Trong kho tàng văn học Việt Nam hiện đại, có không ít những truyện ngắn cảm động viết về những phận đời nhỏ bé, lam lũ, nhưng lại tỏa sáng bởi tình yêu thương và phẩm giá con người. Một trong số đó là truyện ngắn “Vé xem xiếc” của Tống Phú Sa tác phẩm xúc động về tình mẫu tử thiêng liêng, sự hy sinh cao cả của người mẹ nghèo dành cho đứa con trai bé bỏng. Qua một sự việc tưởng như rất bình thường đi xem xiếc tác giả đã dựng nên một câu chuyện đậm chất nhân văn, chạm đến trái tim của người đọc.

   Truyện kể về một người mẹ đơn thân, hàng ngày gồng gánh mưu sinh bằng nghề bán bánh mì rong để nuôi con trai sáu tuổi. Vì mặc cảm với hoàn cảnh nghèo khó, chị chỉ đứng từ xa đón con mỗi buổi tan học. Ngày con tốt nghiệp mầm non và được thưởng một tấm vé xem xiếc, chị đã phá lệ, cùng con đến sân vận động. Tuy nhiên, tấm vé chỉ dành cho trẻ em. Để được vào cùng con, chị phải mua thêm vé người lớn. Khi anh soát vé nói lời từ chối kèm theo thái độ trịch thượng, người mẹ rơi vào tình huống trớ trêu: số tiền ít ỏi còn lại đủ mua một vé, nhưng nếu dùng nó, ngày mai lấy gì nuôi con? Sau phút giằng xé nội tâm, chị chọn cách ra về. Chị từ bỏ niềm vui nhất thời của con để gìn giữ cuộc sống dài lâu, dù điều đó khiến chị đau đớn đến tột cùng.

Hành động “quay lưng” tưởng như nhẫn tâm ấy lại chính là biểu hiện cao đẹp nhất của tình mẫu tử thiêng liêng và lòng hy sinh không giới hạn. Chị không khóc thành tiếng, không than vãn, chỉ âm thầm để dòng nước mắt chảy xuống, ghì chặt con vào lòng và nói: “Mẹ xin lỗi con, thứ lỗi cho mẹ, con nhé.” một lời xin lỗi thắt nghẹn, vừa day dứt vừa chứa đựng tình yêu bao la.

Cậu bé trong truyện dù chỉ mới sáu tuổi cũng là hình ảnh đẹp, giàu tình cảm. Khi thấy mẹ không thể vào, cậu không hề mè nheo hay giận dỗi. Trái lại, cậu vờ như không quan tâm, nói to một cách mạnh mẽ nhưng giọng đã méo xệch: “Đoàn xiếc này cũng còn non nghề, ai mà thèm xem!” Câu nói ấy vừa thể hiện sự thấu hiểu, vừa là nỗ lực non nớt của một đứa trẻ muốn che giấu nỗi thất vọng để an ủi mẹ mình. Chính khoảnh khắc ấy đã khiến câu chuyện trở nên vô cùng lay động bởi sự trưởng thành vượt tuổi của đứa trẻ nghèo nhưng đầy yêu thương.

Thành công của “Vé xem xiếc” không chỉ đến từ nội dung nhân văn mà còn ở nghệ thuật kể chuyện nhẹ nhàng mà sâu sắc. Tống Phú Sa sử dụng ngôi kể thứ ba nhưng vẫn lồng ghép tinh tế được cảm xúc của nhân vật. Những chi tiết như: tấm vé được cậu bé giữ thẳng thớm, dòng nước mắt chảy lặng lẽ, lời xin lỗi nghẹn ngào, cái nắm tay, ánh nhìn... đều được miêu tả với độ tiết chế cao nhưng vô cùng giàu sức gợi. Không cần lời lẽ hoa mỹ hay những bi kịch ồn ào, truyện vẫn khiến người đọc nghẹn lại vì sự chân thực và cảm xúc lặng thầm mà bền chặt.

Truyện ngắn “Vé xem xiếc” là một tác phẩm thành công cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Tác giả không chỉ kể một câu chuyện cảm động, mà còn gửi gắm một thông điệp nhân văn sâu sắc: tình mẫu tử là thiêng liêng và bất diệt, người mẹ dù nghèo khó vẫn luôn sẵn sàng hy sinh tất cả để mang lại hạnh phúc cho con. Đồng thời, truyện cũng khiến chúng ta nhận ra rằng, trong cuộc sống này, vẫn có biết bao phận người lam lũ đang phải đánh đổi cả niềm vui nhỏ bé vì miếng cơm manh áo.

   Câu chuyện khép lại bằng hình ảnh hai mẹ con lặng lẽ rời đi, để lại phía sau tiếng loa về buổi xiếc thú một kết thúc buồn, nhưng cũng đầy ánh sáng nhân văn. Đó là ánh sáng của tình thương, của sự tử tế, của một tình mẹ vĩnh viễn không bị nghèo đói làm phai mờ.