I. Đọc hiểu (4 điểm)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:

BÀ NGOẠI

Bà ngoại là một phần quan trọng trong kí ức tuổi thơ Châu. Hồi nhỏ, vì công việc cả bố và mẹ đều bận rộn nên Châu chủ yếu sống với bà. Bà là người hát ru Châu ngủ mỗi trưa hè, đút cho Châu ăn hết bát cháo gà nóng hổi, thậm chí không ngần ngại dắt Châu ra đầu ngõ đón mẹ trở về khi hoàng hôn buông.

(Lược một phần: Kỉ niệm của Châu với bà đầy ăm ắp như cuốn tiểu thuyết dày mấy trăm trang đọc hoài chưa tìm ra hồi kết. Châu thích học Văn. Phần vì trái tim cô gái nhỏ nơi miền quê luôn chứa đựng nhiều suy tư, rung cảm. Phần vì ngay từ thuở lọt lòng, tâm hồn Châu đã được “bồi đắp” bởi những vần thơ, câu chuyện của bà.)

Ấy vậy mà... Cũng là một buổi chiều của mười ba ngày sau đó, Châu đang chuẩn bị sách vở đến trường thì từ bệnh viện mẹ gọi điện về báo tin: bà mất. Châu nghe xong thấy trống rỗng hoàn toàn. Không thể nào! Sáng nay khi đi học, Châu còn thấy bà ngồi uống nước cơ mà. Tối qua, mẹ còn bảo Châu pha mì tôm cho bà ăn nữa... Châu bỏ sách vở, chạy như bay tới nhà bà. Vào đến nơi, Châu thấy bà nằm trên giường bất động. Châu vẫn không tin, liên tục gọi. Mọi khi, chỉ cần Châu gọi thật lớn, bà sẽ nghe thấy và mỉm cười. Nhưng lần này, Châu càng gọi thì càng thấy vô vọng. Thứ duy nhất đáp lại Châu không phải giọng nói quen thuộc của bà mà là âm thanh tĩnh lặng đến rợn người. Châu ước lúc đó mình có thể khóc. Vậy mà, Châu không khóc được. Châu muốn thì thầm vào tai bà lần cuối “cháu yêu bà”. Dù thế, Châu cũng chẳng thể làm. Cảm giác trong Châu khi đó gói gọn trong hai từ: đau khổ.

Mọi chuyện có lẽ sẽ đỡ khó khăn hơn nếu như không phải một ngày sau đó, Châu bước vào kì thi học sinh giỏi. Đó là kì thi lớn đầu tiên của Châu, kì thi mà cả bà và Châu đều mong đợi. Vậy mà giờ đây, bà ra đi, bỏ lại Châu với biết bao cảm xúc bộn về. Ngày Châu đi thi khác xa tưởng tượng của cô bé trước đây - không lời chúc tụng, không người đón đưa, cũng không có bà đợi chờ ở đầu ngõ. Với Châu, đó là kì thi buồn nhất cuộc đời.

(Lược một phần: Những ngày sau đó dường như dài vô tận. Châu phải học cách thích nghi cuộc sống thiếu vắng bà.) Châu không biết phải làm gì để vượt qua nỗi đau mất mát ấy. Dẫu biết, mình phải sống thật tốt, thật vui để bà được an lòng nhưng với một cô bé chưa tròn 13 tuổi như Châu, làm được điều đó chẳng dễ dàng.

Một chiều đầu hạ, sau lễ tổng kết năm học khoảng hai tuần, Châu tranh thủ ngày nghỉ sắp xếp lại đồ đạc trong phòng. Và... trong lúc với tay lấy chồng sách cũ, Châu vô tình làm rơi tấm ảnh kẹp trong đó. Châu nhặt tấm ảnh lên và kinh ngạc nhận ra: đó là tấm ảnh hai bà cháu chụp vào dịp Tết Âm lịch năm ngoái. Trong bức ảnh, cả Châu và bà đều mỉm cười thật tươi, gương mặt lộ rõ vẻ rạng ngời, hạnh phúc.

Châu bần thần nhìn tấm ảnh hồi lâu. Thì ra, dù đã đi đến một nơi thật xa, bà vẫn luôn dõi theo, ủng hộ Châu. Và có lẽ, nụ cười trong bức ảnh này chính là điều mà ở thế giới bên kia, bà muốn nhắn nhủ. Chắc hẳn bà đang mong dẫu cuộc sống có khắc nghiệt thế nào, Châu vẫn sẽ luôn dùng thái độ lạc quan để đối diện, dùng nụ cười đẹp nhất để hóa giải muộn phiền. Vậy mà... Bất giác, Châu nghĩ lại những ngày đã qua và thấy hối hận vì mình đã lãng phí một khoảng thời gian khá dài để “gom nhặt” nỗi buồn.

- Bà ơi! Kể từ ngày mai, cháu sẽ sống tích cực. - Châu nhẹ nhàng hôn lên bức ảnh, khẽ thì thầm.

(Lược một phần: Sau ngày hôm ấy, Châu thay đổi. Châu không cho phép mình buồn lâu hay chán nản. Có những người bạn, người em nhỏ hơn mình còn phải lớn lên mà không có người thân nào ở bên. Thế nên, Châu không thể mãi yếu đuối, chìm đắm trong u sầu mà cần mở lòng hơn để giúp đỡ họ.)

Sự ra đi của một người, nhất là người ta thật sự yêu thương, gắn bó là một mất mát vô cùng lớn lao, khó có thể diễn tả thành lời. Nhưng nếu nhìn nhận một cách tích cực hơn, sự ra đi ấy cũng giúp ta có thêm nhiều bài học. Đó là bài học về bản lĩnh sống mạnh mẽ, kiên cường; là bài học về tình người, về cách san sẻ yêu thương).

Kí ức đẹp quả là một phần đáng trân trọng trong đời. Có những người, dù ta chỉ gắn bó một khoảng thời gian không dài nhưng suốt cả hành trình sau này ta sẽ mãi nhớ về họ bằng tất cả niềm yêu thương, kính trọng.

Câu 1 (0,5 điểm). Đề tài của đoạn trích trên là gì?

Câu 2 (0,5 điểm). Tìm và chỉ ra loại thán từ trong câu: Bà ơi! Kể từ ngày mai, cháu sẽ sống tích cực. - Châu nhẹ nhàng hôn lên bức ảnh, khẽ thì thầm.

Câu 3 (1,0 điểm). Cốt truyện được sử dụng trong tác phẩm trên là gì? Tác dụng của cốt truyện đó?

Câu 4 (1,0 điểm). Chi tiết nào đã giúp Châu vượt qua nỗi đau mất bà? Ý nghĩa của chi tiết đó?

Câu 5 (1,0 điểm). Qua đoạn trích, em rút ra những bài học nào từ câu chuyện của Châu?