Nguyễn Ngọc Tư – nhà văn của vùng đất phương Nam – nổi tiếng với phong cách viết nhẹ nhàng, dung dị nhưng đầy ám ảnh và thấm đẫm tình người. Truyện ngắn “Ông ngoại” là một trong những tác phẩm như thế. Trong truyện, nhân vật ông ngoại hiện lên như một hình tượng đẹp đẽ, ấm áp, mang trong mình sự hy sinh âm thầm và tình yêu thương cháu vô bờ. Qua việc xây dựng nhân vật ông ngoại, Nguyễn Ngọc Tư không chỉ khắc họa một con người cụ thể mà còn gợi nhắc về hình ảnh người ông, người cha già trong nhiều gia đình Việt Nam – những con người mang trái tim nhân hậu, sống giản dị, cam chịu và yêu thương con cháu bằng cả cuộc đời mình.

Ngay từ những dòng đầu tiên, người đọc đã cảm nhận được không khí yên bình, chân chất của miền quê Nam Bộ. Trong bức tranh ấy, ông ngoại hiện ra như một điểm tựa vững vàng cho cô cháu gái – nhân vật “tôi”. Là người nuôi dưỡng, chăm sóc cháu từ tấm bé, ông ngoại không chỉ làm tròn vai trò của một người thân trong gia đình mà còn là người truyền cho cháu những giá trị sống sâu sắc, những bài học từ tình thương, sự cần mẫn và đức hi sinh.

Điểm nổi bật nhất ở ông ngoại chính là tình yêu thương cháu sâu sắc nhưng âm thầm, lặng lẽ. Ông không thể hiện tình cảm qua những lời nói ngọt ngào hay những cái ôm ấm áp, mà qua từng hành động cụ thể, từng sự hy sinh nhỏ bé. Ông là người thức dậy sớm, dắt xe đạp cho cháu đi học; là người đứng lặng ở góc sân tiễn cháu đi; là người sẵn sàng nhịn ăn nhịn mặc, tích cóp từng đồng cho cháu đóng học phí. Tình thương của ông không ồn ào, mà lặng như những giọt sương sớm mai, mát lành và tinh khiết.

Một chi tiết xúc động trong truyện là việc ông lặng lẽ nhặt nhạnh ve chai, bán củi kiếm tiền. Ở tuổi ông – cái tuổi đáng lẽ được nghỉ ngơi, sống yên vui bên con cháu – thì ông vẫn âm thầm lao động để lo cho cháu gái học hành, ăn uống đầy đủ. Cái dáng ông lom khom đẩy xe củi, cúi nhặt từng vỏ chai, từng bọc ni-lông là minh chứng cho tình thương cháu lớn lao, vượt lên cả tuổi già, bệnh tật và sự mỏi mệt của cơ thể. Những việc ông làm tuy nhỏ bé nhưng đầy ắp tình cảm và sự hi sinh – thứ tình cảm chỉ có thể xuất phát từ một trái tim hết mực yêu thương.

Không chỉ là người ông thương cháu, ông ngoại trong truyện còn là biểu tượng của sự cam chịu và nhân hậu. Trong một xã hội mà giá trị vật chất đang ngày càng lấn át những giá trị tinh thần, ông ngoại vẫn giữ cho mình tấm lòng lương thiện, cần cù và khiêm nhường. Ông không oán trách cuộc đời, không kêu ca số phận. Khi người cháu gái có những giây phút bốc đồng, thậm chí hỗn hào, ông không trách phạt, không mắng nhiếc mà chỉ lặng im, đau đớn. Cái lặng im ấy không chỉ thể hiện sự tổn thương mà còn là sự nhẫn nhịn, cảm thông và cả hy vọng vào sự thay đổi của cháu.

Những kỷ niệm giữa ông ngoại và cháu gái được Nguyễn Ngọc Tư kể lại bằng lối viết chân thành, dung dị mà đầy cảm xúc. Qua những ký ức ấy, ông ngoại hiện lên không chỉ như một người chăm sóc mà còn là người bạn đồng hành, là chỗ dựa tinh thần cho cháu trên mỗi bước đường trưởng thành. Hình ảnh ông ngoại đứng lặng nhìn theo cháu đi lấy chồng, ánh mắt chất chứa nỗi buồn xen lẫn hy vọng, khiến người đọc không khỏi nghẹn ngào. Cái buồn của ông không chỉ là nỗi lo cho cháu gái, mà còn là nỗi niềm của một người già sắp phải rời xa vòng tay thân thương – một sự chia ly lặng lẽ, đầy xót xa.

Truyện khép lại bằng cái chết của ông ngoại – một cái chết nhẹ nhàng như chính cách ông sống: âm thầm, không làm phiền ai, không để lại tiếng thở than nào. Cái chết của ông không bi lụy, không kịch tính, nhưng lại để lại một khoảng trống mênh mông trong lòng cháu gái và cả người đọc. Ông ra đi như một cánh chim già, sau khi đã làm tròn bổn phận, đã trao hết yêu thương cho cuộc đời và người thân yêu.

Điều đặc biệt ở truyện ngắn “Ông ngoại” là cách Nguyễn Ngọc Tư lựa chọn ngôi kể. Truyện được kể bằng ngôi thứ nhất – lời kể của người cháu gái – khiến câu chuyện trở nên gần gũi, chân thật và dễ chạm tới trái tim người đọc. Qua cái nhìn của cháu, ông ngoại hiện lên không phải như một hình tượng lý tưởng hóa, mà rất đời thường, rất thật, rất người. Chính sự chân thực ấy khiến nhân vật ông ngoại không chỉ là một con người cụ thể trong truyện, mà còn đại diện cho biết bao người ông, người cha ngoài đời – những con người sống trọn vẹn vì con cháu, lặng lẽ yêu thương mà không cần báo đáp.

Ngoài ra, phong cách văn của Nguyễn Ngọc Tư – nhẹ nhàng, giàu hình ảnh và cảm xúc – đã góp phần khắc họa rõ nét nhân vật ông ngoại. Những hình ảnh quen thuộc, những chi tiết nhỏ nhặt như bữa cơm đạm bạc, chiếc xe đạp cũ kỹ, góc sân nhà,… đều mang đậm không khí miền quê và gợi lên sự ấm áp, gần gũi. Chính trong không gian ấy, hình ảnh ông ngoại trở nên chân thực và giàu sức lay động hơn bao giờ hết.

Qua nhân vật ông ngoại, Nguyễn Ngọc Tư không chỉ kể lại một câu chuyện cảm động về tình thân, mà còn gửi gắm những suy ngẫm sâu xa về lòng hiếu thảo, sự tri ân và giá trị của tình cảm gia đình. Nhân vật ông ngoại như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà tha thiết về những điều tưởng chừng đơn giản nhưng vô cùng quý giá trong cuộc sống: tình thương, sự sẻ chia, và lòng biết ơn.

Từ đó, độc giả không chỉ cảm thấy xúc động, xót xa cho số phận của ông ngoại mà còn tự soi chiếu lại bản thân – liệu ta đã từng vô tâm, từng bỏ quên những người thân yêu? Liệu ta đã biết trân trọng đủ những hy sinh lặng thầm của ông bà, cha mẹ? Truyện ngắn kết thúc, nhưng dư âm về hình ảnh ông ngoại vẫn ở lại, như một vết lặng trong lòng người đọc, một nỗi nhớ nhung khôn nguôi.

Kết luận, nhân vật ông ngoại trong truyện ngắn của Nguyễn Ngọc Tư là biểu tượng cho tình yêu thương vô điều kiện, cho sự hy sinh lặng thầm và cho vẻ đẹp của người nông dân Nam Bộ – hiền lành, chất phác và kiên cường. Ông ngoại không