Câu 1. 

Bài thơ Tân xuất ngục học đăng sơn (Mới ra tù tập leo núi) được sáng tác bằng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. Đây là thể thơ có bốn câu, mỗi câu bảy chữ, mang phong vị cổ điển (thường gọi là “thể Đường luật”).

Câu 2. 

Bài thơ mở ra khung cảnh mây và núi quấn quýt, hòa quyện vào nhau:

Vân ủng trùng sơn, sơn ủng vân
(Mây ôm dãy núi, núi ôm mây)

- Hình ảnh “mây” và “núi”: Gợi lên cảnh hùng vĩ, trùng điệp, nhưng cũng rất thơ mộng. Từ “ủng” (ôm ấp, quấn quýt) thể hiện sự gắn bó, tạo nên vẻ đẹp hài hòa, đằm thắm giữa đất trời.

- Hình ảnh “lòng sông như gương, không chút bụi”: Dòng sông trong vắt, tĩnh lặng, phẳng lặng như gương soi, gợi nên vẻ thanh khiết, tĩnh lặng. Cảnh vật không chỉ khoáng đạt mà còn mang nét tinh khôi, không vướng tục lụy.

Như vậy, bức tranh thiên nhiên toát lên vẻ khoáng đạt, trong trẻo và thanh cao, đồng thời cũng thể hiện sự hòa hợp giữa con người với trời đất.

Câu 3. 

Tiêu đề “Mới ra tù tập leo núi” cho thấy hoàn cảnh đặc biệt: Bác Hồ vừa thoát khỏi cảnh lao tù, được hít thở không khí tự do, lại đối diện với thiên nhiên bao la. Điều đó khiến tâm trạng “tôi” phấn chấn, bồi hồi. Từ “bồi hồi” (trong câu “Bồi hồi độc bộ Tây Phong lĩnh”) diễn tả sự xúc động sâu sắc, như vừa mừng vui, vừa cảm khái, lại như đang hồi tưởng quãng thời gian gian khổ. Câu thơ cuối “Dao vọng Nam thiên ức cổ nhân” (Trông về phía trời Nam xa xăm, nhớ bạn cũ) bộc lộ tình cảm hướng về quê hương (phương Nam) và những người bạn chí cốt. Đó là nỗi nhớ vừa ấm áp, vừa khắc khoải, thể hiện tấm lòng thủy chung của người chiến sĩ. Dù mới được tự do, Bác vẫn không quên nghĩa tình với đồng bào, bè bạn còn đang trong cảnh gian lao. Dù vừa ra tù, vẫn đối mặt nhiều thử thách, nhưng tâm hồn tác giả chan hòa với thiên nhiên, vững vàng, thư thái. Điều này toát lên phong thái Hồ Chí Minh: Dù khó khăn, gian khổ, Bác vẫn lạc quan, luôn nhìn nhận mọi thứ với tinh thần yêu đời, yêu người. Tổng hợp lại, tâm trạng của nhân vật trữ tình là sự giao hòa giữa niềm vui tự do, tình yêu thiên nhiên, nỗi nhớ bạn bè, quê hương và phong thái ung dung, lạc quan.

Câu 4. 

- Sự kết hợp hài hòa giữa chất cổ điển và tinh thần hiện đại:

+ Bác dùng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt cổ điển, câu chữ gọn gàng, súc tích, hình ảnh giàu tính ước lệ (mây, núi, sông), vừa gần gũi với thi pháp xưa. Tuy nhiên, bài thơ vẫn toát lên tinh thần hiện đại: niềm vui sau khi ra tù, ý thức về tự do và tình cảm gắn bó với đồng chí, quê hương. Điều này phản ánh đặc trưng “cổ điển mà vẫn hiện đại” trong phong cách thơ Hồ Chí Minh.

- Ngôn ngữ thơ giản dị, giàu tính gợi: Từ ngữ không quá cầu kỳ, hoa mỹ nhưng chắt lọc, giàu hình ảnh, gây ấn tượng mạnh về sự trong sáng và tinh khiết của cảnh vật.

- Tâm hồn lớn, tình yêu thiên nhiên gắn với tình yêu con người, yêu quê hương: Thiên nhiên trong thơ Bác luôn chan chứa tình người, gắn liền với nỗi niềm hoài vọng về đất nước. Đó cũng là cảm hứng nhân văn nổi bật, xuyên suốt thơ Hồ Chí Minh.

Câu 5.

- Nội dung tương đồng: “Giang tâm như kính” = “Lòng sông gương sáng”, đều nói lên sự trong trẻo, phẳng lặng như gương của dòng sông. “Tịnh vô trần” = “Bụi không mờ”, cùng khẳng định sự tinh khiết, không vướng chút bụi trần.

- Sắc thái khác biệt: Nguyên tác “tịnh vô trần” mang hàm nghĩa tuyệt đối, không có một hạt bụi nào. Đó là trạng thái thanh khiết hoàn toàn, vừa tả thực, vừa nhuốm sắc thái thiền vị (vô trần, không nhuốm bụi tục). Bản dịch “bụi không mờ” hơi nhấn mạnh vào ý bụi không làm mờ được (tức có thể có bụi, nhưng không đủ sức che phủ). Đây là cách diễn đạt khá tương đương, nhưng giảm bớt chút ý “tuyệt đối không bụi” mà nghiêng về phủ định tác động của bụi.