"Chúng ta sẽ không bao giờ biết được tình yêu bao la của cha mẹ dành cho mình chỉ tới khi chúng ta trở thành những ông bố, bà mẹ thực sự". Thật vậy, tình yêu của cha mẹ dành cho chúng ta là vô cùng to lớn, vĩ đại mà không điều gì có thể đo đếm hết được. Tình yêu của cha mẹ dành cho con cái là chủ đề được rất nhiều tác giả hướng tới, trong đó cũng có tác giả Đoàn Mạnh Phương với tác phẩm "Dặn con".

             Đoàn Mạnh Phương là nhà thơ, nhà văn giàu tâm huyết với văn học thiếu nhi và thanh thiếu niên. Ông được biết đến với những tác phẩm nhẹ nhàng, mang đầy tính nhân văn. Bài thơ “Dặn con” là một tác phẩm tiêu biểu, từng được đăng lần đầu vào năm 1986 trên báo Thiếu niên tiền phong và vẫn còn nguyên giá trị cho đến hiện tại. Với giọng điệu thủ thỉ, gần gũi, bài thơ là lời dặn dò chân thành của người cha dành cho con trên hành trình bước vào đời.

            Chủ đề bài thơ là lời nhắn gửi đầy yêu thương nhưng không kém phần nghiêm khắc của người cha dành cho con. 

            Mở đầu bài thơ là cái nhìn trực diện của tác giả về cuộc sống: 

                                   "Cuộc đời không giản đơn như ly nước mỗi ngày con uống"

Câu thơ này mang đậm tính triết lý. Cuộc đời không giống với cuộc sống; cuộc đời bao gồm nhiều vị, không giống như nước. Cuộc đời còn mang trong mình vị "đắng$-$cay $-$ chua $-$ ngọt". Đó là vị đắng của cà phê, cay của trái ớt, chua của trái chanh. 

            Tuy nhiên, người cha lại không vội dạy con đi tìm vị ngọt mà hãy để cho: "mà hãy để cho đắng cay chua chát giúp con định nghĩa cuộc đời". Lời dặn ấy gợi mở một triết lý sống sâu sắc: trưởng thành không đến từ những dễ dàng, mà đến từ việc dũng cảm bước qua đau đớn, va đập, và tổn thương. Vị ngọt cũng thế, nó sẽ không dễ dàng có được khi mà con không phải chịu nỗi đau đớn, tổn thương. Người cha muốn nhắn nhủ con rằng khi con đã trải qua những đắng cay của cuộc đời, con sẽ có thể làm cho mắt nhìn tinh hơn, tai thêm rõ, trí con thông trong sấp ngửa cuộc đời. Chỉ khi con học được những điều này, con sẽ cảm nhận được đó là vị ngọt của cuộc đời.

            Lời dặn còn đi xa hơn khi người cha không chỉ dạy con chấp nhận gian khó, mà còn chuẩn bị tâm thế đón nhận thất bại, phản trắc trong cuộc đời:

                                             "Học cách ưng thuận cuộc chơi

                                              nếu có phải gặp phản trắc

                                              trong đời không nhờ ai lau nước mắt mà để nó tự rơi”

Người cha muốn dạy con rằng "ưng thuận" không phải là cam chịu mà người cha muốn con hiểu được rằng phải chấp nhận rằng thử thách như một phần tất yếu của cuộc đời mà người con phải vượt qua. Và khi gặp khó khăn, đừng dựa dẫm vào ai, đừng nhờ ai lau nước mắt mà hãy tự đứng lên, hãy vượt qua thử thách, hãy là chính mình, hãy để nước mắt "tự rơi".

            Kết thúc bài thơ là lời động viên của cha: "Sau mưa / là nắng hửng lên thôi". Câu thơ cho thấy được niềm tin của con người sau những trải nghiệm. Sau tất cả những thử thách, cuộc sống vẫn dành cho con những tia sáng nếu con không từ bỏ. Sự khẳng định “là nắng hửng lên thôi” mang âm hưởng nhẹ nhàng, không cường điệu, như một sự chắc chắn điềm tĩnh $–$ đủ để con yên tâm bước tiếp.

            Tóm lại, tác giả đã sử dụng những hình thức nghệ thuật vô cùng đặc sắc. Với cấu trúc thơ tự do làm cho mạch cảm xúc trong bài thơ thêm tự nhiên, thân mật. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng lại khiến cho lời dạy của cha thêm sâu sắc. Đặc biệt từ ngữ giàu tính biểu cảm, nhịp thơ linh hoạt, kết hợp với giọng điệu thủ thỉ, nhẹ nhàng khiến người đọc như đang lắng nghe chính lời của một người cha dành cho con mình, chân thành và đầy yêu thương.

            Bài thơ “Dặn con” không chỉ là lời nhắn gửi của một người cha cho con mình mà còn là một thông điệp sâu sắc về cách sống, cách làm người dành cho tất cả chúng ta. Đọc xong bài thơ, người đọc sẽ ít nhiều cảm nhận được tình yêu của cha và hơn thế nữa là thông điệp của bài thơ. Đó là mỗi chúng ta cần phải kiên cường để vượt qua những khó khăn, thử thách.

@LP