Hạnh phúc – hai tiếng đơn sơ nhưng hàm chứa biết bao điều lớn lao và sâu lắng. Có người cả đời đi tìm mà chẳng thể nắm bắt, có người lặng lẽ sống giữa đời thường rồi chợt nhận ra, hạnh phúc vốn không ở đâu xa. Nó là một cái nắm tay, là ánh mắt cảm thông, là nụ cười khi người mình thương nở rộ sau bao ngày khép lại. Truyện ngắn “Hạnh phúc” của Lê Thu Mai là một bản nhạc nhẹ nhàng mà thấm đẫm yêu thương như thế. Không có kịch tính, không có bi kịch, truyện khắc họa một cách chân thực và tinh tế hành trình đi từ mặc cảm, tự ti đến sự đồng cảm, thấu hiểu và cuối cùng là thức nhận về giá trị của hạnh phúc nơi những tâm hồn trẻ.

Lê Thu Mai là cây bút trẻ với phong cách viết tinh tế, sâu sắc, giàu chất thơ. Truyện ngắn “Hạnh phúc” thể hiện rõ phong cách ấy qua việc khai thác nội tâm nhân vật tuổi mới lớn – những con người đang tự dò dẫm để hiểu mình, hiểu người và hiểu cuộc sống. Với chất văn nhẹ nhàng mà sâu lắng, tác giả không chỉ chạm đến tâm lý của tuổi học trò mà còn làm nổi bật vẻ đẹp nhân văn qua những chi tiết đời thường.

Tình huống truyện trong “Hạnh phúc” tưởng như đơn giản, nhưng lại chứa đựng chiều sâu cảm xúc. Một cô gái tên “Giao Hạ” không thích tên mình vì thấy nó lạ lẫm, “dở dở ương ương”, bất chợt gặp một người bạn mới tên “Nguyên Hạ” – hiền lành, lặng lẽ và cũng mang nỗi buồn sâu thẳm trong đôi mắt. Sự đồng điệu từ hai cái tên là điểm bắt đầu cho một tình bạn kỳ lạ: một người sôi nổi, hoạt bát; một người âm thầm, dịu dàng. Nhưng chính mối quan hệ ấy đã mở ra một hành trình cảm xúc: từ sự khó hiểu đến thương mến, từ hời hợt đến thấu cảm, từ tự ti về cái tên đến thức nhận về hạnh phúc. Và cũng chính trong hành trình ấy, nhân vật “tôi” đã có một lần thử – rồi thất bại – trong việc “cắt đi nỗi buồn” của bạn mình qua mái tóc, để rồi nhận ra rằng, hạnh phúc không phải là thay đổi người khác, mà là khi ta khiến người khác cảm thấy được yêu thương, được hiểu và được là chính mình.

Truyện ngắn mở ra bằng nỗi băn khoăn, tự ti của nhân vật “tôi” về cái tên “Giao Hạ”. Một cái tên gợi mùa giao mùa – chênh vênh, không rõ ràng. Cái tên ấy như một ám ảnh, như phản chiếu cái tôi đang lớn, đang bất an và khao khát khẳng định bản thân. Những câu văn ngắn, dứt khoát, mang theo chút ngang tàng, bồng bột như chính tâm hồn tuổi mới lớn: “Tôi không thích cái tên của mình lắm… Tôi ghen ghét nó… Trả ba mẹ đó.” Thế rồi, mọi thứ đảo lộn khi “Nguyên Hạ” xuất hiện – người bạn gái mới chuyển đến lớp, với dáng vẻ “hiền khô như cục bột”, mái tóc dài mỏng dính như “dòng chảy lờ lững và buồn xa xăm”. Ngay từ lần đầu gặp, hình ảnh mái tóc đã ám ảnh người kể chuyện – một hình ảnh nghệ thuật vừa cụ thể vừa tượng trưng cho nỗi buồn nội tâm của một cô gái sống thiếu tình mẹ.

Tình bạn giữa hai cô gái, hai tâm hồn có phần đối lập, chính là điểm sáng trong truyện. Nhân vật “tôi” – hoạt bát, cá tính – đã muốn làm một điều gì đó cho người bạn trầm tư ấy. Hành động “cắt tóc” không chỉ là trò nghịch ngợm của tuổi học trò mà còn là cách cô thể hiện tình cảm, sự quan tâm: muốn Nguyên Hạ vui hơn, mạnh mẽ hơn. Nhưng khi mái tóc dài – “dòng buồn chảy lặng” ấy bị cắt đi, Hạ không nói gì, chỉ “mặt hơi tái đi”, “môi run run”. Còn nhân vật “tôi”, sau phút hân hoan, chợt nhận ra sự bất lực của mình: “Tôi chưa làm được gì cả… Tôi như có lỗi…”. Chi tiết ấy khiến người đọc nhói lòng. Mái tóc không chỉ là ngoại hình, mà là một phần ký ức, nỗi đau, là cầu nối giữa Hạ và người mẹ đã khuất. Và người bạn dù có thiện ý, cũng không thể xóa đi được điều ấy chỉ bằng một hành động bề ngoài.

Cảm xúc được đẩy lên cao trào khi Nguyên Hạ hỏi: “Cậu có biết hạnh phúc là gì không?” Một câu hỏi tưởng vu vơ nhưng thực ra lại là tiếng vọng từ đáy sâu tâm hồn. Hạnh phúc, đối với Hạ, là điều gì đó xa xôi kể từ ngày mẹ mất. Nhưng rồi chính sự hiện diện âm thầm của bạn bè, tình yêu âm thầm mà bền bỉ của cha, đã giúp Hạ hiểu rằng: hạnh phúc có thể trở lại, nếu ta biết mở lòng, nếu ta biết yêu thương người khác. Cô bé ấy đã trưởng thành không phải bằng tuổi, mà bằng sự đánh đổi của nỗi đau, của sự mất mát. Khi cô nói: “Mình sẽ hạnh phúc khi mang lại hạnh phúc cho mọi người. Phải vậy không?” – đó không còn là một cô gái u sầu lặng lẽ, mà là một người đang bước ra ánh sáng, bằng chính đôi chân của mình.

Truyện khép lại bằng hình ảnh hai mái tóc ngắn bay trong gió, một chiếc lá đỏ thắm bay qua, ánh lên trong mắt Hạ “một màu như màu của hạnh phúc”. Chi tiết ấy vừa thực vừa ẩn dụ – màu đỏ ấy có thể là của niềm vui sống vừa trở lại, là sự hồi sinh từ trái tim đã từng khép kín. Chiếc lá – mỏng manh, đơn sơ – chính là biểu tượng cho điều quý giá, mà khi cả hai cùng đưa tay chạm lấy, hạnh phúc đã trở thành thứ hữu hình, sống động.

“ Nội dung của một tác phẩm trở nhiều ít mặc sức nhưng nếu không có những bơi chèo nghệ thuật thì con thuyền nội dung ấy sẽ đứng yên bất động”. Tác phẩm không chỉ hay về nội dung mà còn đặc sắc về nghệ thuật. Truyện ngắn được viết bằng giọng văn trữ tình, sâu lắng và giàu hình ảnh biểu tượng. Tác giả chọn ngôi kể thứ nhất, giúp câu chuyện trở nên gần gũi, chân thật, đồng thời thể hiện rõ chiều sâu tâm lý nhân vật. Các hình ảnh như “mái tóc buồn như dòng chảy”, “lá đỏ thắm trong nắng”, “gió mang vị mặn của biển”… được sử dụng đắt giá, góp phần biểu đạt cảm xúc một cách tinh tế. Ngôn ngữ đời thường nhưng giàu chất thơ, tiết tấu truyện chậm rãi nhưng không nhàm chán, bởi cảm xúc được đẩy dần theo từng chuyển biến trong tâm hồn nhân vật.

Truyện ngắn “Hạnh phúc” là một khúc nhạc dịu dàng về tuổi mới lớn, về tình bạn, về sự thấu cảm và thức nhận. Tác phẩm khẳng định một chân lý giản dị nhưng sâu sắc: Hạnh phúc không phải là điều gì quá lớn lao, mà là khi ta mang lại niềm vui cho người khác, là khi ta biết mở lòng trước yêu thương quanh mình. Trong một thế giới đầy bộn bề, có lẽ điều chúng ta cần nhất vẫn là một người chịu lắng nghe, một người dám nắm tay ta khi lòng chùng xuống, và một ánh mắt có sắc đỏ thắm như mùa hạnh phúc.