I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản: NHỮNG VÙNG TRỜI KHÁC NHAU Tóm tắt bối cảnh: Lê và Sơn là pháo thủ trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Lần đầu gặp gỡ, Lê không có thiện cảm với Sơn – một công tử Hà Nội trăng trẻo. Sau ba năm, những ấn tượng đầu tiên về Sơn đã thay đổi. Lê và Sơn trở thành đôi bạn thân. Họ cùng về Nghệ An đóng quân canh làng của Lê. Trong một trận đánh, Sơn bị thương nặng phải đưa vào Quân y viện. Khi Sơn trở lại đơn vị, anh được phân công tiếp tục ở lại Nghệ An, còn Lê được điều động ra Hà Nội. Phần văn bản sau kể về cảnh hai người bạn chia tay để chuyển đến chiến đấu ở những vùng trời khác nhau. Một đêm, Lê và Sơn đứng bên nhau rất lâu trên cái gò đất xung quanh à âm tiếng súng và tiếng nước lũ dề về. Trước mặt hai người chỉ huy, những đôi mắt của đại đội pháo chỉ gặp nhau trên mảnh đất miền Tây Quế ba lần đang bị tê liệt. Những bãi pháo chỉ toàn một góc cây đã lớn, nhựa cây ứa đầy trên các thân cây bị chém sập. Một quả đạn của pháo sáng rẽ trên mặt đê theo đội hình hành quân. Lê nghiến lẻn ngậm một lần cuối cùng trước khi nói với Sơn: – Mấy hôm nay ngày nào chúng cũng cho máy bay trinh sát... – Cậu cứ yên tâm. Chúng mình sẽ bồi vẽ cái dập nước và vùng trời quê hương của cậu bằng mọi giá... – Tớ rất tin cậu! Sau ba năm sống với nhau từ ngày hai người còn ngồi trên hai chiếc ghế sắt của một khẩu 37 cũ kỹ, lần này Lê và Sơn mới người nhận một nhiệm vụ. Họ chia nhau tấm giấc nằm, vài thân cây sắc mùi thuốc đạn và chia nhau bầu trời Tổ quốc để giữ gìn. Tận trong những ý nghĩ sâu kín thầm của Lê, anh đã coi Sơn như một đồng chí thân thiết nhất trong đời lính – “Đi nhé!”. Họ bắt tay nhau, từ biệt nhau. Lê bắt đầu một cuộc hành quân dài. Những thúng xe chất đầy đồ đạc. Bên những nòng pháo chênh chếch chĩa lên trời lại bây ra trước mặt thiên hạ cả cuộc sống bình thường của con nhà lính. Hãy nhìn những người chiến sĩ cao xạ ngồi ngất ngưởng hai bên thành xe; có một trận đánh lớn chờ họ ở một trận vùng trời quê khác nhau. Họ đi qua cầu Bùng, cầu Hồ, Hầm Rồng và Nam Định, Phủ Lý, để lại phía sau tất cả những đèo Ngang, Quán Hầu, Bãi Hà... Những vùng trời họ đã để lại một phần tâm hồn ở đấy. […] Thế là hôm nay Lê đã đứng dưới bầu trời Hà Nội, cạnh những người đồng đội mới và cũ. Trời gần sáng. Sau lưng Lê, Thủ đô đầy tiếng động của một đêm bão tố chưa dứt. Lê lặng trầm và những hồi ức vẫn dội về như nước. Phải rồi, Sơn có ra ngoài này đâu! Sơn đang chiến đấu trong vùng trời quê hương của Lê. Ngày nào hai người bạn còn ngồi bên nhau để đợi trận địa của đại đội Sơn, bây giờ người ở đây băng mình qua sông Lam vùng xé núi, giữa một bãi sông trống toàn lác. Chiếc phù sa sông Hồng truyền sang người Lê một cảm giác mát lạnh – “Như thể là mình đã đứng ở đây – Lê chợt nghĩ một cách thú vị – bên cạnh Hà Nội, cái thành phố Thủ đô mà Sơn từng thân thuộc từng góc cây, từng con đường, từng chiếc hàng rào sắt cổ...”. (Nguyễn Minh Châu, Những vùng trời khác nhau, tuyển tập truyện ngắn hay nhất của Nguyễn Minh Châu, NXB Văn học, 2022, tr.33-35) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1. Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản. Câu 2. Trong văn bản, quê hương của Lê và quê hương của Sơn gắn với hai dòng sông nào? Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong câu văn sau: “Đại đội pháo của họ như một góc cây đã lớn, nhựa cây ứ đầy tỏa ra thành hai nhánh.” Câu 4. Nêu vai trò của chi tiết “Họ chia nhau tấm giấc nằm, vài tấm do sặc mùi thuốc đạn và chia nhau bầu trời Tổ quốc trên đầu” trong việc thể hiện nội dung văn bản. Câu 5. Hai ngữ liệu sau đây có sự tương đồng nào về ý nghĩa? – “Họ đi qua cầu Bùng, cầu Hồ, Hầm Rồng và Nam Định, Phủ Lý, để lại phía sau rất xa những đèo Ngang, Quán Hầu, Bãi Hà… Những vùng trời họ đã để lại một phần tâm hồn ở đấy.” (Những vùng trời khác nhau – Nguyễn Minh Châu) – “Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở Khi ta đi, đất đã hoá tâm hồn!” (Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)