Trong đoạn trích "áo biên thùy" của Đỗ Tiến Thụy, chi tiết “mùi nước mắm” là một hình ảnh đặc sắc mang ý nghĩa biểu tượng sâu xa, góp phần thể hiện chủ đề tư tưởng và chiều sâu cảm xúc của tác phẩm. Ở bề mặt, đó là mùi của một loại gia vị quen thuộc trong bữa ăn người Việt – mùi nước mắm nồng nàn, đậm đà, có phần “nặng mùi” nhưng lại vô cùng thân thuộc. Thế nhưng trong hoàn cảnh của người lính trẻ nơi biên cương xa xôi, giữa cái lạnh cắt da cắt thịt, giữa sự heo hút của núi rừng và sự cô đơn của nỗi nhớ, mùi nước mắm lại gợi lên nhiều hơn cả một món ăn – đó là hương vị của quê hương, là biểu tượng của sự gắn bó thiêng liêng với cội nguồn. Mùi nước mắm len lỏi qua khứu giác để đánh thức tâm hồn, gợi lại hình ảnh gia đình, ngôi nhà nhỏ, bàn ăn ấm cúng bên cha mẹ – những gì bình dị nhất nhưng thiêng liêng nhất trong tâm tưởng người xa xứ. Nó khiến người lính tưởng như đang được trở về, được sống lại trong vòng tay yêu thương, giữa nơi chốn thân quen mà trái tim luôn đau đáu hướng về. Không phải ngẫu nhiên mà tác giả chọn “mùi nước mắm” – một mùi có thể gây phản ứng trái chiều – để làm biểu tượng trung tâm cho nỗi nhớ quê. Chính vì nước mắm là hồn cốt của ẩm thực Việt, là kết tinh của vị mặn biển cả, của bàn tay lao động và truyền thống lâu đời, nên nó mang đậm bản sắc dân tộc. Ẩn sau mùi nước mắm là hơi thở của văn hóa, là “dòng máu” ngấm sâu trong từng con người Việt Nam dù họ ở nơi đâu. Bằng chi tiết nhỏ nhưng giàu sức gợi này, Đỗ Tiến Thụy không chỉ thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng của người lính mà còn gợi nhắc mỗi người đọc hãy luôn giữ gìn, trân trọng những giá trị truyền thống giản dị mà sâu sắc của dân tộc.