Cảm nhận về bài thơ "Bốn tháng rồi" của Hồ Chí Minh

Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một nhà thơ xuất sắc. Trong thời gian bị giam cầm tại Trung Quốc (1942 - 1943), Bác đã sáng tác tập thơ Nhật ký trong tù, thể hiện tinh thần kiên cường, ý chí sắt đá cùng tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc. Một trong những bài thơ mang đậm dấu ấn tâm trạng của Người trong những ngày tù đày là “Bốn tháng rồi”. Bài thơ không chỉ phản ánh nỗi khổ cực của Bác trong nhà tù Tưởng Giới Thạch mà còn thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường và niềm tin vào tự do, cách mạng.

Mở đầu bài thơ, Bác viết:

"Bốn tháng rồi, dây trói lại thêm dây,

Còn thân sống chỉ còn hơi thở đây!"

Hai câu thơ gợi lên hình ảnh một con người bị giam cầm trong hoàn cảnh vô cùng khắc nghiệt. Bốn tháng bị giam trong tù là một khoảng thời gian dài đầy đau khổ, tù túng. Cụm từ “dây trói lại thêm dây” không chỉ diễn tả tình trạng bị giam cầm khắc nghiệt về thể xác mà còn gợi lên sự kìm hãm về tinh thần. Dù vậy, Bác vẫn nhấn mạnh: “Còn thân sống chỉ còn hơi thở đây!”. Lời thơ như một sự khẳng định mạnh mẽ về ý chí kiên cường, dù bị hành hạ thế nào, chỉ cần còn một hơi thở, Bác vẫn không gục ngã.

Hai câu tiếp theo tiếp tục khắc họa tình cảnh khó khăn của Người:

"Gió sắc tựa gươm mài đá núi,

Rét như dùi nhọn chích vào tay."

Hình ảnh “gió sắc tựa gươm mài đá núi” và “rét như dùi nhọn chích vào tay” diễn tả cái lạnh khắc nghiệt của mùa đông trong tù. Ở đây, Bác đã sử dụng nghệ thuật so sánh độc đáo, biến những yếu tố vô tri như gió, rét trở thành những thứ vũ khí tra tấn con người. Từ đó, người đọc có thể cảm nhận được nỗi khổ cực mà Bác phải chịu đựng trong tù, đồng thời thấm thía sự khắc nghiệt của hoàn cảnh.

Nhưng điều đáng trân trọng nhất trong bài thơ chính là tinh thần lạc quan và ý chí kiên định của Bác:

"Tuyết ngập cánh đồng, sương phủ núi,

Chờ ngày rạng mặt, hẳn không lâu!"

Hai câu thơ cuối vừa là bức tranh thiên nhiên mùa đông lạnh lẽo, vừa mang ý nghĩa tượng trưng cho tình cảnh giam cầm và sự mong chờ tự do. Tuyết trắng bao phủ cánh đồng, sương giăng đầy núi, nhưng trong tâm hồn Hồ Chí Minh không hề có sự bi quan. Câu thơ cuối cùng “Chờ ngày rạng mặt, hẳn không lâu!” thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng, ngày tự do nhất định sẽ đến.

Bài thơ Bốn tháng rồi mang đậm phong cách thơ Hồ Chí Minh với ngôn ngữ giản dị, hình ảnh sinh động, giàu giá trị biểu cảm. Qua bài thơ, ta không chỉ cảm nhận được nỗi gian khổ trong cảnh tù đày mà quan trọng hơn, ta còn thấy được một Hồ Chí Minh kiên cường, lạc quan và luôn đặt niềm tin vào cách mạng. Đó cũng chính là tinh thần bất khuất, nghị lực phi thường của một người chiến sĩ vĩ đại mà chúng ta luôn kính yêu và học tập.