hằng năm. Với An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy, đó là khát vọng có một đất nước vững mạnh, độc lập, lâu dài. Cả hai tác phẩm đều sử dụng yếu tố hoang đường, kì ảo để nâng tầm hiện thực và làm tăng sức hấp dẫn. Người đọc dễ dàng bắt gặp trong đó những chi tiết thần kì như: Sơn Tinh chỉ tay là núi dời, bốc cả đồi núi ngăn lũ; hay Rùa Vàng hiện lên giúp An Dương Vương xây thành, tặng nỏ thần bách phát bách trúng. Những chi tiết này vừa phản ánh trí tưởng tượng phong phú, vừa thể hiện niềm tin của nhân dân vào sức mạnh siêu nhiên phù trợ cho chính nghĩa.

Tuy nhiên, hai truyện cũng có những điểm khác biệt rõ nét. Sơn Tinh, Thủy Tinh mang màu sắc thần thoại nhiều hơn, tập trung giải thích hiện tượng tự nhiên: tại sao năm nào cũng có lũ lụt nhưng cuối cùng con người vẫn thắng thế. Tác phẩm toát lên tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của nhân dân ta trong công cuộc chế ngự thiên tai. Trong khi đó, An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy lại thiên về bi kịch lịch sử. Tác phẩm lý giải nguyên nhân mất nước Âu Lạc, phê phán sự chủ quan, mất cảnh giác của vua An Dương Vương, đồng thời bày tỏ sự cảm thông với số phận oan nghiệt của Mị Châu. Qua đó, truyện gửi gắm bài học sâu sắc: muốn giữ nước phải luôn cảnh giác với kẻ thù và đặt lợi ích dân tộc lên trên tình riêng.

Về nghệ thuật, Sơn Tinh, Thủy Tinh được kể bằng lối tự sự ngắn gọn, cô đọng, nhịp điệu dồn dập, phản ánh khí thế chiến đấu sôi nổi. Trong khi đó, An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy giàu kịch tính, xen lẫn yếu tố bi thương, lời kể chậm rãi, giàu cảm xúc, nhấn mạnh sự sụp đổ của một vương triều và bi kịch tình yêu lứa đôi. Chính sự khác biệt này làm nên vẻ đẹp riêng cho từng tác phẩm.

Đánh giá chung, cả hai truyền thuyết đều có giá trị to lớn. Sơn Tinh, Thủy Tinh giúp chúng ta thêm tự hào về sức mạnh chinh phục thiên nhiên của cha ông. An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy lại nhắc nhở về trách nhiệm dựng nước và giữ nước, đồng thời khơi gợi lòng trắc ẩn trước bi kịch của con người. Đọc cả hai tác phẩm, ta càng hiểu hơn về tâm hồn người Việt: vừa kiên cường, bất khuất trước thiên nhiên, vừa giàu tình cảm và luôn trăn trở với vận mệnh đất nước.

Tóm lại, Sơn Tinh, Thủy Tinh và An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy là hai truyền thuyết có giá trị đặc sắc, vừa phản ánh khát vọng chinh phục tự nhiên, vừa thể hiện bài học giữ nước quý giá. Mỗi tác phẩm có một cách thể hiện riêng, nhưng đều góp phần tạo nên bản sắc văn hóa và tinh thần của dân tộc Việt Nam. Đối với thế hệ trẻ hôm nay, những tác phẩm ấy không chỉ là bài học trong sách vở mà còn là lời nhắc nhở sống động về ý chí, trách nhiệm và tình yêu quê hương, đất nước.