I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Đọc đoạn trích:

"... Thân gái như hạt mưa sa Hạt vào gác tía, hạt ra vũng lầy" Tiếng mẹ ru xưa chồng chất đắng cay Trong đôi mắt thức đêm dài thăm thẳm Bên ngọn đèn con lắt leo không đủ ẩm Bàn tay gầy mài miệt chiếc thoi tơ Ngày lại ngày dệt tấm vải thô sơ Tàn hơi sức không tìm ra lẽ sống Hạt mưa sa trên bùn lầy nước đọng Một kiếp người nhắm mắt lệ còn rơi... Tuổi thơ tôi lạc lõng giữa đời Như một cánh chim bơ vơ mất tổ Ai biết đâu con bé mồ côi đó Nay lớn khôn rồi - cô gái văn công

Thực hiện các yêu cầu:

Đem lòng vui tôi dệt tấm đời chung Cánh tay mềm dưới hoa đèn lấp lánh Đâu phải tiếng ru buồn bên khung cửi lạnh Của mẹ xưa. Tôi cất lời ca Rằng: “đời tôi không giống hạt mưa sa" Mà ánh nắng của ngày xuân mơ ước Hôm nay

tôi dừng lại bên đường quê năm trước Sau luỹ tre xanh vằng tiếng à ơi... Tiếng người mẹ nào dìu dặt quanh nôi Hay đây tiếng của niềm vui bát ngát Mẹ ơi mẹ từ trong lòng đất Có nghe chăng đời hát yêu thương?

(Tiếng mẹ, Xuân Quỳnh)

Câu 1. Xác định đề tài và chủ đề của đoạn trích.

Câu 2. Chỉ ra câu thơ có vận dụng biện pháp tu từ so sánh trong đoạn trích.

Câu 3. Anh/Chị hiểu như thế nào về hình ảnh “hạt mưa sa” được tác giả sử dụng trong đoạn trích?

Câu 4. Theo anh/chị, vì sao khi nhớ về mẹ, nhân vật trữ tình tôi lại viết "Hạt mưa sa trên bùn lầy nước đọng”; nhưng khi cất lời ca về cuộc đời mình, tôi lại cho cho rằng “đời tôi không giống hạt mua sa"?

Câu 5. Đoạn trích gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay đối với Tổ quốc?

II. VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm)

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích tình cảm của nhân vật trữ tình tôi dành cho mẹ trong bài thơ Tiếng mẹ của nhà thơ Xuân Quỳnh.

Câu 2 (4,0 điểm)

Bàn về hạnh phúc, có ý kiến cho rằng “Hạnh phúc không có nghĩa là mọi việc đều hoàn hảo. Nó có nghĩa là bạn đã quyết định nhìn xa hơn những khiếm khuyết."

Từ góc nhìn của người trẻ, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về ý kiến trên.

Câu 1:

Đề tài: Tình mẫu tử thiêng liêng 

Chủ đề: Nỗi xót xa trước cuộc đời cơ cực của người mẹ và ý chí vượt lên hoàn cảnh của người con để sống một cuộc đời ý nghĩa

Câu 2:

Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ so sánh "Thân gái như hạt mưa sa"

=> So sánh thân phận người phụ nữ với hạt mưa rơi, thể hiện sự may rủi an bài của số phận mà họ không có quyền quyết định.

Câu 3:

Hình ảnh "hạt mưa sa" được tác giả sử dụng trong đoạn trichs là một hình ảnh ẩn dụ mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Đó là sự ẩn dụ cho thân phận nhỏ bé mong manh của người phụ nữ trong xã hội xưa. Cũng giống như trăm triệu hạt mưa rơi xuống không thể tự định đoạt mình sẽ rơi đến vị trí nào, thì số phận người phụ nữ cúng vậy. Cuộc đời họ bị lệ thuộc chịu nhiều bất công ngang trái, họ không có quyền quyết định và lựa chọn hạnh phúc của mình. Bởi lẽ trong một xã hội "trọng nam khinh nữ" thì số phận người con gái mới đáng thương và éo le biết nhường nào. Qua đó, thể hiện sự thương xót, đồng cảm với số phận của những người con gái trong xã hội cũ.

Câu 4:

Khi nhớ về mẹ, nhân vật “tôi” viết “Hạt mưa sa trên bùn lầy nước đọng” để diễn tả cuộc đời bất hạnh, nhọc nhằn, cam chịu và thiếu may mắn của người mẹ – như một hạt mưa rơi xuống chốn tối tăm, không thể vươn dậy.

Nhưng khi nói về chính mình, “tôi” khẳng định “đời tôi không giống hạt mưa sa” là để thể hiện ý chí, sự vươn lên mạnh mẽ. Nhân vật trữ tình không chấp nhận số phận, mà đã biết chủ động nắm lấy cuộc đời, sống có lý tưởng, ước mơ và cống hiến – khác với sự cam chịu của thế hệ trước.

Câu 5:

Đoạn trích đã để lại trong chúng ta những suy nghĩ sâu sắc về trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với đất nước. Người trẻ hôm nay cần biết trân trọng những hy sinh mất mác của thế hệ đi trước. Đồng thời, cần sống có ước mơ lý tưởng, biết vượt lên hoàn cảnh không chịu khuất phục trước sô phận và hướng đến một tương lai tươi sáng hơn. Trách nhiệm ấy thể hiện qua việc học tập tốt, rèn luyện đạo đức, đóng góp công sức nhỏ bé vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đó cũng là cách để thế hệ trẻ hôm nay tri ân sâu sắc những người mẹ đã âm thầm hy sinh vì tương lai con cái và quê hương.