1. ĐỌC HIỂU. Đọc văn bản:

SỰ THẬT (Trích)

(Tóm tắt: Thảo - con gái của một đồng đội cũ đã hi sinh của "tôi" đến thăm mộ của cha tại Kom Tum. "Tôi" mời ba anh bạn cùng đơn vị năm xưa tới để cùng đưa Thảo lên Kon Tum thâm mộ cha. Nhân dịp này, bốn người bạn chiến đấu năm xưa của cha Thảo gặp lại và tổ chức một buổi nhậu. Trong cơn say, Lung, một trong những đồng đội, buột miệng tiết lộ sự thật đau lòng: mộ cha Thảo không có hài cốt mà chỉ chứa chiếc bị đông và bao đạn đẫm máu – những thứ sót lại sau trận bom. Câu nói gây chấn động khiến các đồng đội phải nhanh chóng

kiểm soát tình hình, tránh để Thảo nghe thấy). Tôi còn tỉnh táo hơn cả, hốt hoảng nhìn xung quanh rồi nhảy sang túm lấy Lung.

- Mày say rồi!

- Say... Tao cóc... say! Tao nói... nói sự thật... Tao sẽ nói... Sẽ kêu lên...

Sợ nó kêu lên thật tôi vội đẩy nó vào nhà vệ sinh chốt cửa lại, nhưng Lung vẫn la lên oai oải:

- Tao... tao phải nói sự thật... Không... không có mẹ gì... hết... không còn gì hết... Dưới đó không có gì...

không có thằng Nền... chỉ có cải... cái bị đông.

Tôi dùi nó vào la-va-bó, xối nước vào đầu nó. Nó rên lên ông ọc, rồi nó nón. Nôn thốc nôn thảo. Tôi bỏ nó đó rồi trở ra, chốt chặt cửa nhà vệ sinh từ bên ngoài.

Đám tiệc thể là tàn. Nửa giờ sau, nghe tiếng đẩm cửa. Tôi vội mở cửa buồng vệ sinh. Lung đã tỉnh rượu....

mặt mày tái mét, tóc tai xõa xượi.

- Tao say quá! Tao... tao đã nói bậy phải không?

- Không... - Tôi lạnh lùng nói – Mày không nói bậy. Mày chỉ nói sự thật.

Lung ngơ ngác nhìn ba chúng tôi,

- Sự thật! Sự thật nào vậy?

- Sự thật là... Là mộ thằng Nền không có gì hết. Chỉ có cải bị đông và cái bao đạn đẫm máu.

- Trời ơi! Tạo... tao đã nói thế hả? Vậy... vậy con bé có...

- Cũng may, lúc đó nó đã đi nghỉ rồi.

Lung ngã phịch xuống ghế.

chứ? - Sao mà tạo lại... ngu ngốc thế nhỉ? Ở... sự thật! Sự thật cải các khố gì? Ai cần đến cái sự thật ấy kia

Tôi vội xua tay:

Thôi! Tất cả không nói đến điều đó nữa. Con Thảo nó sắp trở dậy rồi đấy.

Buổi chiều, tôi lấy xe ôtô đưa Tháo xuống Quy Nhơn để đi tàu. Các chiến hữu của tôi đưa tiễn một đoạn rồi chia tay, mỗi đứa lại một phương. Tối hôm đó, khi Thảo lên tàu rồi, tôi mới thở phào quay về đơn vị Bồn năm trước đây, tôi đã phải vất vả lắm mới thuyết phục được người vợ góa bụa của Nền để không bốc mộ Nền về quê trước khi cô ấy đi bước nữa. Lần này Thảo vào, tôi đã lo đến cải sự ấy. Nay thể là mọi việc đã trót lọt cả

Một tuần lễ sau tôi nhận được thư của Thảo. Thư viết:

"Chủ Vình kính mến!

Các chủ đừng buồn khi chảu nói ra điều này... Cháu đã biết được sự thật. Hôm đó cháu không đi nghỉ mà đứng ngắm hoa ngoài vườn. Cháu đã nghe được những lời của chủ Lung nói trong lúc say. Lúc đầu... cháu đã bị xốc. Cháu đã định xông ra. Nhưng rồi, cháu đã ghìm nén được. Dù sao, cháu cũng đã trưởng thành. Cháu đã đủ từng trải để hiểu rằng, không phải sự thật nào cũng cần phải nói ra và không phải sự dối trá nào cũng hoàn toàn là xấu xa

Và, có một sự thật lớn hơn tất cả những điều ấy. Đó là, bổ cháu quả thực đã hy sinh trên vùng đất cao nguyên ấy và các chủ quả thực là những người bạn tốt, những chiến hữu trung thành của bố cháu. Các chủ mãi là niềm tin cậy của châu

Tái bút. Nếu chủ thấy rằng sự thật này không cần nói với các chủ khác, nhất là chủ Lung thì chủ cứ im lặng. Hãy để các chú ấy tin rằng chảu chưa biết gì cả. Như thế, có lẽ các chủ ấy sẽ cảm thấy yên lòng hơn.

Cháu Phương Thảo".

(Khuất Quang Thụy, in trong 100 truyện hay cực ngắn, Nhiều tác giả, NXB Văn hóa Sài Gòn, 1999