Trong cuộc sống, không ít người vì muốn che giấu khuyết điểm của bản thân mà tìm cách thao túng, lôi kéo người khác để không còn cảm thấy thua kém. Những kẻ như vậy thường dùng lời lẽ hoa mỹ để biến cái bất lợi của mình thành điều bình thường, thậm chí còn muốn người khác cũng rơi vào hoàn cảnh giống họ. Câu chuyện ngụ ngôn "Cáo cụt đuôi" đã xây dựng hình tượng con Cáo cụt đuôi với đầy đủ những đặc điểm tiêu biểu ấy. Qua nhân vật này, câu chuyện gửi gắm bài học sâu sắc về sự ích kỷ, mưu mô và hậu quả tất yếu của những kẻ dùng lời lẽ dối trá để che giấu sự yếu kém của bản thân.
Trước hết, Cáo cụt đuôi là một kẻ xảo quyệt và mưu mô. Khi bị mắc bẫy và mất đi chiếc đuôi - một phần quan trọng của cơ thể cũng như biểu tượng vẻ đẹp của loài cáo, nó cảm thấy xấu hổ và lo sợ bị chế giễu. Thay vì chấp nhận sự thật và tìm cách thích nghi với hoàn cảnh mới, Cáo cụt đuôi lại tìm cách lừa dối đồng loại để che đậy khuyết điểm của bản thân. Nó không những không muốn chịu sự thiệt thòi một mình mà còn cố gắng thuyết phục cả bầy từ bỏ chiếc đuôi - điều vốn dĩ gắn liền với cuộc sống và đặc điểm sinh học của chúng. Hành động này không xuất phát từ lòng tốt hay sự quan tâm mà đơn giản chỉ là một thủ đoạn để làm giảm đi sự mặc cảm của bản thân. Chính điều đó đã cho thấy bản tính ích kỷ và toan tính của nhân vật này.
Không chỉ vậy, Cáo cụt đuôi còn là một kẻ khéo léo trong lời nói. Khi triệu tập bầy Cáo, nó không trực tiếp bộc lộ sự yếu thế của mình mà dùng những lập luận có vẻ hợp lý để đánh vào nỗi sợ hãi của đồng loại. Nó viện dẫn đủ mọi lý do, từ sự nguy hiểm khi có đuôi, sự cản trở khi chạy trốn, cho đến việc con người săn bắt chỉ vì muốn lấy đuôi. Những lời nói có vẻ rất hợp lý này thực chất chỉ là cái cớ để nó che giấu sự tự ti và mong muốn kéo những con khác xuống cùng hoàn cảnh của mình. Cách nói dối tinh vi này thể hiện sự xảo trá nhưng cũng chính là điểm yếu lớn nhất của Cáo cụt đuôi. Bởi lẽ, những lời nói dối dựa trên động cơ cá nhân ích kỷ sẽ không bao giờ có thể thuyết phục được người khác.
Tuy nhiên, dù có mưu mô đến đâu, Cáo cụt đuôi vẫn không thể che giấu được sự bất lực của mình. Khi bị một cụ Cáo cao tuổi vạch trần, yêu cầu quay mặt đi để những con khác có thể tự do bày tỏ ý kiến, Cáo cụt đuôi ngay lập tức nhận ra rằng kế hoạch của nó đã thất bại. Cả bầy Cáo không những không bị thuyết phục mà còn bật cười chế giễu khiến nó trở nên lạc lõng và hoàn toàn mất đi uy tín. Chi tiết này cho thấy rằng sự dối trá và ích kỷ dù có tinh vi đến đâu cũng sẽ bị vạch trần trước sự sáng suốt và tỉnh táo của tập thể. Đồng thời, nó cũng là sự thất bại của một kẻ muốn kéo người khác xuống ngang hàng với mình chỉ để che giấu đi sự yếu kém của bản thân.
Qua hình tượng con Cáo cụt đuôi, câu chuyện ngụ ngôn này đã gửi gắm một bài học nhân sinh sâu sắc: trong cuộc sống, luôn có những kẻ vì lợi ích cá nhân mà tìm cách thao túng người khác, dùng những lời lẽ hoa mỹ để che đậy sự yếu kém của bản thân. Tuy nhiên, sự thật luôn có sức mạnh riêng của nó và những ai có ý đồ xấu xa cuối cùng cũng sẽ bị vạch trần. Đồng thời, câu chuyện cũng nhắc nhở con người đừng bao giờ để bản thân bị ảnh hưởng bởi những lời khuyên mang tính vụ lợi của những kẻ không muốn mình thành công. Hãy luôn tỉnh táo để phân biệt đâu là lời khuyên chân thành và đâu là những lời nói chỉ nhằm che giấu sự yếu kém của kẻ khác.