"Những vùng trời khác nhau" tình cảm của Lê và Sơn - gợi ý đề thi môn ngữ văn lớp 12

Question

Câu 1 (2,0 điểm)
Anh/Chị hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích tình cảm của Lê dành cho Sơn trong văn bản ở phần Đọc hiểu.
Câu 2 (4,0 điểm)
Từ kết quả đọc hiểu văn bản Những vùng trời khác nhau và những hiểu biết về bối cảnh đất nước đang có nhiều thay đổi lớn lao, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) với chủ đề: Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc.
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
NHỮNG VÙNG TRỜI KHÁC NHAU
Tóm tắt bối cảnh: Lê và Sơn là pháo thủ trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Lần đầu gặp gỡ, Lê không có thiện cảm với Sơn – một công tử Hà Nội trăng trẻo. Sau ba năm, những ấn tượng đầu tiên về Sơn đã thay đổi. Lê và Sơn trở thành đôi bạn thân. Họ cùng về Nghệ An đóng quân canh làng của Lê. Trong một trận đánh, Sơn bị thương nặng phải đưa vào Quân y viện. Khi Sơn trở lại đơn vị, anh được phân công tiếp tục ở lại Nghệ An, còn Lê được điều động ra Hà Nội. Phần văn bản sau kể về cảnh hai người bạn chia tay để chuyển đến chiến đấu ở những vùng trời khác nhau.
Một đêm, Lê và Sơn đứng bên nhau rất lâu trên cái gò đất xung quanh à âm tiếng súng và tiếng nước lũ dề về. Trước mặt hai người chỉ huy, những đôi mắt của đại đội pháo chỉ gặp nhau trên mảnh đất miền Tây Quế ba lần đang bị tê liệt. Những bãi pháo chỉ toàn một góc cây đã lớn, nhựa cây ứa đầy trên các thân cây bị chém sập.
Một quả đạn của pháo sáng rẽ trên mặt đê theo đội hình hành quân.
Lê nghiến lẻn ngậm một lần cuối cùng trước khi nói với Sơn:
– Mấy hôm nay ngày nào chúng cũng cho máy bay trinh sát...
– Cậu cứ yên tâm. Chúng mình sẽ bồi vẽ cái dập nước và vùng trời quê hương của cậu bằng mọi giá...
– Tớ rất tin cậu!
Sau ba năm sống với nhau từ ngày hai người còn ngồi trên hai chiếc ghế sắt của một khẩu 37 cũ kỹ, lần này Lê và Sơn mới người nhận một nhiệm vụ. Họ chia nhau tấm giấc nằm, vài thân cây sắc mùi thuốc đạn và chia nhau bầu trời Tổ quốc để giữ gìn. Tận trong những ý nghĩ sâu kín thầm của Lê, anh đã coi Sơn như một đồng chí thân thiết nhất trong đời lính – “Đi nhé!”. Họ bắt tay nhau, từ biệt nhau.
Lê bắt đầu một cuộc hành quân dài. Những thúng xe chất đầy đồ đạc. Bên những nòng pháo chênh chếch chĩa lên trời lại bây ra trước mặt thiên hạ cả cuộc sống bình thường của con nhà lính.
Hãy nhìn những người chiến sĩ cao xạ ngồi ngất ngưởng hai bên thành xe; có một trận đánh lớn chờ họ ở một trận vùng trời quê khác nhau. Họ đi qua cầu Bùng, cầu Hồ, Hầm Rồng và Nam Định, Phủ Lý, để lại phía sau tất cả những đèo Ngang, Quán Hầu, Bãi Hà... Những vùng trời họ đã để lại một phần tâm hồn ở đấy.
[…] Thế là hôm nay Lê đã đứng dưới bầu trời Hà Nội, cạnh những người đồng đội mới và cũ. Trời gần sáng. Sau lưng Lê, Thủ đô đầy tiếng động của một đêm bão tố chưa dứt. Lê lặng trầm và những hồi ức vẫn dội về như nước. Phải rồi, Sơn có ra ngoài này đâu! Sơn đang chiến đấu trong vùng trời quê hương của Lê. Ngày nào hai người bạn còn ngồi bên nhau để đợi trận địa của đại đội Sơn, bây giờ người ở đây băng mình qua sông Lam vùng xé núi, giữa một bãi sông trống toàn lác.
Chiếc phù sa sông Hồng truyền sang người Lê một cảm giác mát lạnh – “Như thể là mình đã đứng ở đây – Lê chợt nghĩ một cách thú vị – bên cạnh Hà Nội, cái thành phố Thủ đô mà Sơn từng thân thuộc từng góc cây, từng con đường, từng chiếc hàng rào sắt cổ...”.
(Nguyễn Minh Châu, Những vùng trời khác nhau, tuyển tập truyện ngắn hay nhất của Nguyễn Minh Châu,
NXB Văn học, 2022, tr.33-35)

chibana · Answer

Câu 1:
Trong những năm tháng chiến đấu, đâu đâu cũng là khói, lửa và máu nhưng trong màn mây mù đầy sặc mùi thuốc súng ấy lại tỏa sáng, phảng phất hương thơm của một thứ tình cảm đẹp đẽ và ấm áp.Tình đồng chí. Và "Những vùng trời khác nhau" -Nguyễn Minh Châu chính là một câu chuyện đẹp về tình đồng đội.Tình cảm của Lê dành cho người đồng chí Sơn được khắc họa đầy xúc động, sâu lắng và chân thành. Lần đầu gặp mặt, Lê đã không có thiện cảm với Sơn – một công tử Hà Nội trăng trẻo. Nhưng sau ba năm đồng cam cộng khổ chia sẻ từng tấm giấc nằm, từng thân cây sặc mùi thuốc đạn, tình cảm giữa hai người dần trở nên keo sơn gắn bó. Lê đã coi Sơn không chỉ là đồng đội mà còn là “đồng chí thân thiết nhất trong đời lính”. Nên khi Lê được điều động ra Hà Nội, lòng anh đã quyết tâm phải bảo vệ vùng trời quê hương của người đòng chí thân thiết nhất. Bởi tình đồng chí ấy,sâu thẳm tâm hồn, anh coi đó như một cách để tiếp nối và gìn giữ tình bạn, tình đồng chí sâu nặng giữa hai người. Trong quá khứ, Sơn đã từng chiến đấu và bảo vệ vùng trời quê hương của Lê.Chính tình đồng chí sâu đậm, tình yêu đất nước đã trở thành đã trở thành động lực thôi thúc Lê sẵn sàng chiến đấu, hy sinh để bảo vệ vùng trời quê hương của Sơn ,như một cách gìn giữ tình bạn, giành lại độc lập dân tộc.
Câu 2:
     Quê hương, mảnh đất nơi ta sinh ra và lớn lên với biết bao kỉ niệm, ước mơ, hoài bão, nơi có mái nhà ấm áp, giọng nói thân quen, hương vị tuổi thơ và những con người máu mủ ruột rà. Nhưng trong lòng mỗi người Việt Nam, tình yêu quê hương không chỉ dừng lại ở nơi mình sinh ra, mà còn được mở rộng thành tình yêu đất nước. Tất cả con người trên mọi miền Tổ quốc đều là con người Việt Nam, đều chảy trong mình dòng máu đỏ, mang nước da vàng và bầu trời miền Bắc, bầu trời miền Trung, bầu trời miền Nam đều là bầu trời Tổ quốc.Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc.
    "Vùng trời quê hương" là một cách nói mang tính cá nhân, chỉ một vùng không gian gắn bó với tuổi thơ, gia đình. Nhưng "vùng trời Tổ quốc" là một không gian rộng lớn hơn, nhiều những cảm xúc, kỉ niệm và những lịch sử không bao giờ mờ phai. Bầu trời Tổ quốc còn là biểu tượng cho không gian thiêng liêng chung của cả dân tộc, bao trùm lên khắp mọi miền đất nước. Nói rằng “vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc” là khẳng định rằng bất kể bạn ở miền xuôi hay miền ngược, vùng núi hay hải đảo, tất cả đều thuộc về một thể thống nhất không thể chia cắt.Đó là Tổ quốc Việt Nam.
    Tư tưởng ấy không chỉ là lời nhắc nhở về sự gắn bó thiêng liêng giữa cá nhân với quê hương,đất nước, mà còn là một lời khẳng định mạnh giá trị to lớn sự đoàn kết dân tộc. Trong quá khứ, dân tộc ta bị xâm lăng dày xéo, đất nước bị chia cắt, nhát cắt vĩ tuyến 17 đầy đau đớn đã khiến vùng trời tuy một mà hai. Nhưng bằng tình đoàn kết, niềm khao khát độc lập,tư do đã dùng máu thịt xóa đi vết cắt dòng sông Bến Hải ấy. Và giờ đây, khi đã hòa bình, chúng ta lại xuất hiện những kẻ chống phá, xuyên tạc, phân biệt vùng miền.Nhưng hãy nhớ rằng, để giải phóng miền Nam, những chiến sĩ miền Bắc đã xông pha máu thịt, để đưa chiếc xe tăng 843 của quân miền Bắc tiến vào Dinh Độc Lập cũng nhờ sự dẫn đường, mở đường của những người dân miền Nam. Họ không phân biệt Nam hay Bắc vì tất cả đều là người Việt Nam, đều chịu những áp bức và đều khát khao độc lập, tự do. 
   Trong hành trang bước vào kỉ nguyên vươn mình, đất nước có những thay đổi để phù hợp với bộ máy và phát triển đất nước, những mảnh trời quê hương đã được sát nhập khiến một số người tiếc nuối vì nghĩ rằng quê hương đã không còn. Nhưng không, quê hương là bầu trời, là đất, là dải đất hình chữ S máu thịt này. Quê hương không phải là vùng trời nhỏ mà là cả một bầu trời rộng lớn, bầu trời Tổ quốc, bầu trời đã bắn hạ những chiếc máy bay xâm lăng, là vùng trời biển vẫn luôn cuộn sóng ngày đêm. Quê hương chỉ thực sự mất đi khi những tấc đất, vùng trời, vùng biển ấy bị xâm phạm mà thôi. 
   Bảo vệ quê hương chính là bảo vệ đất nước, bảo vệ từng tấc đất, bảo vệ hải đảo và bảo vệ cả những giá trị văn hóa, lịch sử,tư tưởng, truyền thống ngàn đời của dân tộc.Là một công dân của thế hệ mới, công dân của kỉ nguyên hội nhập và vươn mình, mỗi chúng ta cần hiểu rõ được quê hương là gì?, quê hương đã cho ta những gì? và cần làm gì để gìn giữ quê hương. Hãy trở thành một công dân sáng suốt, tiên bộ và có trách nhiệm với mảnh đất nơi mình sinh ra. Chúng ta cần không ngừng học tập, rèn luyện để đóng góp trí tuệ, sức lực xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Hãy bắt đầu từ những việc làm nhỏ bé nhưng thiết thực.Mỗi hành động đẹp, mỗi suy nghĩ tích cực chính là một viên gạch góp phần xây dựng nên sự phồn thịnh của đất nước.
     “Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc” là một thông điệp mang giá trị nhân văn sâu sắc. Nó nhắc nhở ta phải biết đoàn kết, gắn bó, yêu quê hương, yêu đất nước, yêu các anh em dân tộc và biết có trách nhiệm với  bản thân, gia đình, xã hội đồng thời mở rộng tình yêu ấy thành lòng tự hào, ý thức trách nhiệm với đất nước. Chỉ khi mỗi người biết nâng niu từng vùng đất quê hương, thì cả dân tộc mới có thể cùng nhau xây dựng một bầu trời Việt Nam rộng lớn, giàu đẹp và vững bền.

trangpham · Answer

C1.
- Nêu khái quát tình cảm mà Lê dành cho Sơn: Đó là một tình bạn sâu sắc, cảm động, vượt qua khoảng cách quê hương, được xây dựng trong chiến tranh và kéo dài đến cả sau khi Sơn hi sinh.
- Lê và Sơn đến từ hai vùng quê khác nhau (Lê - Nghệ An; Sơn - Hà Nội), tính cách và thói quen khác biệt. Ban đầu, Lê còn cảm thấy xa lạ, ít thiện cảm.
- Cùng sống, chiến đấu, sẻ chia từng tấm áo, tấm chiếu, từng đêm ngủ chung trong chiến hào.
- Sự gắn bó ngày càng lớn dần ⇒ Lê cảm nhận được phẩm chất, tâm hồn của Sơn.
-  Sau khi Sơn hi sinh: Lê nghẹn ngào, đau xót, mang theo ký ức và hình bóng Sơn suốt hành trình sau. Anh trân trọng cả vùng đất quê hương Sơn.
- Tình cảm Lê dành cho Sơn là biểu tượng cho tình đồng đội thiêng liêng trong chiến tranh.Qua đó, nhà văn ca ngợi vẻ đẹp của những con người đã gắn bó, hy sinh vì một lý tưởng lớn - bảo vệ bầu trời Tổ quốc.
C2. 
A. Mở bài
- Giới thiệu vấn đề: Mỗi con người đều gắn bó với một quê hương cụ thể nơi nuôi dưỡng tâm hồn và hình thành bản sắc.
- Dẫn dắt đến luận đề: Dù mỗi vùng quê có bản sắc riêng, nhưng tất cả đều là một phần thiêng liêng trong hình hài Tổ quốc.
- Luận đề: “Những vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc” là một nhận định sâu sắc, nhấn mạnh giá trị của từng vùng đất trong tổng thể đất nước.
( gợi ý mở bài: Có ai đó đã nói, mỗi người đều mang trong tim một bầu trời – đó là bầu trời quê hương. Nơi ấy có màu đất của tuổi thơ, có giọng nói thân quen, có cả những giấc mơ đầu đời. Nhưng khi ta bước ra khỏi nơi chốn ấy, ta mới hiểu: dù quê hương mỗi người có khác nhau, tất cả đều cùng nằm dưới một bầu trời lớn - bầu trời Tổ quốc. Câu nói “Những vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc” không chỉ là sự khẳng định về mặt địa lý, mà còn hàm chứa một chân lý về lòng yêu nước, tình cảm và trách nhiệm thiêng liêng của mỗi con người với đất mẹ Việt Nam.)
B Thân bài:
1. Giải thích ý kiến nghị luận
- “Vùng trời quê hương” là hình ảnh ẩn dụ cho nơi con người sinh ra, lớn lên, gắn bó.
- “Bầu trời Tổ quốc” tượng trưng cho toàn thể đất nước Việt Nam - về mặt địa lý, văn hóa, tinh thần, lịch sử.
⇒  Ý kiến khẳng định: mọi quê hương dù lớn hay nhỏ, gần hay xa, đều góp phần tạo nên Tổ quốc thiêng liêng.
2. Phân tích, chứng minh 
- Trong Những vùng trời khác nhau, Lê (quê Nghệ An) và Sơn (quê Hà Nội) là hai người bạn từ hai miền khác biệt.
- Tuy khác quê hương, họ cùng chiến đấu, cùng chia sẻ khổ đau và lý tưởng – cùng hướng về “bầu trời Tổ quốc”.
- Chi tiết xúc động: khi Sơn hi sinh, Lê mang theo cả tình cảm với con người và quê hương Hà Nội – biểu tượng cho sự hòa quyện giữa các vùng miền trong lòng dân tộc.
⇒  Sự gắn bó của từng người với vùng quê mình đã hòa vào mạch nguồn chung - Tổ quốc Việt Nam.
3. Mở rộng và liên hệ 
- Trong lịch sử: từ thời chống Pháp, chống Mỹ đến bảo vệ biên giới - người Việt từ khắp vùng đất đã đoàn kết, hy sinh vì độc lập dân tộc.
Trong hiện tại:
+ Người trẻ khắp nơi học tập, làm việc ở những vùng đất xa lạ - mang theo tình yêu quê nhà, góp phần phát triển đất nước.
+ Các dự án vùng sâu, vùng xa được hỗ trợ đầu tư - khẳng định mọi miền quê đều có giá trị chiến lược, văn hóa, con người.
+ Trong bối cảnh hiện nay, chủ trương sáp nhập các tỉnh nhằm tinh gọn bộ máy, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước đang đặt ra nhiều vấn đề về bản sắc vùng miền và tình cảm quê hương. Dẫu tên tỉnh có thể thay đổi, ranh giới hành chính có thể điều chỉnh, nhưng tình yêu với mảnh đất quê cha đất tổ sẽ không hề phai nhạt. Mỗi vùng đất, dù bị nhập lại trên bản đồ, vẫn giữ nguyên giá trị văn hóa, lịch sử và con người của mình trong lòng dân tộc. Đây là minh chứng sống động rằng mọi “vùng trời nhỏ” đều không mất đi, mà đang hòa nhập vào “bầu trời lớn” của Tổ quốc, như những mạch nguồn ngầm âm ỉ nuôi dưỡng tinh thần dân tộc trong mỗi con người.
⇒ Quê hương là điểm khởi đầu, nhưng lòng yêu nước là điểm hội tụ của mọi trái tim.
4. Bài học
- Cần nhận thức rõ: yêu quê hương không mâu thuẫn với yêu nước - mà là nền tảng của yêu nước.
- Hãy tự hào, gìn giữ, phát triển nơi mình sinh ra như đang góp phần xây dựng đất nước.
C.  Kết bài
- Phê phán một số người thờ ơ với cội nguồn, chỉ xem trọng lợi ích cá nhân, phân biệt vùng miền.
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu nói: Mỗi vùng quê là một mảnh ghép không thể thiếu trong hình hài Tổ quốc.
-Trong thời đại đổi mới, hội nhập toàn cầu càng cần giữ vững bản sắc quê hương để xây dựng một Tổ quốc giàu mạnh, bền vững.
- Tình yêu đất nước đôi khi không bắt đầu từ những lý tưởng lớn lao, mà từ những vùng trời nhỏ bé ta từng yêu.

TRẢ LỜI

Bổ sung từ chuyên gia

Bạn muốn hỏi điều gì?

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Bạn muốn hỏi điều gì?

Tìm kiếm với hình ảnh

Hãy đăng nhập hoặc tạo tài khoản miễn phí!

Lưu vào

TRẢ LỜI

Bổ sung từ chuyên gia

Bạn muốn hỏi điều gì?

Group 2K8 ôn Thi ĐGNL & ĐGTD Miễn Phí

Bạn muốn hỏi điều gì?

Lý do báo cáo vi phạm?