A. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN THƠ + VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN

ĐỂ 1

I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau:

Lục bát cho quê

Cuối con sông cải là quê

Cuối con đường đất là về nhà ta

Chị ta vẫn cái nón mê

Nhà ta bên gốc cây đa

Bàn chân lội giữa bộn bề nắng mưa

Bà ta bán nước đi xa lâu rồi

Vườn nhà rào giậu phên thưa

Ta về xào xạc ngày xưa vẫn còn

Gốc đa cái chỗ bà ngồi

Mẹ ra bán nước như hồi bà ta

Một trời hoa gạo tháng ba

Xóm làng bên núi bên non

Lời thưa tiếng gọi cử tròn nết quê

Ríu ran chùm năng sang hè

Đỏ như mắt nhớ người xa chưa

về Tiếng ai như gọi ta về gốc đa...

(Bình Nguyên, Trăng hẹn một lần thu, Nxb Văn

học, 2018, tr.62-63)

Thực hiện các yêu cầu/trả lời câu hỏi:

Câu 1: Xác định thể thơ của văn bản.

Câu 2: Những người thân nào được nhân vật trữ tình nhắc tới trong bài thơ?

Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong những câu thơ:

Một trời hoa gạo tháng ba

Đỏ như mắt nhớ người xa chưa về

Câu 4: Những câu thơ sau gợi cho anh/chị suy nghĩ gì?

Xóm làng bên núi bên non Lời thưa tiếng gọi cử tròn nết quê

Câu 5: Từ tâm trạng của nhân vật trữ tình ta bộc lộ trong bài thơ, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về nơi tìm về của con người (trình bày khoảng 5-7 dòng).

II. VIẾT

Câu 1: (2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của anh/chị về vẻ đẹp của ngôn từ trong bài thơ Lục bát cho quê của tác giả Bình Nguyên.

Câu $1.$

$-$ Thể thơ: Lục bát

Câu $2.$

$-$ Những người thân được nhân vật trữ tình nhắc tới trong bài thơ: chị, bà, mẹ

 $+$ "Chị ta vẫn cái nón mê"

 $+$ "Bà ta bán nước đi xa lâu rồi"

 $+$ "Mẹ ra bán nước như hồi bà ta"

Câu $3.$

$-$ Biện pháp tu từ: So sánh (hoa gạo đỏ "như" mắt nhớ người xa chưa về)

$-$ Tác dụng:

 $+$ Tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt; tạo sự sinh động

 $+$ Gợi màu sắc đặc trưng của hoa gạo. Hoa gạo đỏ rực, mang theo nỗi nhớ người thân, nhớ quê hương da diết. Qua đó khiến người đọc cảm nhận được cảnh quê như có hồn hơn bởi không chỉ nhớ cảnh mà còn nhớ người nữa.

Câu $4.$

$-$ Hai câu thơ gợi nếp sống với phong tục, lời ăn tiếng nói của những người dân quê mộc mạc, bình dị. Qua đó, tác giả cho thấy vẻ đẹp thanh khiết, bình dị của người dân Việt Nam và cũng nhắc nhở chúng ta phải giữ gìn những nét đẹp, phong tục ấy

Câu $5.$

$-$ Nơi tìm về của con người luôn là quê hương. Sau những ngày tháng bôn ba với cuộc đời, họ mong mỏi tìm về với sự yên bình, yên ấm. Và nơi có đủ những yếu tố ấy chính là quê hương. Quê hương, nơi có gia đình, có bạn bè, có những kỉ niệm và kí ức không thể nào quên. Dù có đi xa đến đâu, có thành công hay thất bại thì con người rồi vẫn sẽ mong muốn được quay trở về quê hương của mình để nhìn lại, để sống dậy những khoảnh khắc tuổi thơ ngày bé. Thật vậy, quê hương đã trở thành bến đỗ tâm hồn, dẫn dắt con người tìm về nơi chốn bình yên.

Câu $1.$ phần viết

            Bài thơ "Lục bát cho quê" của tác giả Bình Nguyên là bài thơ đậm chất dân gian với ngôn ngữ mộc mạc mà sâu sắc. Và qua những tầng lớp ngôn ngữ ấy, tác giả đã tái hiện cho người đọc thấy được hình ảnh quê hương gần gũi, yên bình mà ấm áp. Với ngôn từ dân gian, giản dị, thuần Việt được thể hiện qua những từ ngữ như: "nón mê; gốc đa; bán nước;..."; tác giả Bình Nguyên gợi lên những hình ảnh thân thuộc gắn liền với làng quê Việt Nam. Không chỉ giản dị, gần gũi mà ngôn ngữ trong "Lục bát cho thơ" cũng mang sự gợi cảm và giàu tính nhạc. Qua đó, tác giả đã khiến cho hình ảnh quê hương trở nên sống động hơn, có hồn hơn. Không những thế, với cách dùng từ mang tính chân thành ("xào xạc ngày xưa"; "mắt nhớ người xa") đã gợi lên nỗi nhớ da diết cũng như tình quê đằm thắm, chân thành. Hơn thế nữa, với lời thơ đậm chất ca dao với nhịp điệu êm dịu càng khiến người đọc dễ nhớ, dễ thả tâm hồn mình về với mảnh kí ức xa xăm. Qủa thật, ngôn ngữ thơ trong "Lục bát cho quê" của Bình Nguyên thật đẹp, nó đã giúp người đọc tìm về và nhận ra được vẻ đẹp bình dị, gần gũi của quê hương.

@LP