* Phân tích truyện ngắn “ Mùa cha soi ếch “

MÙA CHA SOI ẾCH

Khi những cơn mưa ồ ập kéo đến cùng với sấm vang chớp giật, mọi nhà đóng kín cửa, ngồi trong nhà nhí nhách nhai ngô rang. Nhưng bố tôi lại phải đeo đèn ắcquy, xắn cao quần, cởi trần, đeo bên hông chiếc giỏ tre để bắt đầu chuyến đi xuyên đêm trên cánh đồng ngập nước. Bố đi bắt ếch để mẹ bán lấy tiền cho mấy anh em tôi đóng học phí.

Trước lúc ra đồng bao giờ bố cũng dặn bốn mẹ con tôi:

- Mấy mẹ con ở nhà ngồi vào chỗ bố đã che nilông ấy, đừng đợi bố. Lúc về bố sẽ bắt cho vài con cò mà nướng.

Rồi bố cười, tôi nhớ mãi nụ cười hiền hậu ấy. Nụ cười như để trấn an mấy mẹ con rằng đừng lo lắng gì cả, bố sẽ chân cứng đá mềm, sáng mai cả nhà sẽ được bố đánh thức bằng mùi thơm của thịt cò dưới bếp và nụ cười được mùa ếch rạng rỡ. Nhưng mỗi lần bố ra đồng mấy mẹ con đều không ngủ.

Dù mẹ hát ru, nhưng chúng tôi chỉ giả vờ nhắm mắt, để rồi mỗi khi chớp giật là lại mở mắt nhìn ra hun hút đồng, hun hút mưa, hun hút chớp, chỉ để tìm một ánh đèn của bố. Thi thoảng nghe thấy tiếng thở dài nén nhẹ của mẹ là anh tôi lại hét lên:

- Kia rồi! Rõ ràng là con vừa nhìn thấy ánh đèn của bố.

Thằng em út cũng chen vào:

- Em cũng nhìn thấy, em còn thấy bố bắt được nhiều ếch ộp lắm cơ.

Mẹ bật cười, vỗ vai anh em tôi hát ru khe khẽ… Mẹ hát ru như để xoa dịu chính nỗi lo âu trong mẹ, ngoài kia mưa to lắm, sấm sét to lắm, rắn rết ngày mưa có nhiều mà bố tôi thì đang bì bõm giữa cơn mưa vì cả nhà…

Bố không bao giờ đi soi ếch một mạch đến sáng mới về nhà, mà một đêm bố sẽ tạt qua nhà hai ba lần, nhất là những đêm sấm to ít người đi soi, bắt được nhiều ếch. Bố nhốt ếch vào bao tải, che lại cho mẹ con tôi mảnh nilông. Có khi thấy mấy con mắt vẫn còn thao láo, bố cười bảo:

- Vẫn đợi bố cơ à? Hôm nay bố bắt được rất nhiều ếch nhé, lại còn cả cái này nữa.

Bố nói và giơ ra trước mặt chúng tôi một xâu cò trắng. Mấy anh em vỗ tay ầm ĩ, vớ lấy cái mẹt che đầu chạy ngay xuống bếp, thổi lửa nướng cò… Bố nhìn mấy mẹ con, nháy mắt bảo:

- Đây là đặc sản đấy. Nhất mấy mẹ con nhé!

Rồi bố lại vội vã đeo giỏ đi về phía cánh đồng chớp giật…

Giờ đi học giữa thành phố, mỗi lần mùa mưa đến, thấy sấm vang chớp giật ngoài trời lại nhớ nôn nao mùa soi ếch. Trong giấc mơ tôi vẫn dõi tìm ánh đèn soi của bố giữa cánh đồng mênh mông nước.

(Vũ Thị Huyền Trang, “Truyện đạo đức xưa và nay”, NXB Giáo dục Việt Nam, 2010, tr 24, 25, 26)

* YÊU CẦU:

MB : phải đi từ tgiả

TB : ( dựa vào ảnh vt đủ các bc như thế )

KB :

Trong nền văn học hiện đại Việt Nam , nhiều tác phẩm đã chạm đến trái tim người đọc nhờ cách khai thác những câu chuyện đời thường mà thấm đẫm tình người. "Mùa cha soi ếch" của Vũ Thị Huyền Trang là một trong những tác phẩm như vậy. Câu chuyện không chỉ khắc họa cuộc sống lam lũ của những con người nơi thôn quê mà còn thể hiện tình cảm gia đình ấm áp, đầy yêu thương. Bằng ngôn ngữ giàu cảm xúc và nghệ thuật kể chuyện tinh tế, tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng sâu sắc về tình cha con và sự hy sinh thầm lặng của đấng sinh thành.

    Truyện kể về những đêm mưa khi người cha phải lặn lội ra đồng để soi ếch kiếm tiền lo cho con cái ăn học. Dù nguy hiểm và vất vả, người cha vẫn luôn mang trong mình tinh thần lạc quan, yêu thương gia đình hết mực. Những đứa con tuy còn nhỏ nhưng luôn dõi theo ánh đèn của cha ngoài đồng trong niềm mong chờ và lo lắng. Xuyên suốt câu chuyện là hình ảnh người cha tảo tần, chịu khó và sự gắn kết bền chặt giữa các thành viên trong gia đình. Đồng thời, câu chuyện còn gợi lên những suy tư về cuộc sống mưu sinh đầy vất vả của những con người lao động nghèo, nhưng không vì thế mà họ mất đi niềm tin vào tương lai. 

     Ngay từ những dòng đầu tiên, tác giả đã dựng lên một khung cảnh mùa mưa đặc trưng của miền quê: “Khi những cơn mưa ồ ập kéo đến cùng với sấm vang chớp giật, mọi nhà đóng kín cửa, ngồi trong nhà nhí nhách nhai ngô rang.” Câu văn mang tính miêu tả sống động, không chỉ tái hiện một khung cảnh quen thuộc trong đời sống người nông dân mà còn khéo léo tạo nên sự đối lập về không gian giữa bên trong và bên ngoài, một bên là ấm cúng, an toàn, một bên là lạnh lẽo, nguy hiểm. Trong cái khoảnh khắc ấy, hình ảnh người cha hiện lên như một điểm nhấn cảm động và đầy ám ảnh: “Nhưng bố tôi lại phải đeo đèn ắcquy, xắn cao quần, cởi trần, đeo bên hông chiếc giỏ tre...” Không cần lời lẽ hoa mỹ, chỉ vài nét phác họa chân thật, tác giả đã khắc họa hình ảnh một người cha lam lũ, chịu thương chịu khó, sẵn sàng dấn thân vào gian khổ để lo cho các con.

Chi tiết “bắt đầu chuyến đi xuyên đêm trên cánh đồng ngập nước” không chỉ nói về công việc bắt ếch đơn thuần, mà còn là biểu tượng cho hành trình đầy gian nan, thấm đẫm mồ hôi, có khi cả hiểm nguy mà người cha đang gánh vác. Đây là sự hy sinh không lời, không phô trương, nhưng sâu thẳm và thiêng liêng. Người cha ấy không chỉ là trụ cột gia đình, mà còn là người hùng lặng thầm, người chở che cho mái ấm của mình trong những đêm mưa bão.

Câu văn “bố đi bắt ếch để mẹ bán lấy tiền cho mấy anh em tôi đóng học phí” vang lên như một lời tự sự giản dị nhưng đầy xót xa. Nó nhấn mạnh rằng, phía sau những đồng tiền tưởng chừng đơn giản kia là biết bao nỗ lực, vất vả và yêu thương. Tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cha, không hiện diện qua những lời nói ngọt ngào mà qua hành động cụ thể – là từng bước lội đồng lạnh buốt, là từng đêm thức trắng giữa mênh mông nước, là sự nhọc nhằn cha giấu sau nụ cười hiền hậu.

Sự mở đầu của truyện không chỉ đơn thuần giới thiệu bối cảnh, mà còn đặt nền móng cảm xúc cho toàn bộ câu chuyện: một câu chuyện không lớn lao, nhưng khiến người đọc lặng đi vì sự giản dị, mộc mạc mà sâu lắng. Trong những ngày mưa dầm, giữa bầu trời đầy sấm chớp, ánh đèn soi ếch của người cha không chỉ là ánh sáng dẫn đường cho công việc mưu sinh, mà còn là biểu tượng cho tình yêu thương, cho sự hy sinh lặng lẽ nhưng rực rỡ như một vì sao ấm áp giữa trời đêm quê nhà.

Sau khi khắc họa chân dung người cha trong hành trình mưu sinh gian khổ, tác giả tiếp tục đào sâu vào khía cạnh tình cảm gia đình qua chi tiết người cha dặn dò vợ con trước khi ra đồng: “Mấy mẹ con ở nhà ngồi vào chỗ bố đã che nilông ấy, đừng đợi bố. Lúc về bố sẽ bắt cho vài con cò mà nướng.” Lời dặn không hoa mỹ, không hùng hồn, nhưng lại thấm đẫm sự yêu thương và bảo bọc. Trong mưa gió, cha không chỉ nghĩ đến những con ếch ngoài đồng, mà còn lo cho vợ con ở nhà có chỗ tránh ướt, có chút thịt cò nướng sưởi ấm đêm mưa. Nụ cười hiền hậu của cha, theo lời người con, “như để trấn an mấy mẹ con rằng đừng lo lắng gì cả” — đó là nụ cười chất chứa bao yêu thương thầm lặng, là chiếc khiên tinh thần mà người đàn ông ấy giương lên để che chắn cho gia đình khỏi lo âu.

Thế nhưng, dù được cha dặn dò “đừng đợi”, mẹ và các con vẫn không thể yên giấc. “Dù mẹ hát ru, nhưng chúng tôi chỉ giả vờ nhắm mắt… chỉ để tìm một ánh đèn của bố.” Câu văn chứa đựng một sự nghẹn ngào nhẹ nhàng: sự chờ đợi của những đứa con không ồn ào, không náo nhiệt, mà là sự dõi trông lặng lẽ, khắc khoải trong đêm. Hình ảnh “hun hút đồng, hun hút mưa, hun hút chớp” gợi cảm giác mênh mang, lạnh lẽo, càng làm nổi bật ánh đèn của cha — thứ ánh sáng nhỏ bé mà ấm áp, là hy vọng, là điểm tựa tinh thần. Ngay cả tiếng thở dài nén lại của mẹ cũng như một nét chấm phá đầy tinh tế, cho thấy tình yêu thương và nỗi lo thường trực của người vợ, người mẹ trước sự vất vả của chồng mình giữa đêm mưa.

Các con, dù còn nhỏ, nhưng đã ý thức được sự hy sinh lớn lao của cha. Họ reo lên “Kia rồi!” mỗi khi thấy một ánh chớp, như để tự trấn an rằng bố vẫn ổn, vẫn đang soi ếch ngoài kia. Tác giả đã thật khéo léo khi để cho những đứa trẻ “giả vờ nhắm mắt”, “giả vờ ngủ”, vì chính trong sự giả vờ đó là tất cả nỗi nhớ thương, là sự gắn bó khăng khít của một mái ấm gia đình giữa mưa bão cuộc đời.

Tình cha con, tình mẫu tử, tình cảm gia đình — tất cả không cần phải cất thành lời, chỉ cần ánh nhìn về phía ánh đèn ngoài đồng, vài lời dặn dò trước lúc đi và tiếng hát ru khe khẽ cũng đủ lay động trái tim người đọc.Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp về lòng biết ơn đối với cha mẹ – những người luôn hết lòng vì con cái dù cuộc sống có khó khăn đến đâu. Đồng thời, truyện cũng gợi nhắc chúng ta về giá trị của những khoảnh khắc gia đình, nơi mà dù nghèo khó nhưng vẫn tràn đầy tình yêu thương.

      “Mùa cha soi ếch” gây ấn tượng bởi lối kể chuyện dung dị, chân thật mà đầy cảm xúc. Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất – lời của người con hồi tưởng về tuổi thơ – giúp câu chuyện trở nên gần gũi, chân thành và giàu cảm xúc nội tâm. Ngôn ngữ kể mộc mạc, đời thường, mang đậm hơi thở thôn quê với những từ ngữ giàu hình ảnh như “hun hút đồng”, “bì bõm giữa cơn mưa”, “ánh đèn lập lòe”,… không chỉ tái hiện khung cảnh thiên nhiên chân thực mà còn khéo léo gợi lên tình cảm gia đình ấm áp. Việc kết hợp giữa lời miêu tả, lời tự sự xen lẫn lời đối thoại đã tạo nên giọng kể vừa hồn nhiên trẻ thơ, vừa xúc động trưởng thành. Đặc biệt, nghệ thuật đối lập cũng được sử dụng hiệu quả: một bên là sự ấm áp trong ngôi nhà, một bên là sự lạnh lẽo nơi cánh đồng mưa bão; một bên là ánh sáng lặng lẽ từ chiếc đèn soi ếch, một bên là bóng tối mênh mông — tất cả góp phần làm nổi bật vẻ đẹp âm thầm, cao cả của người cha. Chính sự kết hợp tinh tế giữa chất liệu ngôn ngữ bình dị và nghệ thuật kể chuyện giàu cảm xúc đã khiến truyện ngắn trở nên sâu lắng, lay động lòng người.

"Mùa soi ếch" là một câu chuyện tuy bình dị nhưng đầy xúc động, khắc họa chân thực những hy sinh thầm lặng của cha mẹ vì con cái. Qua tác phẩm, ta càng thêm trân trọng tình cảm gia đình và học cách yêu thương, quan tâm những người thân bên cạnh mình. Bên cạnh đó, câu chuyện cũng là một lời nhắc nhở nhẹ nhàng về sự tri ân – rằng chúng ta hãy luôn ghi nhớ những vất vả của đấng sinh thành, để từ đó biết trân quý hơn những điều giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng trong cuộc sống. Đây là một tác phẩm đáng đọc, đáng suy ngẫm về những giá trị thiêng liêng trong cuộc sống.

Tớ có tham khảo của bạn nhannguyen297 nhưng đủ ý hơn ạ