$#EA$

`-` Bằng giọng thơ sắc sảo cùng ý thơ thâm thúy, Hồ Xuân Hương đã thành công thổi hồn vào chiếc bánh trôi nước trong kiệt tác văn chương cùng tên để khắc họa sinh động thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến cũ. Mở đầu bằng một lời giới thiệu hết sức khiêm nhường : "Thân em vừa trắng lại vừa tròn" . Bằng thủ pháp liệt kê và điệp ngữ, vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ được vẽ lên qua hình dáng "trắng" , "tròn" bên ngoài của bánh là sự dịu dàng, duyên dáng, thanh tao. Tuy nhiên, thứ vẻ đẹp ấy vẫn không thể che lấp được một thực tế phũ phàng về cuộc đời của họ : "Bảy nổi ba chìm với nước non" . Mượn hình ảnh tả thực về trạng thái của bánh trôi khi luộc : chưa chín thì chìm, chín rồi thì nổi. Qua đó, ẩn dụ về cuộc đời chìm nổi, lênh đênh của người phụ nữ được nhấn mạnh rõ nét qua thành ngữ "Bảy nổi ba chìm" . Bánh trôi phụ thuộc vào người nặn, như người phụ nữ phải chịu sự chi phối, định đoạt của xã hội, của người đàn ông. Điều này đã được bà chúa thơ Nôm phơi bày sâu sắc qua dòng thơ : "Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn" . Dù trải qua phong ba bão táp, dù bị vùi dập và định đoạt, người phụ nữ vẫn luôn giữ trọn được trong mình thứ vẻ đẹp nội tâm, phẩm hạnh và tấm lòng son sắt, thủy chung. Đó cũng chính là lời tôn vinh, khẳng định khép lại toàn bài : "Mà em vẫn giữ tấm lòng son" . Bằng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt cùng hệ thống ngôn từ giản dị, "Bánh trôi nước" với thủ pháp ẩn dụ đa tầng nghĩa lại chính là tiếng lòng cảm thông, xót xa tinh tế về thân phận và cũng đồng thời chính là tiếng lòng ngợi ca, trân trọng phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội xưa.