Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi mà nền giáo dục ngày càng phát triển và hội nhập với xu thế toàn cầu, hiện tượng nhiều học sinh có xu hướng thu mình, ngại thể hiện bản thân đang trở thành một vấn đề nan giải. Thực trạng cho thấy, áp lực học tập, kỳ vọng từ gia đình cùng môi trường cạnh tranh khốc liệt đã khiến các em ngày càng mất dần sự tự tin và khát khao khẳng định cá tính. Nhiều học sinh sợ mắc lỗi, lo lắng trước ánh mắt đánh giá của thầy cô và bạn bè, dẫn đến việc chúng chủ yếu là những người im lặng trong lớp, không dám phát biểu ý kiến hay tham gia các hoạt động giao lưu, tranh luận.

Thực trạng này càng trầm trọng hơn khi hệ thống giáo dục truyền thống ở nhiều nơi vẫn còn ưu tiên học sinh thuộc “nhóm giỏi” về kiến thức mà bỏ qua việc phát triển năng khiếu, kỹ năng giao tiếp và sáng tạo. Các em thường bị gò bó bởi những bài học lý thuyết khô khan, ít được thực hành hay trải nghiệm thực tế, làm mất đi cơ hội thể hiện bản thân một cách tự nhiên. Bên cạnh đó, ảnh hưởng của truyền thông và mạng xã hội với hình ảnh “hoàn hảo” của người khác càng khiến các em tự ti, lo sợ không đạt được tiêu chuẩn chung, từ đó càng rụt rè trong giao tiếp. Không ít học sinh cho biết, ngay cả khi có cơ hội được thảo luận hay tham gia các hoạt động ngoại khóa, chúng vẫn e ngại vì sợ bị phán xét, sợ “lộ tướng” sự non nớt của bản thân.

Để khắc phục tình trạng này, cần có sự chung tay của gia đình, nhà trường và cả xã hội. Trước hết, các bậc phụ huynh nên thay đổi cách tiếp cận con cái bằng việc lắng nghe, động viên và khuyến khích chúng tự tin chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của mình. Cha mẹ không chỉ nhìn nhận thành tích học tập qua những con số, mà cần chú trọng nuôi dưỡng khả năng sáng tạo và kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Đồng thời, nhà trường cần đổi mới phương pháp dạy học, tạo môi trường học tập thân thiện, khuyến khích học sinh được tự do bày tỏ ý kiến và tham gia vào các hoạt động thực hành, thảo luận nhóm. Các hoạt động ngoại khóa như câu lạc bộ nghệ thuật, sân khấu kịch hay các cuộc thi giao tiếp sẽ là cơ hội quý báu để các em rèn luyện sự tự tin và thể hiện cá tính.

Ngoài ra, việc tổ chức các buổi tư vấn tâm lý, gặp gỡ chuyên gia cũng góp phần giúp học sinh nhận thức đúng hơn về giá trị của bản thân, từ đó giảm bớt nỗi sợ thất bại, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện. Truyền thông và các tổ chức xã hội cũng cần lan tỏa những thông điệp tích cực về giá trị của sự đa dạng, sáng tạo và cá tính riêng biệt, thay vì chỉ đề cao những thành tích số liệu. Khi môi trường xung quanh học sinh được trang bị đầy đủ sự hỗ trợ và khích lệ, các em sẽ dần vượt qua được nỗi sợ hãi, mở lòng và tự tin khẳng định bản thân trong mọi hoàn cảnh.

Chỉ khi cả gia đình, nhà trường và xã hội cùng chung tay tạo nên một môi trường phát triển lành mạnh, tích cực, chúng ta mới có thể hy vọng được nuôi dưỡng một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo và dám thể hiện bản thân, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, đa dạng và phát triển bền vững.