Ngôn chí ^*(bài 3)

                                                                                                - Nguyễn Trãi -

Am trúc hiên mai⁽¹⁾ ngày tháng qua.
Thị phi⁽²⁾ nào đến cõi yên hà⁽³⁾.
Cơm ăn dầu có dưa muối;
Áo mặc nài chi gấm là⁽⁴⁾.
Nước dưỡng⁽⁵⁾ cho thanh, trì⁽⁶⁾ thưởng nguyệt;
Ðất cày ngõ ải, lảnh ương hoa.
Trong khi hứng động⁽⁷⁾ vừa đêm tuyết,
Ngâm được câu thần dặng dặng⁽⁸⁾ ca.

                                                 (Viện Sử học, Nguyễn Trãi toàn tập, Sđd, tr.396)

(*) Ngôn chí: chùm thơ gồm 21 bài trong Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi.

⁽¹⁾ Hiên mai: chỉ nơi ở yên tĩnh của người ẩn dật.

⁽²⁾ Thị phi: điều phải và điều trái, ý nói dư luận của người đời.

⁽³⁾ Yên hà: chỉ khói và ráng chiều, ở đây để chỉ chốn thiên nhiên thanh tĩnh, cách xa cuộc sống xô bồ.

⁽⁴⁾ Là: một loại vải the mỏng

⁽⁵⁾ Dưỡng: nuôi dưỡng, giữ gìn

⁽⁶⁾ Trì: ao

⁽⁷⁾ Hứng động: cảm hứng, thi hứng được khơi dậy.

⁽⁸⁾ Dặng dặng: cất tiếng mà ngâm, ca.

Câu 1. Nêu thể thơ của bài thơ Ngôn chí (bài 3) của Nguyễn Trãi?

Câu 2. Bài thơ sử dụng phương thức biểu đạt chính nào?

Câu 3. Nơi ở của nhân vật trữ tình được nói đến ở hai câu đầu?

Câu 4. Từ nào không phải từ Hán Việt trong các từ sau?

A. Thị phi

B. Đất cày

C.   C. Yên hà

D.   D. Hứng động

Câu 5. Nêu đặc điểm của hình ảnh thơ trong bài?

Câu 6. Quan niệm sống được Nguyễn Trãi thể hiện trong hai câu thơ 3 và 4?

Câu 7. Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Ngôn chí (bài 3) của Nguyễn Trãi?

Câu 8. Nhận xét về cuộc sống của nhà thơ hiện lên trong bốn câu thơ cuối.

Câu 9. (Câu hỏi cho HS khá, giỏi) Chỉ ra vị trí và giá trị của những câu lục ngôn trong bài thơ.

Câu 10. Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu suy nghĩ về ý nghĩa của thiên nhiên đối với con người.