PHẦN I-ĐỌC HIỂU

Câu 1:

- Thể thơ: Tự do.

- Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.

Câu 2:
- Trong bài thơ, người ông sẽ bàn giao cho cháu:

+ "Gió heo may, góc phố có mùi ngô nướng, tháng giêng hương bưởi, mùa xuân xanh, những mặt người đẫm nắng".

+ "Một chút buồn, ngậm ngùi, chút cô đơn, câu thơ vững gót làm người".

- Qua đó, em hiểu tấm lòng của người ông:
+ Ông dành cho cháu tình yêu thương cháu sâu sắc, ông muốn dành cho cháu những gì tươi đẹp nhất của cuộc đời.

+ Ông là người giàu trải nghiệm, từng đi qua nhiều mưa bão gian nan nhưng không mong cháu phải gánh chịu.

 + Ông gửi gắm mong ước cháu biết sống yêu thương, bao dung, giàu lòng nhân ái và giữ vững nhân cách làm người.

+ Ông truyền lại cho cháu những ký ức của ông, san sẻ trách nhiệm và đặt lên cháu niềm tin về một tương lai tươi sáng.

Câu 3:
- Ở khổ thơ thứ hai, người ông không muốn bàn giao cho cháu những thứ như: "những tháng ngày vất vả, sương muối lạnh giá, sự rung chuyển của đất, xóm làng loạn lạc, ngọn đèn mờ, mưa bụi".

- Ông không muốn trao những điều này là bởi:
+ Đó là dấu hiệu của những tháng ngày vất vả của cuộc sống chiến tranh loạn lạc, đau thương mà thế hệ ông đã đi qua và ông không muốn cháu phải hứng chịu những điều ấy.

+ Ông mong thế hệ của cháu được sống dưới bầu trời hoà bình, hưởng cuộc sống tự do, ấm no và hạnh phúc.

Câu 4:
- Biện pháp tu từ điệp ngữ "bàn giao" được lặp lại 8 lần trong bài thơ.

- Tác dụng:

+ Từ "bàn giao" được điệp lại xuyên suốt bài thơ nhấn mạnh nội dung và chủ đề bài thơ, làm nổi lên những điều ông muốn và không muốn trao gửi cho cháu cũng như trách nhiệm và sự kỳ vọng của người ông đối với thế hệ sau.

+ Qua đó, ông thể hiện sự trân trọng với những giá trị quý giá mà ông muốn truyền lại, tình yêu thương với cháu và niềm tin vào tương lai tươi sáng mà cháu sẽ kế thừa và phát huy, tiếp nối bước chân của thế hệ cha anh.

+ Biện pháp điệp ngữ giúp bài thơ lắng đọng, giàu cảm xúc và có sức lay động mạnh mẽ tới mỗi trái tim độc giả.

Câu 5:

- Thế hệ ông đã bàn giao cho ta những điều quý giá: "Gió heo may, góc phố có mùi ngô nướng, tháng giêng hương bưởi, mùa xuân xanh, những mặt người đẫm nắng".

- Thái độ của chúng ta trước những điều được bàn giao:
+ Chúng ta phải biết ơn, gìn giữ những giá trị tinh thần và vật chất quý giá mà ông để lại.

+ Chúng ta cần bảo vệ và phát huy những giá trị cao đẹp ấy để truyền lại cho thế hệ sau.

+ Chúng ta nên tự hào. trân trọng về thành quả lao động kiến thức xây dựng quê hương đất nước của cha ông, những công trình vĩ đại được xây nên bằng mồ hôi và nước mắt.

+ Mỗi bạn trẻ phải học tập, rèn luyện, tu dưỡng nhân cách đạo đức để tạo hành trang vững chắc cho tương lại, trở thành công dân có ích, kế thừa và phát huy những gì được tiếp nhận để làm tiền đề cho thế hệ sau tiếp bước.

PHẦN II-VIẾT

" Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ". Bắt rễ từ tình yêu thương giữa người với người, nhà thơ Vũ Quần Phương đã mang đến bài thơ "Bàn giao" toả hương thơm ngát, thấm đẫm những giá trị làm người. Đến với hai khổ thơ đầu trong bài thơ là lời tâm tình sâu lắng, đầy yêu thương của người ông dành cho cháu.  Bốn dòng thơ đầu, ông không bàn giao những thứ vật chất hữu hình mà lại muốn truyền cho cháu những điều bình dị, gần gũi nhưng thấm đẫm tình yêu quê hương: “gió heo may, góc phố có mùi ngô nướng bay”. Những hình ảnh ấy gợi nên không gian mùa thu Hà Nội thân quen với cái lạnh se se của gió, với mùi thơm nồng nàn từ bắp ngô nướng nơi góc phố. Đó là ký ức, là tình cảm, là những vẻ đẹp rất đời thường nhưng chất chứa chiều sâu tâm hồn. Qua đó, ông mong cháu mình cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống, biết yêu thương và trân trọng những điều giản dị. Trái lại, ông lại “chẳng bàn giao những tháng ngày vất vả” cho cháu. Những hình ảnh như “sương muối đêm bay lạnh mặt người”, đất rung chuyển, xóm làng loạn lạc, ngọn đèn mờ, mưa bụi rơi” là đại diện cho một thời kỳ đầy gian khổ, đau thương. Đó có thể là những năm tháng chiến tranh, thiên tai, đói kém – những thứ mà ông đã từng nếm trải và không muốn cháu mình phải gánh chịu. Lời từ chối ấy không chỉ là sự chắt lọc kinh nghiệm mà còn thể hiện tấm lòng yêu thương bao la, mong muốn thế hệ sau có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Với giọng điệu nhẹ nhàng, giàu chất trữ tình, cùng lối sử dụng hình ảnh thơ giàu tính gợi cảm và thấm đẫm cảm xúc, hai khổ thơ đầu mang đến cho người đọc cảm nhận sâu sắc về tình yêu quê hương, tình cảm gia đình và sự gắn bó thiêng liêng giữa các thế hệ. Qua đó, bài thơ khơi gợi trong mỗi chúng ta lòng biết ơn với thế hệ đi trước và ý thức gìn giữ, phát huy những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. Ở bài thơ “Nói với con” của Y Phương, ta cũng bắt gặp tình cảm yêu thương, sự dặn dò ân cần của người cha dành cho con. Nếu như trong “Bàn giao”, ông mong cháu gìn giữ những giá trị đẹp đẽ của quê hương thì trong “Nói với con”, người cha lại nhắc nhở con sống “chân phải bước tới cha / chân trái bước tới mẹ”, “người đồng mình thô sơ da thịt / nhưng không bao giờ nhỏ bé”, nhằm truyền lại cho con niềm tự hào dân tộc, bản sắc quê hương và ý chí vươn lên. Cả hai bài thơ đều khẳng định vai trò của thế hệ đi trước trong việc nuôi dưỡng tâm hồn và định hướng lý tưởng sống cho thế hệ trẻ, từ đó thể hiện truyền thống đạo lý tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

#pandora