Truyện ngắn "Đất quên" của Nguyễn Huy Thiệp khai thác sâu sắc mâu thuẫn giữa con người và mảnh đất — nơi chứa đựng ký ức, số phận và lòng người. Tác giả dựng lên tình huống nhân vật trở về thăm quê, đối diện với sự tàn phai của đất cũ và những con người đã thay đổi; mảnh đất không còn như ký ức, lại vừa nhuốm những ân oán, tiếc nuối. Từ đó, xung đột nội tâm của nhân vật bùng nổ: yêu thương gắn bó với cội nguồn nhưng bất lực trước thực tại tàn nhẫn, muốn bảo tồn giá trị truyền thống nhưng bị vật chất, lợi ích và tham vọng cuốn đi. Tình huống truyện hiện lên vừa cụ thể (cuộc gặp, tranh chấp, mất mát) vừa mang tính biểu tượng — đất trở thành nhân chứng và là nguyên nhân dẫn đến bi kịch nhân cách. Ngôn ngữ Thiệp đanh gọn, chua chát, khiến tình huống thêm kịch tính và gây ám ảnh. Cuối cùng, truyện để lại nỗi day dứt về sự tan rã của cộng đồng và cảnh tỉnh về trách nhiệm giữ gìn giá trị đạo đức trước sự xói mòn của thời gian và vật chất. :3