Phần I. Đọc hiểu (4,0 Đọc văn bản sau:

Một cày một cuốc thú nhà quê, Áng cúc lan chen vãi đậu kê.

Khách đến chim mừng hoa xảy rụng,¹ Chè tiên nước ghín nguyệt đeo về.²

Bá Di người rặng³ thanh là thú, Nhan Tử ⁴ta xem ngặt ấy lề.

 ¹ Xảy rụng: tiếng chim kêu khiến hoa chợt động mà rụng.

² Chè tiên: dịch chữ tiên trà, cũng đọc là tiễn trà, nghĩa là đun nước, pha trà; Ghín: gánh, ý nói tự lấy nước; Nguyệt đeo về: gánh nước thì đeo luôn mặt trăng chiếu bóng trong thùng nước về nhà.

³ Bá Di: đời Thương, khi Chu Vũ Vương diệt nhà Thương thì con vua nước Cô Trúc là Bá Di cùng với em là Thúc Tề không phục trốn vào núi Thú Dương, hái rau vi mà ăn chứ không chịu ăn thóc của nhà Chu, đời sau khen là người cao khiết.

Người rặng: người bảo rằng.

⁴ Nhan Tử: Nhan Uyên học trò giỏi của Khổng Tử, nhà nghèo chỉ sống bằng cơm giỏ, nước bầu mà vẫn vui với đạo.

Hễ tiếng dữ lành tai quản đắp⁵, Cầu ai khen liễn lệ ⁶ai chê.

(Thuật hứng, Bài 3 - Quốc âm thi tập, Nguyễn Trãi, dẫn theo Thơ Nôm Đường luật, Lã Nhâm Thìn, NXB Giáo dục, 1998, tr.242)

Trả lời các câu hỏi từ 1 đến 5:

Câu 1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?

Câu 2. Phép đối xuất hiện ở những cặp câu nào?

Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê trong những câu thơ sau:

Một cày một cuốc thú nhà quê, Áng cúc lan chen vãi đậu kê.

Câu 4. Qua câu thơ “Hễ tiếng dữ lành tai quản đắp⁷/Cầu ai khen liễn lệ ai chê”, đã thể hiện thái độ sống của Nguyễn Trãi như thế nào?

Câu 5. Bài học sâu sắc nhất em rút ra từ văn bản trên là gì?