Bàn về quá trình lao động nghệ thuật của nhà văn, Macxen Pruxt cho rằng "Một cuộc thám hiểm thực sự không nằm ở chỗ cần một vùng đất mới mà cần một đôi mắt mới." Điều đó khẳng định rằng sự sáng tạo trong văn chương không phải ở chỗ phản ánh hay viết về một đề tài mới lạ mà chính ở cái nhìn độc đáo, tinh tế của nhà văn trước hiện thực cuộc sống. Và nhà văn Nguyễn Quang sáng thông qua tác phẩm " Con Khướu sổ lồng" đã cho thấy được sự sáng tạo và độc đáo trong ngòi bút của mình. Với việc lựa chọn chủ đề và nghệ thuật xây dựng đặc sắc đã góp phần tạo nên sự thành công của tác phẩm.

Chủ đề chính của tác phẩm là tình yêu thiên nhiên và sự trân trọng những khoảng khắc tự do. Với tình yêu thiên nhiên tha thiết nhà văn để thể hiện tình cảm đấy qua việc miêu tả chi tiết và sinh động về con khướu từ ngoại hình đến tiếng hót. Hỏi rằng nếu không có sự rung cảm mạnh mẽ thì liệu rằng có những câu văn chân thực đến vậy không? Bên cạnh đó, chi tiết hai lần con khướu sổ lồng là một chi tiết đắt giá, để thông qua đó Nguyễn Quang Sáng nhấn mạnh ý nghĩa của sự tự do. Chiếc lồng dù có đẹp đẽ đến đâu nhưng về bản chất đó cũng chính là chiếc khung sắt giam cầm bản năng tự do của con chim. Con chim muốn được sải cánh bay lượn ở một nơi vốn thuộc về nó-thiên nhiên hoang dã. Sự nhận thức của nhân vật tôi "chim thì phải bay" là một kết thúc có hậu thể hiện sự thấu hiểu và tôn trọng sự tự do của thiên nhiên. Đây là một chủ đề hay và gần gũi với, thể hiện mối quan hệ gắn bó hòa hợp giữa thiên nhiên và con người. Khi chúng ta có sự thấu hiểu và tôn trọng tự nhiên thì thiên nhiên sẽ che chở và mang lại cho ta sự thoải mái về mặt tâm hồn.

Tác giả đã xây dựng hình tượng Con khướu là biểu tượng cho vẻ đẹp của thiên nhiên và khát vọng tự do được bay cao bay xa vè sống một cuộc sống tự tại vốn thuộc về đặc điểm cảu tự nhiên. Với ngoại hình bảnh bao "lông một màu đen, trên đầu có một cái chóp trắng" và tiếng hót làm say mê lòng người. Tiếng hót ấy đã đem lại niềm vui cho gia đình và là âm vang cho những giai điệu tươi mới của cuộc sống. Có lẽ cuộc sống trong chiếc lồng xinh xắn quá nhỏ không thể giữ chân được chú chim.Bởi lẽ khát khao về một không gian rộng lớn và tự do luôn thổn thức nơi trái tim nhỏ bé. Và hành động sổ lồng và bay đi theo chim mái như một sự giải thoát và hướng đến tìm kiếm hạnh phúc đích thực.

Câu bé trong câu chuyện chính là nhân vật trung tâm của tác phẩm đại diện cho tầng lớp có địa vị xã hội thấp kém. Chú bé rất yêu thương con khướu và muốn giữ nó lại để bầu bạn tâm sự với mình. Thế nhưng với tấm lòng trong sáng và từ bi cậu đã quyết định thả chú chim đi về thế giới tự nhiên. Đây là hành động nhỏ nhưng lại chất chứa giá trị nhân văn sâu sắc thể hiện niềm tin được giải phóng bởi những khắc khổ và giam tù đang bủa vây lấy mỗi số phận. Sự thấu hiểu và chấp nhận sự thật rằng con chim cần được tự do bay lượn đây cũng chính là một nút thắt đã được gỡ trong tâm hồn và là sự giải thoát cho góc tối ích kỉ trong nội tâm con người.

Nguyễn Quang Sáng đã thành công trong việc xây dựng một câu chuyện giản dị nhưng chất chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đó không chỉ là câu chuyện về con khướu mà còn là câu chuyện về lòng nhân ái và khát vọng được tự do. Qua đó, tác giả gửi gắm đến bạn đọc những thông điệp tốt đẹp. Để có một cuộc đời trọn vẹn mỗi người cần phải có tấm lòng nhân ái biết yêu thương thấu hiểu và sẻ chia với những số phận đau khổ đáng thương. Đồng thời, tự tin tháo gỡ những nút thắt để giải phóng chính mình và tìm sự tự tại thư thái nơi tâm hồn an yên. Hay sâu xa hơn câu chuyện còn là tiếng nói đồng vọng cho thân phận của những kiếp người nhỏ bé thấp kém luôn khát khao một lần được giải phóng khỏi những bủa vây đau khổ và sống một đời tự do an nhiên.