Thị trường lao động thế giới và trong nước đầu năm 2025 chứng kiến những biến động không ngừng nghỉ với xu hướng các công ty, doanh nghiệp mạnh tay cắt giảm nhân sự. Trước cơn bão sa thải khó lường và chưa có dấu hiệu dừng lại như hiện tại, có sự chuẩn bị trước là một hành động khôn ngoan.

Anh/Chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về vấn đề: Học sinh lớp 12 với hành trình chuẩn bị nghề nghiệp, đi ngược cơn bão sa thải để bước vào thị trường lao động.

Nếu như thế kỷ XX chứng kiến sự trỗi dậy của máy móc trong cách mạng công nghiệp, thì thế kỷ XXI đang bước vào kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo. Đầu năm 2025, những làn sóng sa thải nhân sự lan rộng khắp toàn cầu, từ những công ty công nghệ hàng đầu cho đến các doanh nghiệp nhỏ lẻ. Cơn bão ấy không còn giới hạn bởi sự suy thoái kinh tế mà đã có “bàn tay vô hình” của AI len lỏi. Trong hoàn cảnh ấy, học sinh lớp 12- thế hệ lao động tương lai- cần nhận ra rằng: hành trình chuẩn bị nghề nghiệp ngay từ hôm nay chính là tấm khiên để đi ngược chiều gió, mở ra con đường bền vững giữa thị trường lao động đầy rẫy những bất định.

Việc AI thay thế lao động không còn là một giả thuyết xa vời, mà đã trở thành thực tế sống động. Hệ quả tất yếu là hàng ngàn người lao động đã và đang bị sa thải. Trước viễn cảnh ấy, một câu hỏi lớn được đặt ra cho thế hệ trẻ: Làm sao để không bị thay thế? Làm sao để không bị bỏ lại phía sau?

Trước hết, đối với học sinh lớp 12, những người đang chuẩn bị bước vào thị trường lao động – thì hành trình định hướng nghề nghiệp sớm là vô cùng quan trọng. Việc lựa chọn một nghề không còn đơn thuần là theo đam mê hay truyền thống gia đình, mà cần căn cứ vào sự phù hợp với năng lực cá nhân và xu hướng phát triển của xã hội. Những ngành nghề dựa nhiều vào sự sáng tạo, tư duy chiến lược, cảm xúc- những yếu tố mà AI khó có thể thay thế-  như tâm lý học, giáo dục, y khoa, sáng tạo nội dung, phát triển công nghệ AI… đang trở thành những hướng đi đầy tiềm năng.

Tiếp theo, để không bị tụt lại trong thời đại số, học sinh cần chủ động trang bị các kỹ năng “không thể thay thế”. Đó là kỹ năng tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, giao tiếp hiệu quả, làm việc nhóm và khả năng thích nghi linh hoạt. Đây là những kỹ năng giúp con người làm được những điều mà máy móc không thể, và đồng thời cũng là yếu tố được các nhà tuyển dụng đánh giá cao trong mọi thời kỳ.

Hơn nữa, trong kỷ nguyên công nghệ, việc tiếp cận sớm và thông minh với công nghệ là điều không thể thiếu. Không nhất thiết phải trở thành lập trình viên, nhưng học sinh nên hiểu và biết cách sử dụng công nghệ, đặc biệt là AI, như một công cụ hỗ trợ đắc lực trong học tập và công việc. Trên thực tế, rất nhiều học sinh ngày nay đã chủ động tận dụng AI để học tập hiệu quả hơn, tra cứu thông tin nhanh chóng, thậm chí xây dựng những dự án cá nhân từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Cuối cùng, yếu tố then chốt để học sinh lớp 12 có thể đi ngược “cơn bão sa thải” chính là tinh thần học tập suốt đời. Trong một thế giới mà tri thức liên tục đổi mới, không ai có thể tồn tại nếu chỉ dựa vào kiến thức cũ. Chỉ khi các em giữ được thái độ cầu tiến, biết tự làm mới bản thân, không ngừng học hỏi và thích nghi, thì dù AI có phát triển đến đâu, con người vẫn giữ được chỗ đứng và giá trị riêng trong xã hội. Theo UNESCO, khả năng “tự học” và “học lại” đang trở thành tiêu chí đánh giá năng lực của người lao động trong thế kỷ 21. Một người có thể giỏi hôm nay, nhưng nếu không cập nhật kỹ năng mới, rất có thể sẽ bị bỏ lại vào ngày mai. Vì vậy, học sinh lớp 12 cần nuôi dưỡng thói quen học hỏi liên tục để thích nghi với mọi thay đổi bất ngờ của thời đại số.

Không ai có thể ngăn cản sự phát triển của công nghệ, cũng như không thể đứng yên giữa dòng chảy thay đổi của thời đại. Nhưng trong bất kỳ cuộc chuyển mình nào của lịch sử, con người với tư duy, cảm xúc và khát vọng- vẫn luôn là trung tâm. Đối mặt với làn sóng AI và cơn bão sa thải chưa có dấu hiệu dừng lại, học sinh lớp 12 không được phép thụ động. Các em cần coi đây là cơ hội để nhìn lại bản thân, xác định hướng đi rõ ràng, chủ động học tập và trau dồi kỹ năng để làm chủ tương lai. Bởi lẽ, công nghệ có thể tạo ra những cỗ máy mạnh mẽ, nhưng chỉ con người mới có thể tạo ra giá trị nhân văn, sự đồng cảm và những giấc mơ vươn xa. Nếu có sự chuẩn bị từ hôm nay, thế hệ học sinh hôm nay không chỉ vượt qua cơn bão, mà còn có thể lái con thuyền tương lai tiến ra đại dương rộng lớn của thế giới việc làm toàn cầu.