CON CŨNG HIỂU

Hai chị em Thảo và Sơn vừa khiêng rổ ngô vừa trò chuyện rất rôm rả. Cu Sơn bỗng dừng lại rồi đặt phịch rổ ngô xuống đất, làm văng mấy bắp ra ngoài. Nó lấy tay xoa xoa dòng mồ hôi chảy đầm đìa trên trán, rồi vừa hổn hển thở, vừa cười, hở cả hàm răng sún với chị:

– Bác Lân thế mà dại chị nhỉ? Bác ấy thu hoạch ngô mà để sót ơi là sót.

Thảo đang loay hoay nghiêng rổ, dồn ngô sang phía mình để cho Sơn đỡ nặng, cũng bật cười:

– Thì bác ấy có dại, chị em mình mới mót được bao nhiêu là ngô chứ. Chốc nữa về chắc là mẹ vui lắm đây.

Đúng là mẹ vui thật. Nhìn mẹ cứ xem hết bắp này đến bắp khác thì biết. Nhưng sao mẹ chỉ vui chốc lát rồi lại tỏ ra đăm chiêu, suy nghĩ. Chợt mẹ hỏi:

– Hôm nay hai con mót ngô của nhà ai mà được những ngần này?

– Dạ… Của nhà bác Lân mẹ ạ! Sơn nhanh nhẩu trả lời

– Của bác Lân ư? Mẹ hỏi lại và nhìn vào mắt Thảo như dò hỏi. Sợ mẹ hiểu lầm, Thảo vội nói:

– Chúng con mót ở vườn nhà bác Lân thật mà… Chẳng lẽ…

– Mẹ biết chứ. Nhưng hai con có hiểu vì sao hôm nay bác Lân lại để sót nhiều ngô vậy không?

Thảo lắc đầu, không hiểu. Thế mà cu Sơn đã lanh chanh trả lời:

– Vì bác ấy dại lắm mẹ ạ – Nó tìm bắp ngô to nhất lên khoe – Bắp này là của con mót được. Chị Thảo nhỉ? Lúc đầu con thấy nó nằm gần rổ nhà mình, tưởng là bác ấy làm rơi ra, con nhặt trả lại cho bác ấy. Bác Lân bảo: “Cháu mót được là phần của cháu chứ”.

– Các con ơi…. Mẹ hiểu rồi. Bác ấy làm ra những bắp ngô này phải chịu một nắng, hai sương, vất vả lắm. Nhưng các con ạ, bác ấy thấy nhà mình mùa này vì vườn thấp bị úng nước, mất trắng vườn ngô nên bác ấy muốn giúp đỡ khéo ấy mà… Tình làng nghĩa xóm quý hóa thế đấy… Các con có hiểu không?

Thảo xúc động, phải gật đầu mấy lần mới đáp thành tiếng: “Con hiểu ạ!”. Còn cu Sơn, không biết có hiểu gì không mà cứ ngơ ngác hết nhìn chị lại nhìn mẹ. Khi mẹ mỉm cười, nhìn nó, nó cũng gật đầu:

– Con cũng hiểu mẹ ạ. Kìa mẹ, đi luộc ngô đi. Con đói ơi là đói…

(Tác giả: Thái Chí Thanh)

* Chú thích:

1. Tác giả: Thái Chí Thanh sinh năm 1953, hiện nay, ông đang giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng Văn học thiếu nhi Hội Nhà văn Việt Nam khóa X. Chủ đề sáng tác chính của Thái Chí Thanh luôn xoay quanh thiếu nhi và dành cho thiếu nhi. Từ những mẩu chuyện nhỏ nhặt thường ngày tưởng là non nớt, ông đã làm bật lên cái tình, cái lý để những đứa trẻ được lớn hơn qua từng câu chữ ấy. Với ông, để viết nên truyện thiếu nhi cần sự đồng điệu to lớn với các em, vì “nếu không mình sẽ trở thành áp đặt, gán ghép cho các em. Khi đó, tác phẩm có thể trở nên khiên cưỡng vì sa vào “người lớn nói chuyện thiếu nhi” hoặc giả làm trẻ nhỏ, nhại thiếu nhi…”

2. Truyện ngắn "Con cũng hiểu": của tác giả Thái Chí Thanh xoay quanh câu chuyện về hai chị em Thảo và Sơn, cùng với những nhân vật phụ như người mẹ và bác Lân - người hàng xóm tốt bụng. Truyện mang đến cho độc giả những suy nghĩ sâu sắc về tình yêu thương gia đình và lòng nhân ái.

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1 Tìm những chi tiết thể hiện tình cảm của bác Lân dành cho gia đình nhà Thảo? Qua những chi tiết đó, thể hiện được tình cảm gì của bác Lân đối với gia đình nhà Thảo?

Câu 2 Qua văn bản, tác giả Thái Chí Thanh đã phản ánh cách nhìn cuộc sống và con người như thế nào?

Câu 3 Viết đoạn văn (7-10 câu) trình bày suy nghĩ của em về sự sẻ chia trong cuộc sống.

Câu 2 Viết bài văn phân tích văn bản ‘‘Con cũng hiểu” của tác giả Thái Chí Thanh (Đoạn trích ở phần đọc – hiểu)

C1.

* chi tiết

- Bác Lân thu hoạch ngô nhưng "để sót ơi là sót".

- Khi Sơn nhặt được bắp ngô to tưởng là bác làm rơi và trả lại thì bác nói: “Cháu mót được là phần của cháu chứ”.

- Mẹ Thảo giải thích: “Bác ấy thấy nhà mình mùa này vì vườn thấp bị úng nước, mất trắng vườn ngô nên bác ấy muốn giúp đỡ khéo…”

* ý nghĩa

-  Thể hiện bác Lân là một người hàng xóm nhân hậu, giàu lòng yêu thương, luôn quan tâm và chia sẻ khó khăn với người khác. 

C2. Ông tin tưởng vào những giá trị tốt đẹp như tình làng nghĩa xóm, sự sẻ chia âm thầm nhưng sâu sắc giữa con người với nhau, đặc biệt là trong hoàn cảnh khó khăn. Cuộc sống trong tác phẩm tuy giản dị, đời thường nhưng lại đong đầy tình người. Tác giả đề cao lòng nhân ái và sự đồng cảm những điều tuy nhỏ nhưng có sức lan tỏa và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người, nhất là trẻ thơ.

C3.

Sự sẻ chia là một trong những giá trị đạo đức cao đẹp và cần thiết trong cuộc sống. Khi con người biết quan tâm, giúp đỡ và chia sẻ với nhau, cuộc sống sẽ trở nên ấm áp và ý nghĩa hơn. Sẻ chia không chỉ là cho đi vật chất, mà còn là sự lắng nghe, thấu hiểu, cảm thông giữa người với người. Một hành động nhỏ như giúp bạn chép bài, nhường ghế cho người già trên xe buýt, hay chia sẻ phần ăn với bạn khó khăn… cũng là những cách thể hiện sự sẻ chia đáng quý. Sẻ chia giúp gắn kết cộng đồng, tạo nên một xã hội nhân ái và văn minh. Đặc biệt trong những lúc hoạn nạn, thiên tai, dịch bệnh, sự sẻ chia lại càng cần thiết hơn bao giờ hết. Mỗi chúng ta hãy biết sống yêu thương và sẵn sàng chia sẻ để cùng nhau xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.

C4.

Truyện ngắn “Con cũng hiểu” của nhà văn Thái Chí Thanh là một câu chuyện cảm động kể về hai chị em Thảo và Sơn trong một lần đi mót ngô. Qua câu chuyện, tác giả đã giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của tình làng nghĩa xóm, sự sẻ chia và lòng tốt của con người với nhau trong cuộc sống hằng ngày.

Câu chuyện bắt đầu bằng hình ảnh hai chị em Thảo và Sơn vừa khiêng rổ ngô vừa trò chuyện vui vẻ. Các em rất vui vì mót được nhiều ngô từ vườn nhà bác Lân. Ban đầu, cả hai đều nghĩ bác Lân “thu hoạch sót” nên mới để rơi nhiều ngô như vậy. Tuy nhiên, khi về đến nhà, mẹ Thảo đã giải thích rằng bác Lân biết nhà Thảo năm nay bị mất mùa do ngập nước nên cố tình để sót ngô để các em đi mót được, có thêm cái ăn. Bác không nói thẳng ra, cũng không cho trực tiếp, mà dùng cách tế nhị ấy để giúp đỡ, vì bác hiểu rằng ai cũng có lòng tự trọng. Đây chính là hành động âm thầm nhưng đầy yêu thương và nghĩa tình.

Nhân vật bác Lân hiện lên là một người hàng xóm tốt bụng, biết quan tâm và sẻ chia với người khác. Bác giúp đỡ một cách khéo léo, khiến người nhận không thấy ngại ngùng. Đó là biểu hiện rõ ràng của tình làng nghĩa xóm một truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam.

Ngoài ra, người mẹ trong truyện cũng là một người sâu sắc và hiểu chuyện. Mẹ không chỉ vui khi thấy con có được ngô mang về, mà còn giúp các con nhận ra tấm lòng của bác Lân. Mẹ nhẹ nhàng giải thích, không trách mắng, mà giúp các con “hiểu” bằng tình cảm và sự cảm thông. Qua đó, ta thấy mẹ là người biết dạy con bằng những bài học thực tế, gần gũi.

Truyện cũng khắc họa rõ nét hình ảnh hai đứa trẻ ngây thơ, hồn nhiên. Bé Sơn dù còn nhỏ nhưng cũng bắt đầu hiểu ra điều tốt đẹp qua lời mẹ dạy. Câu nói cuối truyện: “Con cũng hiểu mẹ ạ” chính là một cái kết nhẹ nhàng mà sâu sắc, thể hiện sự trưởng thành trong suy nghĩ của các em.

Truyện ngắn “Con cũng hiểu” đã cho em một bài học quý giá: sự sẻ chia trong cuộc sống rất cần thiết, nhất là khi người khác gặp khó khăn. Sự giúp đỡ chân thành sẽ giúp con người xích lại gần nhau hơn, tạo nên một xã hội đầy yêu thương. Qua câu chuyện, em càng hiểu thêm rằng, lòng tốt không cần phô trương, mà chỉ cần xuất phát từ trái tim chân thành.