1. ĐỌC HIEU (4.0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

Đêm nay là đêm thứ bao nhiêu Chúng tôi chẳng còn nhớ nữa Chúng tôi nghỉ ven đường ra mặt trận Tiếng dể kêu trong cỏ bơ phờ Cuối trời dong lên một mảnh trăng đầu tháng Và bắt đầu tiếng gió thổi tìm cây

Và bắt đầu chúng tôi nhớ làng quê Con đường nhỏ chạy mòn cùng kỷ niệm Tiếng chó thức vọng về từ ngõ vắng Bông hoa đèn khe khẽ nở trong mơ

Làng quê ơi Chúng tôi đã sinh ra Sau những cơn đau của mẹ Chúng tôi khóc chào đời Và mặt trời đến đón Hoa nắng xòe trước cửa mẹ đi ra

Chúng tôi lớn ào lên như ngọn gió Như con sông chảy qua làng mùa mưa Mặt trời đến với chúng tôi Mưa gió đến với chúng tôi Người lớn đến với chúng tôi Và tất cả Chúng tôi hét vang lên vì hạnh phúc Chiếc vành nón lăn tưởng chạm đến chân trời...

(Trích Làng quê, Nguyễn Quang Thiều, Những người lính của làng, NXB Quân đội nhân dân, 1996, tr.3 - 4)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích.

Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh của làng quê qua nỗi nhớ của nhân vật trữ tình trong khổ thơ thứ hai của đoạn trích.

Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp lặp cấu trúc trong đoạn thơ: Mặt trời đến với chúng tôi Mưa gió đến với chúng tôi Người lớn đến với chúng tôi Và tất cả Chúng tôi hét vang lên vì hạnh phúc

Câu 4. Nhận xét tình cảm của nhân vật trữ tình dành cho làng quê được thể hiện trong đoạn trích.

Câu 5. Từ suy ngẫm của tác giả "Chiếc vành nón lăn tưởng chạm đến chân trời", anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về của khát vọng của tuổi trẻ trong cuộc sống.

II. VIẾT (6.0 điểm)

Bảo vệ chủ quyền của đất nước là nhiệm vụ của mọi công dân, đặc biệt là thế hệ trẻ - thế hệ thừa hưởng giá trị của hòa bình. Từ góc nhìn của người trẻ, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về sứ mệnh của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ chủ quyền đất nước

I. ĐỌC HIỂU

Câu 1:
Dấu hiệu xác định thể thơ tự do của đoạn trích là:

- Các câu thơ không đều về số chữ, không theo niêm luật chặt chẽ như thơ Đường hoặc thơ lục bát, nhưng vẫn mang nhịp điệu tự nhiên, giàu cảm xúc.

- Cấu trúc dòng thơ linh hoạt, biểu đạt cảm xúc trực tiếp, sử dụng ngôn ngữ gần với văn xuôi nghệ thuật.

Câu 2:
Những hình ảnh của làng quê được gợi lên qua nỗi nhớ của nhân vật trữ tình trong khổ thơ thứ hai là:

- Con đường nhỏ chạy mòn cùng kỷ niệm.

- Tiếng chó thức vọng về từ ngõ vắng.

- Bông hoa đèn khe khẽ nở trong mơ.

Câu 3.
Biện pháp lặp cấu trúc “Mặt trời đến với chúng tôi / Mưa gió đến với chúng tôi / Người lớn đến với chúng tôi” có tác dụng:

- Về nội dung: lối lặp này nhấn mạnh sự gắn bó mật thiết giữa tuổi thơ và cuộc sống làng quê. Mọi sự vật, hiện tượng, con người dù là thiên nhiên hay xã hội đều đến với trẻ thơ một cách tự nhiên, trọn vẹn, làm nên những năm tháng tuổi thơ phong phú và hạnh phúc.

- Về hình thức nghệ thuật: phép lặp tạo nên nhịp điệu thơ dồn dập, tươi sáng góp phần diễn tả dòng cảm xúc mãnh liệt, đầy sôi nổi giúp câu thơ trở nên giàu nhạc điệu, dễ đi vào lòng người.

Câu 4.
Tình cảm của nhân vật trữ tình dành cho làng quê trong đoạn trích là tình yêu sâu nặng và nỗi nhớ thiết tha. Làng quê hiện lên qua hồi ức là không gian của tuổi thơ bình yên, ấm áp với những hình ảnh thân quen như con đường nhỏ, tiếng chó sủa, hoa đèn nở. Nhân vật trữ tình nhớ về nơi chôn nhau cắt rốn với tất cả sự xúc động và trìu mến. Đó cũng là nơi lưu giữ ký ức, hình thành nên tâm hồn và nhân cách của con người.

Câu 5.
Hình ảnh “Chiếc vành nón lăn tưởng chạm đến chân trời” gợi ra khát vọng bay xa, khát khao vượt thoát giới hạn của tuổi trẻ. Đó không chỉ là một liên tưởng đầy chất thơ mà còn tượng trưng cho sức sống mãnh liệt, tinh thần lạc quan và ước mơ không giới hạn. Tuổi trẻ là khoảng thời gian đẹp nhất để con người mơ mộng, khát vọng và dấn thân vì những điều lớn lao. Khát vọng ấy có thể là chinh phục tri thức, xây dựng sự nghiệp, đóng góp cho cộng đồng hay bảo vệ Tổ quốc. Quan trọng hơn cả, đó là niềm tin vào chính mình, vào tương lai, và vào một cuộc đời có ý nghĩa.

II. VIẾT 

Trong khoảnh khắc lặng yên giữa buổi sáng bình minh, khi quốc kỳ tung bay giữa nền trời xanh biếc và tiếng Quốc ca vang lên trầm hùng, ta mới hiểu hết giá trị của hai từ “độc lập”. Sau những trang sử nhuốm máu, sau những tháng năm chiến tranh ác liệt, hòa bình hôm nay là một đặc ân lớn lao. Và giữa không gian yên bình ấy, thế hệ trẻ - những người sinh ra trong thời đại không tiếng súng - đang mang trên vai một sứ mệnh thiêng liêng: bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của đất nước.

Chủ quyền quốc gia là nền tảng tối cao để một dân tộc tồn tại và phát triển. Đó không chỉ là đường biên giới vẽ trên bản đồ mà còn là quyền tự quyết, là bản sắc, là linh hồn dân tộc. Lịch sử dân tộc Việt Nam là minh chứng sống động cho khát vọng bảo vệ chủ quyền ấy. Từ Bạch Đằng, Chi Lăng đến Điện Biên, Thành cổ Quảng Trị, biết bao thế hệ cha ông đã ngã xuống để giữ vững từng tấc đất thiêng liêng.

Ngày nay, tuy tiếng súng đã lùi xa, nhưng thử thách bảo vệ chủ quyền không hề giảm bớt. Chủ quyền giờ đây không chỉ nằm ở biên giới lãnh thổ mà còn mở rộng ra không gian mạng, văn hóa, kinh tế, biển đảo và chủ quyền số. Trong bối cảnh ấy, thế hệ trẻ với trí tuệ, sức trẻ và tinh thần dân tộc chính là lực lượng tiên phong.

Sứ mệnh của người trẻ trước hết là hiểu đúng về lịch sử, về giá trị độc lập. Một thế hệ không biết quá khứ là một thế hệ dễ lạc hướng trong tương lai. Hiểu để yêu, yêu để giữ, giữ để phát triển đó là chuỗi giá trị mà thanh niên hôm nay cần nắm vững. Học sinh, sinh viên có thể bắt đầu từ những việc nhỏ: tìm hiểu lịch sử dân tộc, theo dõi thời sự quốc tế, nâng cao nhận thức chính trị, không thờ ơ với vấn đề chủ quyền biển đảo hay không gian mạng.

Thế hệ trẻ cũng cần nâng cao bản lĩnh, tri thức và năng lực số để không chỉ tự bảo vệ mình mà còn góp phần xây dựng “lũy thép” vững chắc cho Tổ quốc. Trong thời đại công nghệ và toàn cầu hóa, một kỹ sư giỏi, một chuyên gia an ninh mạng, một nhà ngoại giao trí tuệ hay một công dân tử tế đều có thể là người lính thầm lặng trên mặt trận bảo vệ đất nước.

Thế hệ trẻ cần biết rằng, chủ quyền không phải là khái niệm trừu tượng, mà là cuộc sống hôm nay, là tiếng cười của em nhỏ vùng biên, là tà áo dài giữa Trường Sa lộng gió, là niềm tin của thế hệ mai sau. Và mỗi người trẻ, dù ở bất cứ đâu, đều có thể góp một phần nhỏ vào sự bình yên lớn của đất nước.

Bảo vệ chủ quyền không chỉ là trách nhiệm, đó còn là danh dự, là lý tưởng sống đẹp của tuổi trẻ. Khi trái tim còn đập nhịp vì Tổ quốc, khi khát vọng còn vươn tới những điều lớn lao thì dù là thời chiến hay thời bình, thế hệ trẻ vẫn mãi là những chiến binh mang trong tim mình ngọn lửa không bao giờ tắt.