ĐIỂM TÁM
     Giờ trả bài tập làm văn luôn là giờ sôi động nhất vì thầy giáo thường đọc cho cả lớp nghe hai bài, bài được điểm cao nhất và bài có điểm thấp nhất. Tất nhiên, bài điểm cao được những tràng pháo tay và bài điểm thấp là những trận cười, chưa kể sau đó còn hình thành nên nhiều giai thoại từ những câu mà thầy giáo nhận xét là “què, cụt, thiếu sức thuyết phục...". Và giai thoại này đôi khi còn lan truyền ra cả các lớp khác khiến tác giả của nó chỉ còn cách là lấy cả hai tay mà che mặt lại. Vào giờ này, cả lớp đứa nào cũng hồi hộp đến thót tim khi xấp bài trên tay thầy giáo đã vơi nhiều rồi mà bài của mình còn chưa thấy đâu.
    Hôm nay, như thường lệ, thầy giáo mở cặp lấy xấp bài ra là cả lớp nhấp nhổm. Với đề ra “Hãy kể lại một kỉ niệm sâu sắc của em”, thầy giáo đã nói rằng lớp có bốn mươi học sinh thì chắc chắn sẽ có bốn mươi kỉ niệm khác nhau, không như khi chứng minh trích đoạn nào đó bị thầy chỉ đơn điệu chúng tôi thường chống chế: “Thầy ơi, học cùng nhau thì làm sao mà dẫn chứng không trùng lặp nhau được”.
    Khác thường, là thấy đưa xấp bài cho lớp trưởng, chỉ giữ lại một bài. Chỉ một! Đứa nào cũng nhón người nghênh cổ cho cao lên một chút để có nhìn cho ra tên của ai và được mấy điểm nhưng không được. Bài hay nhất? Dở nhất? Giỏi văn nhất lớp là Kim Chi. Nhưng rồi dự đoán của chúng tôi tiêu tan khi Kim Chi với tay nhận bài của mình từ tay lớp trưởng. Vậy là thầy giữ lại bài dở nhất rồi! Cả lớp chuyển ánh nhìn về phía Cường với tiếng cười khúc khích. Cường thường có những câu văn kiểu như “Đi một ngày đàng học một sàng khôn vậy nên chúng ta phải đi nhiều ngày hơn nữa”... Nhưng rồi Cường cũng nhận được bài của mình.
   Vậy thì của ai? Hay? Dở? Làm sao biết trước được bài sẽ đọc lên hôm nay là của ai! Trời, môn văn... Có khi bài trước mới được sáu điểm với lời phê “Lối hành văn trong sáng, nên đọc nhiều để dẫn chứng phong phú hơn” thì bài sau nhận ngay điểm bốn với lời phê: “Quá lan man dông dài”. Điểm bảy môn Văn của thầy là một ước mơ xa. Ngay cả Kim Chi cũng nói vậy.
Chúng tôi nhìn theo tay của lớp trưởng cho đến khi bài cuối cùng được phát ra. Chỉ mình Dũng là chưa có. Không hẹn mà cả lớp đều ngạc nhiên nhìn về phía Dũng, tác giả bài văn trên tay thầy. Tránh cái nhìn của cả lớp, Dũng ngoảnh ra cửa sổ. Không thấy mặt Dũng nhưng có thể thấy rõ hai vành tai và cổ của Dũng đỏ ửng. Dũng là học sinh trường huyện mới chuyển về lớp tôi được hai tháng nay. Không có gì nổi trội, nơi Dũng cái gì cũng bình thường và chưa có gì tỏ vẻ ra là đặc biệt về môn Văn cả. Vậy mà điểm tám. Phải, điểm tám! Chúng tôi nhìn rõ số tám đỏ chói trong ô điểm khi thấy đưa tay sửa lại cặp kính trên sống mũi, cử chỉ quen thuộc mỗi khi thầy xúc động. Giọng thầy giáo trầm trầm:
  “Kỉ niệm sâu sắc nhất của em là khi nhận được thư của ba em. Nhà em nghèo lắm nhưng ba má cho em ra phố học để sau này em có thể làm được điều gì đó tốt đẹp hơn. Cho em ra phố, ngoài việc phải kiếm việc làm thêm để có tiền trang trải chuyện học hành của em, ba em còn phải làm những việc mà khi ở nhà em có thể đỡ đần được cho gia đình. Chưa bao giờ ba má em viết cái gì cả, mỗi khi cần viết thư về quê hay viết đơn từ là ba mà đọc cho em viết...”
Thầy giáo ngừng đọc, nhìn cả lớp:
- Các em, thầy sẽ viết lại nguyên văn lá thư của ba bạn Dũng lên bảng cho - chúng ta cùng đọc.
 Chuyện lạ. Tất cả chúng tôi hồi hộp tò mò đọc từng chữ hiện ra dưới tay thầy giáo. “Con iu thương của ba chìu hôm qua ba kiu người báng con heo đễ có tiếng gưởi cho con con nhớ nhà không cã nhà nhớ con nhìu lắm cố học nge con chừn nào mùa màn song ba má xẽ ra thăm con”.
   Lá thư không chấm không phẩy, vẻn vẹn bốn mươi lăm từ. Khi thầy giáo quay lại thì Dũng đã úp mặt xuống bàn, hai vai run run. Mắt thầy cũng hoe đỏ. Cả lớp im phăng phắc trước lá thư đầy lỗi chính tả trên bảng, lá thư của một người cha vốn chỉ quen cày cuốc lần đầu cầm bút viết cho con.
(Theo Những truyện hay viết cho thiếu nhi, Nguyên Hương,
 NXB Kim Đồng, 2021, tr.42 – 46)

Có ý kiến cho rằng: "Mỗi tác phẩm văn học chân chính phải là lời đề nghị về lẽ sống". Em hiểu ý kiến trên ntn? Hãy làm sáng tỏ " lời đề nghị về lẽ sống" qua tác phẩm trên