Tình cảm gia đình, đặc biệt là tình mẹ con, luôn là một đề tài quen thuộc và cảm động trong thơ ca. Bài thơ “Gửi mẹ” của nhà thơ Bình Nguyên Trang là một lời tâm sự nhẹ nhàng, sâu lắng của người con gửi về mẹ trong những ngày mưa xa quê. Qua những hình ảnh giản dị mà giàu cảm xúc, bài thơ thể hiện nỗi nhớ nhà, nhớ mẹ da diết và tình yêu quê hương sâu đậm.

Bài thơ “Gửi mẹ” mở đầu bằng một lời tâm sự giản dị mà chan chứa tình cảm. Trong những ngày mưa nơi đất khách, nỗi buồn của người con dâng trào. Mưa khiến lòng người dễ nhạy cảm, gợi nhớ về những kỷ niệm xưa, về mái nhà thân thương có mẹ chờ đợi. Từ “rất buồn” và cụm từ “mơ xa xôi” như nói lên nỗi cô đơn, lạc lõng giữa thành phố đông đúc, càng làm nổi bật khát khao được trở về bên vòng tay mẹ. Dù khoảng cách là không gian hay thời gian, tình cảm với mẹ vẫn luôn hiện hữu trong trái tim người con.

Tiếp theo, nhà thơ dùng những hình ảnh gần gũi, thân thuộc để tái hiện ký ức quê hương

“Thềm rêu cũ có vườn lên xanh biếc
Mắt mẹ yên lành như tiếng mùa thu.”

“Thềm rêu cũ” là dấu ấn của thời gian, là nơi gắn liền với tuổi thơ con bên mẹ. “Vườn lên xanh biếc” gợi hình ảnh sự sống và sự bình yên nơi làng quê. Đặc biệt, hình ảnh “mắt mẹ yên lành như tiếng mùa thu” là một cách so sánh đầy gợi cảm. Mắt mẹ không chỉ là hình ảnh bên ngoài mà còn thể hiện sự bao dung, trìu mến, đem lại cho con cảm giác yên ổn, nhẹ nhàng như mùa thu - một mùa của sự dịu mát, êm đềm.

Bài thơ chuyển sang một không gian khác, nơi người con đang sống

“Thành phố mưa và trời đã tháng tư
Và con sợ đến mùa giông bão”

Mưa tháng tư ở thành phố gợi sự bất an, lo lắng. Người con cảm thấy sợ hãi trước những “mùa giông bão” không chỉ là thời tiết mà còn là hình ảnh ẩn dụ cho những thử thách, khó khăn trong cuộc sống xa quê. Chính trong hoàn cảnh ấy, nỗi nhớ mẹ, nhớ quê lại càng da diết.

Khung cảnh làng quê hiện lên buồn man mác

“Làng quê hắt hiu nỗi buồn như hoa gạo
Rụng âm thầm xuống bên một dòng kênh.”

Hoa gạo là loài hoa đặc trưng của làng quê Bắc Bộ, thường nở vào cuối xuân đầu hạ. Hình ảnh “nỗi buồn như hoa gạo” vừa đẹp vừa lặng lẽ, thể hiện nỗi nhớ quê da diết trong lòng người con. Câu thơ “rụng âm thầm xuống bên một dòng kênh” càng làm nổi bật sự cô đơn, im lặng, như chính tâm trạng của người con nơi phương xa.

Đến khổ thơ cuối, bài thơ tập trung khắc họa hình ảnh người mẹ - trung tâm của nỗi nhớ

“Mẹ lái con đò với cánh bèo nổi lềnh
Nghe thấm thía lời khấn cầu con gái”

Hình ảnh mẹ “lái con đò” gợi công việc vất vả, tảo tần, lam lũ. Cánh bèo trôi nổi gợi cuộc sống nghèo nhưng vẫn nhẹ nhàng, bình yên. Mẹ không chỉ lao động mà còn cầu nguyện cho con -  “lời khấn cầu con gái” thể hiện tình yêu thương sâu sắc và sự lo lắng âm thầm của mẹ dành cho con nơi xa.

Câu kết xúc động, dồn nén cảm xúc của người con:

“Ngôi nhà nhỏ qua tháng năm dâu dải
Sang mùa mưa thương mẹ trắng đầu.”

“Ngôi nhà nhỏ” - biểu tượng cho mái ấm gia đình - đã trải qua biết bao năm tháng gian nan. Giờ đây, mỗi mùa mưa về, người con càng thương mẹ nhiều hơn, vì mẹ đã “trắng đầu”, tức là đã già đi theo thời gian. Tóc bạc là dấu hiệu của sự hy sinh, tần tảo cả một đời lo cho con cái.

Qua bài thơ “Gửi mẹ”, nhà thơ Bình Nguyên Trang đã vẽ nên một bức tranh chan chứa cảm xúc về tình mẹ, tình quê và nỗi lòng của người con xa nhà. Với giọng thơ nhẹ nhàng, hình ảnh gần gũi và cảm xúc chân thành, bài thơ không chỉ thể hiện tình cảm sâu sắc của cá nhân mà còn đánh thức trong mỗi chúng ta sự biết ơn và yêu thương đối với mẹ - người luôn hy sinh thầm lặng vì con. Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, đôi khi chúng ta dễ quên đi những điều bình dị nhưng quý giá như tình mẫu tử. Bài thơ là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng rằng: dù đi xa đến đâu, dù lớn lên thế nào, hãy luôn nhớ về quê hương, nhớ về người mẹ đã tảo tần nuôi ta khôn lớn. Bởi mẹ là điểm tựa, là nơi bình yên nhất trong trái tim mỗi người con.