Mẹ trở lại cánh đồng

Khom mình vớt lúa

Bữa về thăm con bất chọt nhận ra

Một cầu trúc có từ muôn thuở

Cầu trúc hình bông lúa

Những hạt lúa ken nhau dậy đặc

Đứng trước đưng sau

Gié ngăn gié dài

Hạt mầy không che

Hạt gầy không lép

Xum nhau thành ruộng thành đông

Kết tụ mùa màng đi dọc tháng năm

Bỗng nhớ luỹ tre làng

Bao quanh thôn xóm

Những bãi bò ken dậy tre Thánh Gióng

Cái giông tre gan góc trong gió sóng

Cũng xúm nhau như lúa đồng vào vụ gặt

Cầu trúc của làng hiển hiện xanh

Con tắm trong kỳ niệm trong lành

Mài miêt theo bền bò xuôi ngược

Nước xanh không có tuổi

Những con sóng cũng xếp bên nhau lần lượt vỗ bờ

Những con sóng rợp bóng tre bóng lúa

Cẩu trúc của làng

Nghĩa tình của mẹ

Đậm đà nhân ái sâu xa

Ai lọc mà nước trong

Ai qudy ma song duc

Nén đau sóng đi vòng Con tăm trong kỳ niệm trong lành

Mài miết theo bên bò xuội ngược

Nước xanh không có tuổi

Những con sóng cũng xếp bên nhau lần lượt vỗ bờ

Những con sóng rợp bóng tre bóng lúa

Cầu trúc của làng

Nghĩa tình của mẹ

Đậm đà nhân ái sâu xa

Ai lọc mà nước trong

Ai quầy mà sông đục

Nén đau sóng đi vòng

Cho bò thôi xới lỏ

2

Những dòng sông quặn thắt

Chở đẩm mình phù sa

Nước xiết như bào ruột

Vẫn buông mình đi xa

Những dòng sông gầy rộc

Những luỹ tre quanh nhà

Những cánh đông của mẹ

Rồi đi vào miền xa

Rồi lặn vào trầm tích

Rồi ngập tràn nhung nhớ

Rồi trăng non bói tìm

(Trích Câu trúc làng, Trầm tích, Hoàng Trân Cương

NXB Hội nhà văn, 1996) hiện yêu cầu sau:

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của đoan trích.

Câu 2. Về cầu tứ, bài thơ triển khai mạch cảm xúc xoay quanh hình ảnh nào?

Câu 3. Nêu tác dụng của việc phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường trong những dồng thơ sau:

Ai lọc mà nước trong

Ai quầy mà sông đục

Nén đau sóng đi vòng

Cho bò thôi xới lơ

Những dòng sông quặn thắt

Chờ đẫm mình phù sa

Câu 4. Chi ra tình cảm của nhân vật trữ tình đối với làng thể hiện trong đoạn thơ.

Câu 5. Sự thay đổi của cầu trúc làng trong quá trình đô thị hóá hôm nay gợi cho em suy nghĩ gì?

`Câu 1` : Thơ tự do, Dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích là việc sử dụng thể thơ tự do. Không có luật về số câu, số chữ trong câu, vần điệu, nhịp điệu cố định. Thơ tự do chú trọng vào cảm xúc, ý tưởng và cách diễn đạt hơn là tuân theo những khuôn khổ về hình thức.

`Câu 2` : Bài thơ triển khai mạch cảm xúc xoay quanh hình ảnh dòng sông. Hình ảnh dòng sông được sử dụng như một ẩn dụ cho làng quê, cho số phận con người và những biến đổi của thời gian. Từ hình ảnh dòng sông trong trẻo, thơ mộng, bài thơ chuyển dần sang hình ảnh dòng sông bị tác động, bị xáo trộn, phản ánh sự thay đổi của làng quê.

Câu 3. Việc phá vỡ những quy tắc ngôn ngữ thông thường trong những dòng thơ: "Ai lọc mà nước trong/ Ai quấy mà sông đục/ Nén đau sóng đi vòng/ Cho bờ thôi xới lở/ Những dòng sông quặn thắt/ Chở đẫm mình phù sa" tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc sắc. Câu hỏi tu từ "Ai lọc... Ai quấy..." gợi ra sự suy tư, trăn trở về nguyên nhân của sự biến đổi. Việc nhân hóa dòng sông ("nén đau", "quặn thắt") tạo nên hình ảnh sinh động, giàu cảm xúc, thể hiện sự đồng cảm sâu sắc của nhà thơ với quê hương. Ngôn ngữ mạnh mẽ, giàu hình ảnh góp phần khắc họa sâu sắc sự đau thương, mất mát của làng quê.

Câu 4. Tình cảm của nhân vật trữ tình đối với làng quê được thể hiện qua giọng điệu đầy xót xa, thương cảm. Nhà thơ không chỉ miêu tả sự thay đổi của làng quê mà còn thể hiện sự đau lòng trước sự tàn phá đó. Tình cảm ấy được thể hiện một cách kín đáo, sâu lắng qua những hình ảnh, ngôn từ giàu sức gợi. Sự gắn bó sâu nặng với quê hương được thể hiện qua sự đồng cảm, chia sẻ với những mất mát của làng quê.

Câu 5. Sự thay đổi của cấu trúc làng trong quá trình đô thị hoá hôm nay đặt ra nhiều vấn đề đáng suy ngẫm. Sự phát triển kinh tế, đô thị hoá là tất yếu, nhưng cần phải có sự cân bằng giữa phát triển và bảo tồn. Việc giữ gìn những giá trị văn hoá truyền thống, bảo vệ môi trường sống là điều cần thiết. Quá trình đô thị hoá cần được thực hiện một cách bền vững, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho người dân, tránh để lại những hậu quả tiêu cực về môi trường và văn hoá. Chúng ta cần có những chính sách phù hợp để bảo tồn những nét đẹp của làng quê, kết hợp hài hoà giữa hiện đại và truyền thống.

hm.