Bài thơ “Mẹ và cánh đồng” của Trần Văn Lợi là một khúc ca nhẹ nhàng, sâu lắng về tình mẹ và tình quê hương. Qua những hình ảnh gần gũi như cánh đồng, dòng sông, cây lúa..., tác giả đã khắc họa hình ảnh người mẹ tảo tần, lam lũ suốt cuộc đời vì con cái và ruộng đồng. Bài thơ không chỉ thể hiện lòng biết ơn đối với mẹ mà còn gợi nhắc chúng ta trân trọng những giá trị bình dị của quê hương.

Ngay từ khổ đầu, tác giả đã thể hiện sự đối lập giữa “tôi” – người con đang ấp ủ những ước mơ – và “mẹ” – người lặng lẽ gánh vác nhọc nhằn ngoài đồng. Trong khi “tôi vun trồng xanh những ước mơ”, thì mẹ lại “gánh mùa đông xuống đồng chiêm mặn”. Hình ảnh ấy cho thấy mẹ là người luôn hy sinh, âm thầm chịu đựng vất vả để con có được tương lai tươi sáng. Qua đó, tác giả thể hiện tình cảm biết ơn và trân trọng công lao to lớn của mẹ.

Khổ thơ thứ hai tiếp tục làm nổi bật sự hy sinh thầm lặng của mẹ qua hình ảnh đối lập giữa “tôi” và “mẹ”. “Tôi lớn lên giữa những mùa xa vắng” – câu thơ gợi ra cảm giác về sự trôi đi của thời gian, về những năm tháng người con mải miết học tập, trưởng thành, có thể là xa quê, xa mẹ. Còn mẹ thì vẫn ở lại, “cúi đời bên những luống cày sâu”, một hình ảnh rất chân thực và xúc động. “Cúi đời” không chỉ là dáng người mẹ trên cánh đồng, mà còn là cách mẹ dành trọn cuộc đời cho ruộng đồng, cho con cái. “Những luống cày sâu” như tượng trưng cho những khó khăn, gian khổ mà mẹ âm thầm gánh chịu. Cả khổ thơ là một lời tri ân chân thành, nhắc nhở người đọc hãy luôn trân trọng công lao của mẹ – người đã lặng lẽ đứng sau, làm nền tảng cho ước mơ và sự trưởng thành của con.

Khổ thơ cuối mang đến cảm xúc lặng buồn, nghẹn ngào. Giờ đây, “tôi” đã trưởng thành, nhưng mẹ thì đã không còn. Câu thơ “Giờ tôi ở nơi không còn bóng mẹ” là lời thổ lộ nhẹ nhàng mà thấm đẫm nỗi nhớ thương và tiếc nuối. Tuy mẹ đã khuất, nhưng “cánh đồng xưa” vẫn “gió thổi mênh mông”. Hình ảnh ấy vừa gợi không gian rộng lớn, vừa gợi sự trống vắng, chơi vơi trong lòng người con. Khổ thơ như một lời tiễn biệt, nhưng cũng là lời nhắc nhở đầy yêu thương: dù mẹ không còn, tình mẹ vẫn sống mãi trong ký ức, trong từng cơn gió, từng thửa ruộng quê hương.

Có lẽ, mỗi chúng ta ai rồi cũng sẽ lớn lên, rời xa vòng tay mẹ để bước vào cuộc sống riêng. Nhưng những hy sinh thầm lặng, tình yêu bao la mà mẹ dành cho con sẽ luôn là hành trang theo ta suốt cuộc đời. Bài thơ "Mẹ và cánh đồng" không chỉ là lời tri ân sâu sắc tới mẹ, mà còn là lời nhắc nhở mỗi người con hãy luôn trân trọng, yêu thương mẹ khi còn có thể.