Viết bài văn nghị luận phân tích đánh giá nghệ thuật đặc sắc của văn bản Giang của Bảo Ninh

Văn học Việt Nam thời kỳ hậu chiến chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của các cây bút từng là người lính, mang theo ký ức đau thương, ám ảnh và day dứt về chiến tranh vào trong trang viết. Trong dòng chảy ấy, Bảo Ninh – tác giả nổi tiếng với Nỗi buồn chiến tranh – đã để lại dấu ấn sâu sắc với truyện ngắn Giang, một tác phẩm đậm chất tự sự, nhuốm màu hồi ức và chất chứa nhiều tầng nghĩa sâu xa. Nghệ thuật đặc sắc trong Giang chính là sự kết hợp tài tình giữa nghệ thuật kể chuyện, xây dựng nhân vật, ngôn ngữ biểu cảm và thủ pháp nghệ thuật hiện đại, giúp khắc họa bi kịch đời người và dư chấn tâm hồn của những con người từng đi qua chiến tranh.

Trước hết, nghệ thuật kể chuyện trong Giang mang đậm chất tự sự và hồi tưởng. Câu chuyện không được kể theo trình tự thời gian tuyến tính mà được đan xen giữa hiện tại và quá khứ, giữa ký ức và thực tại. Lối kể chuyện này không chỉ tạo cảm giác chân thực, gần gũi mà còn khiến người đọc dần khám phá tính cách, số phận của nhân vật qua từng mảnh ghép ký ức. Việc lựa chọn điểm nhìn trần thuật là một người kể chuyện giấu mặt, đứng gần nhân vật chính – Giang – càng tăng tính khách quan và chiều sâu cảm xúc.

Một điểm nổi bật nữa là nghệ thuật xây dựng nhân vật. Nhân vật Giang hiện lên không phải là một anh hùng cách mạng theo lối khắc họa truyền thống, mà là một con người đầy mâu thuẫn, trăn trở và ám ảnh sau chiến tranh. Giang từng là một chiến sĩ đặc công can trường, nhưng sau chiến tranh, anh trở nên cô độc, lạc lõng và đầy bất ổn về tâm lý. Qua Giang, Bảo Ninh không tô hồng chiến tranh mà thẳng thắn nhìn nhận những mất mát, tổn thương tinh thần của con người trong thời hậu chiến. Nhân vật Giang là biểu tượng của một thế hệ mang trong mình bi kịch của sự đứt gãy, không thể hòa nhập trọn vẹn với cuộc sống thời bình.

Ngôn ngữ trong Giang giàu hình ảnh, biểu cảm và mang tính gợi rất cao. Những câu văn nhiều khi ngắn, dồn nén cảm xúc, có khi lại dài, như trôi theo dòng hồi tưởng của nhân vật. Ngôn ngữ ấy không chỉ để kể chuyện mà còn để biểu hiện tâm trạng, tái hiện không khí thời hậu chiến đầy nặng nề và khắc khoải. Nhiều hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng được sử dụng hiệu quả, đặc biệt là hình ảnh người lính trở về – một biểu tượng cho những mảnh hồn tổn thương, cho câu hỏi lớn về giá trị và ý nghĩa của hy sinh.

Đặc biệt, thủ pháp nghệ thuật hiện đại được Bảo Ninh sử dụng nhuần nhuyễn trong truyện ngắn Giang. Các yếu tố như dòng ý thức, kỹ thuật điện ảnh, biểu tượng, sự mờ hóa ranh giới giữa hiện thực và ảo giác,… làm cho tác phẩm mang phong cách rất riêng. Những giấc mơ chập chờn, những khoảnh khắc không rõ ranh giới giữa thực và ảo như phản ánh đúng trạng thái tâm lý bất ổn của nhân vật – những người lính cũ đang phải sống với những vết thương vô hình.

Tất cả những yếu tố nghệ thuật ấy đã làm nên giá trị đặc sắc của Giang. Bảo Ninh không viết về chiến tranh như một sự kiện lịch sử, mà viết về chiến tranh như một vết cứa trong tâm hồn con người. Chính sự ám ảnh ấy khiến Giang trở thành một truyện ngắn mang tính nhân văn sâu sắc và giàu giá trị nghệ thuật, phản ánh trung thực những hậu quả của chiến tranh đối với số phận con người.

Giang không chỉ là một truyện ngắn hay về đề tài hậu chiến, mà còn là một minh chứng tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Bảo Ninh – sâu lắng, ám ảnh và đầy trăn trở. Nghệ thuật kể chuyện giàu tính biểu cảm, cách xây dựng nhân vật phức tạp và những thủ pháp hiện đại đã giúp tác phẩm ghi dấu trong lòng người đọc như một khúc bi ca cho một thế hệ đã sống, đã chiến đấu và đã mang theo những vết thương không lành của thời đại.

$\color{cornflowerblue}{\#}\color{skyblue}{HoangHuy}\color{turquoise}{178591}$