Viết dàn ý phân tích truyện ngắn “Hạnh phúc” của tác giả Lê Thu Mai

                           HẠNH PHÚC

Lược một đoạn: “Tôi” vốn không ưa cái tên Giao Hạ của mình, điều duy nhất an ủi “tôi” là không ai có trùng tên gọi ấy. Bỗng đâu Nguyên Hạ chuyển tới học chung lớp, “tôi” bị chia sẻ sự đặc biệt, “tôi” tưởng mình sẽ ghét bỏ người bạn mới vì điều đó.

Nhưng bây giờ, cứ nhìn Nguyên Hạ là tôi chẳng thể nào ghét nổi. Tự nhiên tôi thích chơi với nó. Khi nghe tôi nói vậy, nó tròn mắt ra nhìn rồi nhoẻn cười. Nó chả giống tôi lấy một chút, ngoài cái tên (mà cái tên cũng chỉ gần giống). Tóc nó dài, thẳng, hơi hoe vàng, mỏng dính, ép sát vào lưng như một dòng chảy nhỏ, lờ lững và buồn xa xăm. Nó trầm tư, đôi lúc còn thở dài. Bạn bè cùng lớp vẫn bảo tôi với nó là “qui luật bù trừ”. Nó có thể ngồi hàng giờ để nghe tôi “thuyết trình” về bất cứ cái gì mà tôi “nổi hứng”. Có hôm, nó làm tôi phát cáu về kiểu trầm tư “bà cụ non” đó. Tôi nhìn vào mắt nó rồi lắc đầu (như ba tôi vẫn làm). “Mày buồn quá. Tóc mày càng buồn. Mày phải cắt tóc đi mới được. Nhất định phải cắt. Tao khó chịu...”. Đáp lại cái giọng hậm hực của tôi, nó hỏi như là không: “Thế à?”.

Lược một đoạn: Thế rồi “tôi” rủ Nguyên Hạ tới nhà mình chơi và tự tay cắt mái tóc dài cho bạn. Nguyên Hạ xinh xắn hơn trong mái tóc ngắn nhưng nỗi buồn dường như chẳng vơi đi khiến “tôi” thấy như mình đã sai.

Nó bất chợt nhìn lên, lúc lắc mái tóc, cười thật ngộ nghĩnh rồi hỏi tôi:

- Hạ này, cậu có biết hạnh phúc là gì không?

    Tôi đứng như chôn chân, tròn mắt nhìn. Tôi sửng sốt thật sự khi nghe nó hỏi. Hạnh phúc là gì ư? Tôi đã bao giờ tự hỏi như vậy chưa? Hạnh phúc của tôi là cả gia đình, là bạn bè. Còn hạnh phúc của nó? Giọng nó bỗng trầm xuống:

- Ngày mai Hạ tới nhà mình nhé. Mai là ngày giỗ mẹ mình.

Tôi nắm chặt lấy cái lược, cố tìm một câu gì để an ủi nó mà không được. Cổ tôi nghẹn lại. Bóng nó khuất dần sau những cây phi lao gầy gộc, mong manh.

Ba của Hạ là một người có khuôn mặt khắc khổ. Ông yêu Hạ bằng tình yêu của cả cha và mẹ. Những bức tranh của ông bao giờ cũng chìm trong cảm giác cô đơn, trơ trọi mất hút giữa cái mênh mang của đất trời. Tôi chỉ thấy mắt ông ánh lên một chút khi thấy Hạ cười.

- Cháu ạ, Hạ nó kể về cháu nhiều lắm đấy. Bác rất cám ơn về những gì cháu làm cho Hạ.

Ông mỉm cười khi nói với tôi. Những nếp nhăn cứ hằn lên quanh đôi mắt. Ông nhìn chúng tôi nồng ấm, yêu thương.

Buổi trưa, chúng tôi lên đồi. Mộ của mẹ Hạ nằm dưới những cây thông cao, hướng ra biển. Tôi và Hạ ngồi cạnh nhau. Những cơn gió mang theo cả vị mặn, mùi của biển thổi vào làm bay bay hai mái tóc ngắn. “Hạ ạ, khi mẹ mất đi, mình cảm thấy niềm vui, hạnh phúc của ba con mình đã đi theo mẹ. Ba mình cũng vậy. Tất cả đều chìm trong nỗi buồn mà mình có lúc tưởng là mãi mãi. Mình biết, bạn đã cố gắng kéo mình ra khỏi nỗi buồn ấy. Nhưng khi đó thì mình không đủ sức. Bây giờ mình đã hiểu rằng hạnh phúc vẫn ở quanh mình. Ba yêu thương mình lắm và có lẽ mẹ cũng sẽ buồn lắm nếu biết được là vì mình mà ba mình khổ. Mình sẽ không để ba phải sống mãi trong nỗi buồn ấy. Còn bạn nữa, bạn cũng rất tốt với mình cơ mà. Mình sẽ hạnh phúc khi mình mang lại hạnh phúc cho mọi người. Phải vậy không?”.

Gió thổi làm cho lá thông ngả vào nhau, tấu lên một bản nhạc nhẹ nhàng như tiếng ai gọi từ xa vọng về. Những chiếc lá khe khẽ trở mình. Có một chiếc lá theo cơn gió liệng qua. Tôi và Hạ cùng giơ tay bắt lấy, chiếc lá có màu đỏ thắm lạ kỳ. Hạ giơ nó lên, soi dưới một tia nắng. Sắc đỏ ấy bỗng bắt vào, ánh lên trong mắt Hạ một màu như màu của hạnh phúc...

(Trích “Truyện ngắn trẻ 1997”, Lê Thu Mai, NXB Thanh Hoá, tr. 99-103)

Chú thích:

- Lê Thu Mai là cây bút nữ có nhiều tác phẩm viết cho thiếu nhi. Truyện của bà dung dị, gần gũi nhưng đằm thắm yêu thương và giàu ý nghĩa giáo dục.

- Truyện ngắn Hạnh phúc được in trong tập “Truyện ngắn trẻ 1997” của NXB Thanh Hoá.