( Bạn tham khảo)   

Bài làm:

Từ xưa đến nay, văn chương nghệ thuật đã trở thành vũ khí, là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với con người trong cuộc sống, khi con người đến với văn chương cũng đồng nghĩa với việc họ mang vào trong đó những câu chuyện, sự thật đắng cay mà họ từng thấy, bản thân họ đã phải trải qua. Vì vậy, nhà văn Thanh Thảo cho rằng: “Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc. Nó giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốt hơn, nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người.”(trích Văn học và tuổi trẻ). Điều này đã được thể hiện rõ nét qua một số tác phẩm truyện ngắn hiện đại Việt Nam.

Cái đẹp chính là văn chương, văn chương là “thứ khí giới thanh cao”, là một loại hình nghệ thuật bao gồm các sáng tác dùng ngôn từ nghệ thuật để phản ánh cuộc sống con người. Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và chiều sâu đáng kinh ngạc bởi văn chương đem đến cho độc giả những trải nghiệm mà cuộc đười thực có thể không có được, giúp độc giả thỏa mãn nhu cầu nếm trải sự sống muôn hình vạn trạng. Đến với văn học ta không chỉ khám phá, nhận thức hiện thực mà còn cảm nhận, hiểu biết tư tưởng, tình cảm, mơ ước và khát vọng của nhận loại và của chính mình Mỗi tác phẩm mà nghệ sĩ viết nên họ đều gủi gắm vào đó những thông điệp, tâm tư nếu ta biết tìm trong mỗi tác phẩm, mỗi quyển sách, những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người Cuộc đời người đọc sẽ nhận ra ý nghĩa của văn chương với tâm hồn mình từ chính điều này. Và người đọc khi chủ động tìm kiếm cái đẹp ẩn kín tiềm tàng cũng như nhận ra sự thể hiện ở những vẻ đẹp sâu thẳm trong hình tượng nghệ thuật của tác phẩm thì sẽ nhận ra được những thông điệp thẩm mỹ sâu xa.

Ý kiến của Thanh Thảo đã khẳng định đặc trưng của văn học và tầm quan trọng của văn học trong đời sống tinh thần con người, văn học nghệ thuật phản ánh cuộc sống một cách tổng hợp, toàn vẹn trong mối quan hệ đa dạng, phức tạp. Tập trung khám phá chiều sâu khôn cùng của tâm hồn con người. Văn học có sứ mệnh cao cả bởi tác động sâu sắc tới đời sống tinh thần con người làm giàu thêm nhận thức của con người về thế giới xung quanh, về chính bản thân mình. Văn học bồi đắp, nâng đỡ, thanh lọc tâm hồn con người, khiến con người trở nên hoàn thiện người hơn, sống tốt hơn. Văn học luôn đồng hành với nhân loại, bởi vậy văn học có vị trí không thể thay thế được trong đời sống con người.

“Cuộc đời là nơi xuất bản cũng là nơi đi tới của văn học” (Tố Hữu), văn chương nghệ thuật là sản phẩm tinh thần của người nghệ sĩ, bộc lộ suy nghĩ và tình cảm của người nghệ sĩ trước cuộc đời, thể hiện những vẻ đẹp sâu kín trong tâm hồn con người. Mọi khám phá, sáng tạo đều có mục đích hướng về những vấn đề thuộc về con người, nhân sinh, nhân bản. Bởi lẽ, con người là trung tâm khám phá của mọi tác phẩm nghệ thuật. Văn chương không chỉ là ngôn từ mà tác giả gửi vào đó nỗi niềm cũng như hiện thực cuộc sống mà còn ẩn chứa việc xây đắp tâm hồn con người. "Nhà văn phải là những nhà nhân đạo từ trong cốt tủy", phải là những người có cái nhìn đầy tinh tường, hầu hết những điều mà con người ta phải trải qua, phải chịu đựng để rồi viết về họ, cảm thông cho họ và ca ngợi những điều đáng quý trong phẩm chất của những con người ấy. Thạch Lam và Nam Cao là những nhà văn như thế, những người mang chủ nghĩa nhân đạo sâu sắc và gây tạo nên những điều tốt đẹp trong lòng người đọc thông qua các truyện ngắn “Hai đứa trẻ”, “Chí Phèo” và “Đời thừa” những truyện ngắn tiêu biểu của văn học giai đoạn 1930 đến 1945. Từ văn chương mà ta biết cảm thông với cuộc đời mịt mờ không tương lai của những con người nghèo khổ qua tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam. Chẳng phải chúng ta vẫn thường nghĩ nạn nhân của chế độ cũ là những người dân nghèo khổ nhưng chúng ta lại quên còn có những đứa trẻ phải chịu bất hạnh kia hay sao? Thời chiến thì chúng bị mất cha mẹ, sống lang bạt đói rét không tình thương thế nhưng đến thời đại này thì chúng lại phải sống cuộc sống tẻ nhạt mà không có ước mơ. Niềm khao khát bé bỏng và duy nhất của chúng cũng chỉ có là bán được vài món hàng rồi lại đợi đến đêm để ngắm đoàn tàu, cảnh chiều tàn hiu hắt không tiếng người, trên mặt đất chỉ còn vài đứa trẻ đang nhặt nhạnh những gì còn sót lại từ buổi chợ chiều. Trẻ em đáng ra ở độ tuổi này phải được vui chơi và học tập thế nhưng chúng lại rơi vào bi kịch sống mà không biết đến cái gọi là ước mơ, sống mà chôn vùi tuổi thơ vào những thứ bèo bọt, sống vẫn vơ quẩn quanh không có tương lai cũng nhưng không lối thoát nào cả.

Chưa hết đồng cảm và thương xót cho những đứa trẻ tội nghiệp ấy thì chúng ta lại bắt gặp bi kịch nghèo đói đến tột cùng phải tước đi mạng sống của Lão Hạc trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao. Là một lão già khốn khổ bị cái đói đày đọa đến quẩn quanh, tuổi già là cái tuổi mà con người ta phải được nghỉ ngơi và con cái chăm sóc thế nhưng lão lại rơi vào bi kịch khốn khổ nhất. Đứa con trai duy nhất vì nghèo túng chẳng đủ tiền cưới vợ nên đã bỏ người cha già lại và đi kiếm tiền, mình lão ở nhà chỉ còn có con chó mà lão thương yêu nhất gọi là cậu vàng. thế nhưng cuối cùng vì bần cùng hóa, vì quá đói khổ mà lão phải bán cậu vàng đi, cảnh cậu vàng bị bán đã khiến cho người đọc thực sự xúc động bởi loài vật trung thành ấy cũng có cảm xúc như con người, chúng cũng biết suy nghĩ và đau đớn cho bi kịch của mình và của chủ nhân. Sau tất cả những bi kịch và nỗi đau mà lão phải chịu thì một nút thắt nữa lại nổi nên trong lòng con người ấy, sự giằng co giữa việc bán rẻ nhân cách để đổi lấy mạng sống hay tự kết liễu cuộc đời mình. Là con người thì ai chẳng tham sống sợ chết thế nhưng con người nghèo khổ ấy lại chọn cách từ bỏ mạng sống của mình, thà chết chứ không chịu đánh mất nhân cách con người mình. Từ bi kịch của Lão Hạc, ta nhận ra được rằng nhân phẩm của một con người rất quan trọng và cái giá để giữ được nhân cách cao quý ấy thậm chí là cả tính mạng.

Cũng là những người nông dân nghèo khổ thế nhưng đến với Chí Phèo của Nam Cao ta lại thấy đó là một bi kịch của một con người lương thiện bị bần cùng để rồi đánh mất nhân cách trở thành con quỷ bị xã hội loài người chối bỏ. Chí là một anh nông dân lương thiện có tuổi thơ bất hạnh bị cha mẹ bỏ rơi, may thay được mọi người nuôi dạy và nhận được yêu thương từ họ. Chí vẫn lớn lên và trưởng thành như bao đứa trẻ khác nhưng cuộc đời trí rẽ sang một ngã rẽ khác khi trở thành anh canh điền cho nhà bá Kiến. Tại đây Chí bị vu oan dẫn phải vào tù vì ý định sàm sỡ của mụ vợ bá Kiến dâm đãng không thành. Bị nhà tù khiến chí mất đi cái thiện lương của mình lần thứ nhất, Chí đánh mất đi diện mạo hiền lành của mình và trở thành kẻ đi đòi nợ thuê cho nhà Bá Kiến.

Cuộc sống cay nghiệt vẫn cứ thế diễn ra cho đến khi Chí gặp Thị Nở, tình yêu đầu của mình. Tình yêu của hai kẻ dở hơi không biết trời cao đất dày cứ thế mà tiếp diễn thế nhưng niềm hạnh phúc ấy chưa được bao lâu thì Chí bị Thị Nở chối bỏ, đó cũng là cái khước từ của xã hội trên con đường trở về làm người lương thiện của mình. Hắn xấu xa, hắn tội lỗi nhưng hắn cũng là con người, hắn cũng biết rung động, cũng biết đau, vậy tại sao cái xã hội ấy lại không cho hắn một cơ hội để làm lại từ đầu, cớ sao lại thẳng tay ném đi tấm vé cuối cùng để hắn quay về làm chính mình. Bị phản bội đầy đau đớn, những cơn đau quặn thặt khiến hắn tìm đến với rượu, hắn uống để quên đi thực tại thế nhưng càng uống càng tỉnh, tim hắn đau, trái tim hắn đau lắm nhưng hắn chẳng biết phải làm gì, cả tiền thức của hắn nhuốm màu u tối bởi đau đớn và tổn thương. Hắn hận, hận cái xã hội thối nát ấy, hận cả bản thân mình nhưng bất lực và hắn chẳng thể làm gì. Vậy là sau bao day dứt khổ đau men say đã đưa bước chân hắn đến với nhà Bá kiến. Hắn hận cuộc đời này lắm rồi, hắn chẳng còn thiết gì ở trên đời này nữa, ngay cả người mà hắn gọi là yêu sâu đậm cũng đã bỏ hắn mà đi, hắn đau mà hắn cũng hận, hắn chẳng biết điều gì đã gây ra bi kịch của mình nữa vậy nên hắn đã quyết định giết Bá Kiến rồi kết liễu cuộc đời mình. Chàng trai 20 tuổi lương thiện năm nào nay đã bất lực và gục ngã trước bi kịch của cuộc đời mình và anh cũng nhận ra cái bi kịch không thể cứu vớt ấy và chọn cách từ bỏ cuộc đời mình. Hắn đã chết thế nhưng oán hận vẫn còn ngất trời.

Qua Chí Phèo, chúng ta đâu chỉ thấy được sự hà khắc cổ hủ của xã hội cũ, đau chỉ biết đến cái bất công mà con người ta phải chịu. Qua đó ta cũng cảm nhận được tình yêu thương rằng tình yêu có thể cảm hóa được con người dù cho hắn có xấu xa thế nào đi chăng nữa. Tình yêu có thể cảm hóa tất cả thế nhưng cuộc đời có quá nhiều đắng cay và con người thì lại khó có thể tin tưởng người khác để trao đi yêu thương của mình. Kết quả chỉ những kẻ yếu đuối, những kẻ bị số phận trêu đùa bị tổn thương, bị cả xã hội chối bỏ, bị khước từ trên con đường trở về làm người của mình. Bi kịch ấy thật đau đớn biết nhường nào.

Nhà văn M.Gahe từng nói, “văn học là nhân học”, bởi văn chương luôn là thứ ánh sáng kỳ diệu thanh lọc tâm hồn con người, văn chương luôn lai tạo sự sống cho tâm hồn con người, giúp con người hiểu thêm hơn những giá trị quý báu ở đời. Từ đó cuộc đời có những công bằng, bác ái hơn, một tác phẩm văn chương thực thụ phải khiến cho người đọc có những suy nghĩ trăn trở về cuộc đời, từ đó làm giàu thêm cho tâm hồn con người giúp tâm hồn con người thêm đẹp, thêm trong sáng. Truyện ngắn Đời thừa, Chí Phèo của Nam Cao và Hai đứa trẻ của Thạch Lam đã để lại cho ta những suy nghĩ trăn trở về số phận những người nghèo trước cách mạng tháng tám. Họ là những người khổ sở, thiếu thốn về vật chất và đều mang những vết rỗng trong tâm hồn qua các tác phẩm viết cùng một giai đoạn văn học.

Nhưng kiếp đời cay đắng lầm than cứ dần dần hiện ra, họ là người trí thức, tiểu tư sản nghèo với niềm say mê văn chương, say mê công việc nhưng bị áo cơm nghì sát đất không thể cất cánh bay cao. Đó là người nông dân nghèo bị ức hiếp bởi giai cấp thống trị, quanh năm lam lũ, cần cù mà rồi vẫn không tránh khỏi sự vùi dập tàn nhẫn. Đó là những kiếp lầm lũi, sống cuộc đời buồn tẻ, bế tắc ở những vùng quê nghèo đói, lạc hậu và hơn hết đó là xã hội tàn nhẫn, bất công, xã hội phân biệt đẳng cấp giàu nghèo, thống trị, bị thống trị, đã chà đạp lên quyền sống quyền mơ ước quyền làm người và xây lên những ngõ cụt cho những số phận lầm than không thể ngóc đầu lên được.

Nam Cao và Thạch Lam đã khiến cho người đọc cảm thấy xót xa, quá tức và phẫn nộ trước hiện thực xã hội đương thời, qua đó các nhà văn đã thay những con người khổ đau ấy, thốt lên những tiếng oán trách đòi quyền lợi, đòi công bằng khám phá ra những vệt sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời, và con người. Nam Cao và Thạch Lam trở thành những nhà nhân đạo, những nhà văn được mọi thế hệ yêu mến.

Hai tác phẩm xứng đáng là những tác phẩm văn học chân chính, tạo chiều sâu nhận thức góp phần bồi đắp những tình cảm nhân văn cho người đọc.

Ý kiến của Thanh Thảo là lời tâm sự chia sẻ của người cần biết, luôn yêu quý và trân trọng văn chương. Chỉ ra sứ mệnh cao cả của văn chương với con người, ý kiến là định hướng để người đọc tìm hiểu tiếp cận tác phẩm trong chiều sâu tư tưởng của nó. Ngoài ra, ý kiến còn bồi dưỡng tình yêu, niềm say mê văn học nói riêng, tình nhân ái, tư tưởng sống đẹp cho bạn đọc nói chung. Văn chương ẩn chứa vô vàn những cung bậc cảm xúc, đưa ta vòng quanh cái thế giới sự thật đầy lừa dối và khổ đau. Vì sự thật luôn tàn nhẫn vậy nên chúng ta cần phải đối mặt và vượt qua để trưởng thành và hoàn thiện hơn, đúng như quan điểm của nhà văn Thanh Thảo: "Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc. Nó giúp con người sống "Ra người" hơn, sống tốt hơn nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người".