Đọc văn bản sau:

Tàu chúng ta không chỉ mang quặng mỏ,

Mang cả vừng trăng ra giữa Hạ Long,

Còi tàu khuya xé trời lay đá ngủ,

Núi gửi chuyền nhau tiếng vọng vang lừng.

Nghìn cụm núi phục mình trên mặt nước,

Đảo nằm yên hay những khúc lưng rồng?

Tim biển đập dưới chân người bốc vác,

Đớp ánh lân tinh con cá lượn vòng.

Ta cắm vững bàn chân trên biển rộng,

Vai ghép cầu cho quặng chuyển ra khơi,

Tàu bạn đến, đô thành trôi giữa sóng,

Sáng bừng lên cho Tổ quốc ta vui.

Bờ quê hương có ai thương nhớ nhỉ,

Đèn Hồng Gai thao thức dãy sao khuya,

Yêu đất nước đôi vai càng không nghỉ,

Trăng hãy chờ ta, trăng vội chi về !

(Trích Hạ Long, đêm bốc vác, Nguyễn Viết Lãm, in trong tập Nhà văn Hải Phòng — chân dung và tác phẩm, NXB Hội nhà văn, 2000, tr.225)

**Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5:**

Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản trên.

Câu 2.Chỉ ra từ ngữ miêu tả núi và đảo ở Hạ Long có trong khổ 2 của văn bản.

Câu 3. Nêu tác dụng của phép nói quá trong những câu thơ sau:

Ta cắm vững bàn chân trên biển rộng,

Vai ghép cầu cho quặng chuyển ra khơi,

Câu 4. Em hiểu thế nào về tình cảm của tác giả thể hiện trong đoạn trích?

Câu 5. Thông điệp nào có ý nghĩa nhất với em sau khi đọc bài thơ? Vì sao?

---

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật Nguyên trong đoạn trích sau:

Hôm nào đi thả bò Nguyên cũng cầm theo một cuốn sách nào đó. Mùa hè năm nay Nguyên đã đọc xong Đất rừng phương Nam của Đoàn Giỏi; Tuổi thơ dữ dội của Phùng Quán; Cánh buồm đỏ thắm của Alexander Grin. Mỗi trang sách đều mang đến cho Nguyên biết bao điều thú vị.

Nhiều hôm mê mải để con chữ dẫn vào miền đất lạ, Nguyên để mất dấu đàn bò. Tối muộn mới rời mắt khỏi trang sách, Nguyên hốt hoảng chạy khắp nơi tìm bò. Có khi vừa chạy vừa khóc vì sợ mất bò hoặc sợ chúng dẫn nhau vào vườn nhà người ta phá phách. Cả làng này ai cũng thương thằng Nguyên ngoan ngoãn, chịu khó nên con bò có lỡ ăn một vài khóm sắn cũng chẳng nỡ mắng mỏ lời nào. Nhưng bố Nguyên thì nghiêm khắc lắm. Bố luôn nói:

- Làm việc gì thì phải chú tâm vào việc đó. Xong xuôi đâu đấy mới được làm việc khác. Trồng được một khóm sắn cũng mất biết bao giọt mồ hôi. Con để bò phá của người ta là phải thấy xót thì lần sau mới không lặp lại.

Nên dạo này chỉ khi nào kiếm được chỗ nhiều cỏ buộc đỗ bò thì Nguyên mới mang sách ra ngồi đọc. Mấy ngày nay Nguyên đọc Không gia đình của Hector Malot, tự nhiên nước mắt cứ rơi. Nguyên thương cậu bé mồ côi Remi phải rong ruổi mưu sinh trên khắp các nẻo đường nước Pháp. Có nhiều ngày lang thang cùng đoàn xiếc mà không có miếng gì vào bụng. Đọc đến đoạn Remi suýt chết rét, Nguyên phải gập sách lại vì không chịu đựng được cảm giác xót thương người bạn nhỏ. Nguyên cứ suy nghĩ mãi về cậu bé Rêmi để rồi em nhận ra mình may mắn biết nhường nào khi có một gia đình. Có bố, có mẹ, có một người bà hết mực yêu thương chăm chút cho Nguyên. Có một tuổi thơ được cắp sách tới trường.

Đêm đó nằm gần bên mẹ, Nguyên thủ thỉ:

- Mẹ ơi, những em bé mồ côi không có gia đình thật tội nghiệp biết bao. Các bạn ấy sẽ làm gì để sống hả mẹ?

- Một vài bạn may mắn được nhà chùa cưu mang hoặc các mái ấm tình thương, trại trẻ mồ côi đón nhận. Cũng có nhiều bạn phải lang thang kiếm sống bằng đủ thứ nghề. Bán vé số dạo, đánh giày, bán báo, hát rong. Có nhiều ban còn phải đi xin ăn con à.

- Thế mà có lúc con từng nghĩ mình thật là cực khổ. Đi học về còn phải làm biết bao việc nhà trong khi bạn bè được rảnh rang vui chơi.

- Tội nghiệp con trai mẹ. Nếu mẹ không hay đau yếu thuốc thang thì nhà mình không phải túng bấn nợ nần. Con cũng sẽ không phải vất vả nhiều như thế.

- Không mẹ ạ. Con không sợ vất vả nữa đâu. Thả bò, nấu cơm, kiếm củi đâu có vất vả gì. Con chỉ mong mẹ khỏe mạnh thôi. Mẹ biết không, cậu bé Remi mà con gặp trong cuốn sách chiều nay đã bất hạnh biết bao khi không có mẹ.

(Trích Thương nhớ trống trường, Vũ Thị Huyền Trang, trong tập Những đám mây ngoan, NXB Kim Đồng, 2024, tr.63-67)