Dưới đây là giải đáp cho các câu hỏi về bài thơ "Em bé trong mùa củi khô":

Câu 1: Chỉ ra cách gieo vần trong bài thơ trên

Bài thơ "Em bé trong mùa củi khô" được viết theo thể thơ tự do, vì vậy không có cách gieo vần cố định, nhất quán theo một sơ đồ vần cụ thể (như lục bát, song thất lục bát, hay các thể thơ Đường luật).

Tuy nhiên, trong bài thơ vẫn có xuất hiện những chỗ gieo vần hoặc gieo âm điệu gần giống ở cuối một số dòng thơ, tạo nhạc điệu và sự liên kết nhất định giữa các câu, dù không theo quy tắc chặt chẽ. Ví dụ:

 * cỏ - đó (vần "o")

 * rơi - mồ côi - bây giờ - rồi đó (vần "ơi" / âm cuối "ơi" hoặc "ơ")

 * khói - cõng (âm "oi" / "ong" gần âm)

 * nhà - mùa - ta (vần "a")

 * niềm vui - đồi (vần "ui" / "ồi" gần âm)

 * chợ - gió (vần "ơ" / "o" gần âm)

 * đông - lòng - không (vần "ông")

Như vậy, bài thơ chủ yếu dựa vào nhịp điệu tự nhiên của lời nói, sự ngắt nghỉ, và việc sử dụng lặp lại từ ngữ, cấu trúc câu để tạo nhạc tính, thay vì tuân thủ một sơ đồ gieo vần nghiêm ngặt.

Câu 2: Xác định những hình ảnh gợi lên hoàn cảnh sống của em bé đi kiếm củi ở khổ thơ đầu

Ở khổ thơ đầu, những hình ảnh gợi lên hoàn cảnh sống của em bé đi kiếm củi là:

 * "thả chân trần trên cỏ": Gợi ý về sự nghèo khó, thiếu thốn của em, không có giày dép để đi lại, phải đi chân đất trong điều kiện thời tiết không thuận lợi.

 * "Rong ruổi suốt ngày": Cho thấy công việc kiếm củi của em là một công việc vất vả, chiếm trọn thời gian trong ngày, không có thời gian vui chơi như những đứa trẻ khác.

 * "nhặt giấc mơ rơi": Là một hình ảnh giàu tính biểu tượng, cho thấy cuộc sống của em bé gắn liền với việc mưu sinh vất vả, đến nỗi những ước mơ, những điều tốt đẹp của tuổi thơ dường như cũng "rơi" đi, khó có thể nhặt nhạnh trọn vẹn.

 * "kiếm củi gần sưởi ấm chiều mồ côi": Hình ảnh này vừa nói lên công việc cụ thể của em (kiếm củi), vừa gợi hoàn cảnh gia đình (có thể mẹ bị ốm hoặc hoàn cảnh khó khăn khiến em cảm thấy "mồ côi" trong chính ngôi nhà của mình, cần kiếm củi để sưởi ấm không chỉ thân thể mà cả sự cô đơn của buổi chiều).

Những hình ảnh này cùng nhau phác họa một cuộc sống thiếu thốn, vất vả, sớm phải lo toan gánh nặng mưu sinh và mang trong mình nét buồn, sự cô đơn.

Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa trong 2 câu thơ sau:

" này em bé , căn nhà sơ xác thế

làm sao cõng nắng mưa để qua mùa "

Trong hai câu thơ này, biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng rất hiệu quả ở hình ảnh "căn nhà... cõng nắng mưa".

 * Chỉ ra nhân hóa: Nhà thơ đã gán cho sự vật vô tri là "căn nhà" hành động "cõng" - một hành động vốn thuộc về con người (mang vác trên lưng).

 * Tác dụng:

   * Gợi hình ảnh cụ thể, sinh động: Biện pháp nhân hóa làm cho "căn nhà" hiện lên như một sinh thể đang phải gồng mình gánh chịu sự khắc nghiệt của thời tiết ("nắng mưa"). Điều này giúp người đọc hình dung rõ hơn về tình trạng tồi tàn, xiêu vẹo, không đủ sức che chắn của ngôi nhà.

   * Tăng sức biểu cảm: Hành động "cõng" gợi lên sự vất vả, khó khăn, thậm chí là sự kiệt sức của căn nhà khi phải chống chọi với sự tàn phá của thời gian và thời tiết. Điều này không chỉ miêu tả thực trạng của ngôi nhà mà còn hàm chứa sự xót xa, lo lắng của tác giả (hoặc người nói trong bài thơ) cho hoàn cảnh của em bé.

   * Nhấn mạnh sự mong manh, bấp bênh: Việc căn nhà phải "cõng nắng mưa" để "qua mùa" nhấn mạnh sự yếu ớt, mong manh của nơi trú ngụ của em bé. Nó gợi lên một câu hỏi day dứt về khả năng chống chọi của căn nhà và cũng là tương lai bấp bênh của em bé trước sự khắc nghiệt của cuộc sống, đặc biệt là khi mùa đông lạnh giá sắp đến. Biện pháp nhân hóa này từ đó làm tăng thêm tình cảm thương cảm của người đọc dành cho em bé.

Câu 4: Qua bài thơ tác giả muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

Qua bài thơ "Em bé trong mùa củi khô", tác giả muốn gửi đến người đọc một số thông điệp sâu sắc:

 * Thông điệp về số phận trẻ em nghèo, vất vả: Bài thơ khắc họa chân thực và cảm động hình ảnh em bé mồ côi (hoặc có hoàn cảnh khó khăn) phải lao động vất vả từ sớm để mưu sinh ("kiếm củi", "chân trần", "rong ruổi suốt ngày"). Từ đó, tác giả như muốn lay động lòng trắc ẩn của người đọc, khiến chúng ta suy ngẫm về những mảnh đời bất hạnh, về gánh nặng cơm áo gạo tiền đè nặng lên đôi vai non nớt của trẻ thơ ở những vùng quê nghèo.

 * Thông điệp về sự quan tâm, sẻ chia: Tiếng gọi "Này em bé" lặp đi lặp lại thể hiện sự chú ý, quan tâm và xót xa của người nói (có thể là tác giả hoặc một người chứng kiến) đối với em bé. Lời đề nghị "Heo hút quá cho ta vào nữa nhé / Ta nhóm lửa giùm em đánh thức niềm vui" mang thông điệp về lòng trắc ẩn, sự đồng cảm và mong muốn được sẻ chia, giúp đỡ những người kém may mắn hơn trong xã hội.

 * Thông điệp về nghị lực và niềm hy vọng mong manh: Dù cuộc sống khó khăn, vất vả ("đường đầy gió", "đối diện ngày đông"), hình ảnh "má em hồng mỗi buổi" khi nhóm củi cho mẹ sưởi ấm lại cho thấy nghị lực và tình yêu thương của em bé. Tuy nhiên, câu hỏi cuối bài "Biết có còn củi khô cho em không…" lại gợi lên sự bấp bênh, mong manh của niềm hy vọng và sự sống của em trước hoàn cảnh khắc nghiệt.

Thông điệp cốt lõi có thể là: Hãy quan tâm, sẻ chia và đừng thờ ơ trước những hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt là trẻ em bất hạnh, bởi xung quanh chúng ta vẫn còn đó những mảnh đời cần được sưởi ấm, chở che và tiếp thêm hy vọng, dù

cuộc sống có thể rất nghiệt ngã.