I. MỞ BÀI

Giới thiệu câu nói: “Đi đâu mà vội mà vàng, mà vấp phải đá, mà quàng phải dây” – một lời nhắc nhở của ông cha ta về thói hấp tấp, vội vàng trong cuộc sống.
Nêu vấn đề: Liệu quan niệm “không nên quá vội vàng” này còn phù hợp trong xã hội hiện đại, khi mọi thứ diễn ra với tốc độ cao?

II. THÂN BÀI

1. Giải thích ý nghĩa câu nói

“Đi đâu mà vội mà vàng” là lời khuyên không nên hấp tấp, nóng vội trong hành động, suy nghĩ.

“Mà vấp phải đá, mà quàng phải dây” là hình ảnh ẩn dụ cho hậu quả của sự vội vàng: dễ phạm sai lầm, gây tổn thất hoặc gặp phải chướng ngại không đáng có.

2. Bàn luận về tính đúng – sai, phù hợp – không phù hợp của câu nói trong xã hội ngày nay

2.1 Luận điểm 1 (đồng tình):

- Trong thời đại hiện nay, áp lực thời gian và sự cạnh tranh ngày càng lớn, con người dễ rơi vào trạng thái chạy đua, làm mọi việc một cách gấp gáp.
- Nếu không cẩn trọng, không suy nghĩ thấu đáo, rủi ro và sai sót có thể xảy ra: từ những lỗi nhỏ trong công việc, học tập đến những hậu quả lớn hơn liên quan đến tài chính, sức khỏe, an toàn.
- Câu nói của người xưa nhắc nhở chúng ta biết cân nhắc, đánh giá kỹ trước khi hành động, giúp giảm thiểu sai lầm và đảm bảo hiệu quả.

2.2. Luận điểm 2 (cần bổ sung, thích nghi với thời đại):

- Mặc dù khuyên không nên vội vàng, nhưng cũng không có nghĩa là chúng ta được phép chậm chạp, thiếu năng động trong một xã hội đòi hỏi tốc độ và sáng tạo.
- Câu nói này nên được hiểu theo hướng: “chậm mà chắc”, nhưng vẫn cần kịp thời và hiệu quả. Cần cân bằng giữa tốc độ và sự cẩn trọng, tránh rơi vào trì trệ, bỏ lỡ cơ hội.

2.3 Luận điểm 3 (phản đối hoặc mở rộng):

- Trong một số hoàn cảnh, tốc độ lại là yếu tố quyết định: như trong các lĩnh vực công nghệ, kinh doanh, nếu không nhanh chóng chớp thời cơ, ta có thể bị tụt hậu.

- Tuy nhiên, “vội vàng” khác với “nhanh nhẹn, chủ động”. Người vội vàng thường thiếu suy xét, còn người nhanh nhẹn là tận dụng tốt thời gian nhưng vẫn có sự chuẩn bị và tính toán.

3. Minh chứng, ví dụ

Lấy dẫn chứng từ cuộc sống, học tập, công việc:

- Những sai lầm do hấp tấp (quyết định đầu tư thiếu nghiên cứu, làm bài kiểm tra quá nhanh dẫn đến sai sót…).
- Thành công nhờ kết hợp “tốc độ” với “cẩn trọng” (các doanh nghiệp khởi nghiệp nghiên cứu thị trường, có chiến lược cụ thể trước khi tung sản phẩm…).

4. Bài học rút ra

- Trân trọng lời dạy của ông cha, nhưng cần vận dụng linh hoạt trong bối cảnh hiện đại.
- Giữ được tinh thần cẩn thận, nhưng cũng biết thích nghi với tốc độ phát triển của xã hội, tránh bảo thủ hoặc trì trệ.

III. KẾT BÀI

- Khẳng định lại vấn đề: Câu nói “Đi đâu mà vội mà vàng, mà vấp phải đá, mà quàng phải dây” vẫn mang giá trị như một lời nhắc về sự thận trọng, tuy nhiên cần hiểu đúng tinh thần, không cường điệu hóa thành lề mề, thiếu linh hoạt.
- Nêu suy nghĩ, liên hệ bản thân: Mỗi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần học cách làm việc khoa học, nhanh nhưng chắc, không để sự vội vàng làm ảnh hưởng đến chất lượng và tương lai của mình.