ĐẤT NƯỚC(1)

(Trích)

Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi

Gió thổi rừng tre phấp phới

Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm ngát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa

Nước chúng ta

Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất

Những buổi ngày xưa vọng nói về

(Đất nước – Nguyễn Đình Thi, thơ VN 1945)

Chú thích:

(1) Bài thơ “Đất nước” được sáng tác trong khoảng thời gian từ 1948 đến 1955, giai đoạn đỉnh cao của cuộc kháng chiến chống Pháp. Đây là thời kỳ đất nước ta trải qua những khó khăn, gian khổ nhưng cũng đầy hào hùng.

Câu 1 (0.5 điểm). Xác định thể thơ của văn bản trên.

Câu 2 (1.0 điểm). Trong niềm vui chứng kiến sự đổi thay lịch sử của đất nước, nhà thơ đã gợi ra những hình ảnh nào về đất nước của mình? Những hình ảnh đó có ý nghĩa gì trong việc biểu đạt nội dung chủ đề của văn bản?

Câu 3 (0.5 điểm). Trong đoạn trích, nhân vật trữ tình xưng “tôi”, sau đó lại chuyển sang “chúng ta”. Theo em, việc thay đổi hai đại từ này có ý nghĩa gì?

Câu 4 (1.0 điểm). Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn thơ sau:

Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Câu 5 (1.0 điểm). Đoạn trích khép lại bằng những cảm xúc của tác giả về quá khứ, về những người đã hy sinh để bảo vệ đất nước: "Những buổi ngày xưa vọng nói về". Điều đó gợi cho em có những suy nghĩ gì về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc viết tiếp những trang sử hào hùng của dân tộc

Câu 1: 

- Thể thơ tự do

Câu 2: 

- Trong niềm vui chứng kiến sự đổi thay lịch sử của đất nước, nhà thơ đã gợi ra những hình ảnh tiêu biểu như: Rừng tre, trời xanh, núi rừng, những cánh đồng thơm ngát, những ngả đường, những dòng sông đỏ nặng phù sa

- Những hình ảnh trên đã thể hiện vẻ đẹp thiên nhiên tươi sáng, trù phú của đất nước, đồng thời gợi lên một cuộc sống thanh bình, thể hiện niềm tin, khát vọng mạnh mẽ vào cách mạng. Chúng góp phần làm nổi bật niềm tự hào, tình yêu quê hương, qua đó giúp cho chủ đề “Tình yêu đất nước gắn liền với ý thức làm chủ và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc” được thể hiện một cách sâu sắc

Câu 3: 

- Việc thay đổi đại từ từ “tôi” sang “chúng ta” cho thấy sự chuyển biến trong cảm xúc của nhân vật trữ tình:

+) “Tôi” thể hiện cảm xúc cá nhân, niềm vui riêng khi chứng kiến mùa thu mới, đất nước đổi thay.

+) “Chúng ta” khẳng định cảm xúc ấy không còn là cá nhân, mà trở thành tiếng nói của cả một dân tộc. Từ đó thể hiện tinh thần đoàn kết, đồng lòng chiến đấu của toàn dân 

=> Sự thay đổi này nhấn mạnh sự gắn kết giữa cá nhân và tập thể, từ cảm xúc riêng hòa vào niềm tự hào chung của cả dân tộc. Đó cũng chính là tinh thần của thời đại kháng chiến – đoàn kết, cùng nhau gìn giữ từng tấc đất quê hương.

Câu 4: 

- Biện pháp tu từ điệp ngữ: "của chúng ta"

- Tác dụng:

+) Tạo nhịp điệu mạnh mẽ, hùng tráng, giúp câu thơ gợi hình, gợi cảm, thu hút người đọc, đồng thời thể hiện được tinh thần và chủ đề bài thơ

+) Việc lặp lại cụm “đây là của chúng ta” như một lời khẳng định quyền làm chủ đất nước của nhân dân ta, như một lời tuyên bố mạnh mẽ rằng non sông Việt Nam phải là của người Việt Nam. 

+) Thể hiện niềm tự hào và tình yêu sâu sắc với Tổ quốc, khơi dậy tinh thần đoàn kết và trách nhiệm bảo vệ tổ quốc của mỗi người

Câu 5: 

Câu thơ “Những buổi ngày xưa vọng nói về” vang lên như một lời thì thầm từ quá khứ, gợi nhắc đến biết bao thế hệ cha ông đã hy sinh thầm lặng mà vĩ đại để gìn giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc. Câu thơ khơi dậy trong em niềm biết ơn sâu sắc, và trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ tổ quốc thiêng liêng. Trách nhiệm ấy không chỉ là học tập thật tốt, sống có ích, mà còn là giữ gìn những giá trị cốt lõi đã được hun đúc bằng máu, bằng nước mắt. Để làm được điều đó, trước hết thế hệ trẻ cần luôn trân trọng quá khứ, khắc ghi công lao của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do. Đồng thời, mỗi người sống có lý tưởng, rèn luyện bản thân cả về trí tuệ lẫn đạo đức, không ngừng học tập, sáng tạo, cống hiến cho sự phát triển bền vững của đất nước. Bên cạnh đó, người trẻ cần có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo vệ chủ quyền, và góp phần đưa Việt Nam vươn tầm thế giới. 

Câu 5 viết tầm 5-7 dòng là hợp lý, có thể chia thành từng gạch đầu dòng nếu như chỗ e yêu cầu