Em là con gái trong khung cửi
Dệt lụa quanh năm với mẹ già.
Lòng trẻ còn như cây lụa trắng,
Mẹ già chưa bán chợ làng xa.

- Câu thơ “Em là con gái trong khung cửi” cho thấy nhân vật “em” là một cô gái nông thôn, gắn bó với nghề dệt lụa truyền thống. Không gian “khung cửi” cùng hình ảnh “dệt lụa quanh năm” nhấn mạnh cảnh lao động cần cù, tảo tần, gắn bó với gia đình, nhất là “mẹ già”.

- “Lòng trẻ còn như cây lụa trắng” là một so sánh giàu ý nghĩa. “Cây lụa trắng” gợi liên tưởng đến tấm lụa tinh khôi, chưa nhuộm màu, tượng trưng cho tâm hồn non trẻ, ngây thơ, chưa vướng bụi đời. Chi tiết này làm nổi bật sự hồn nhiên, chân chất của cô gái.

- Hình ảnh “Mẹ già chưa bán chợ làng xa” mang hai tầng nghĩa. Trực tiếp, nó miêu tả việc tấm lụa do hai mẹ con dệt chưa được mang ra chợ bán. Gián tiếp, câu thơ gợi liên tưởng đến việc “em” chưa rời khỏi mái ấm gia đình, chưa “xuất giá” hay tiếp xúc nhiều với thế giới bên ngoài. Qua đó, Nguyễn Bính ngầm khắc họa một cô gái vẫn còn ở độ tuổi xuân thì, sống trong khuôn khổ gia đình và mang đầy nét ngây thơ, giản dị.

- Việc “em” làm việc “quanh năm với mẹ già” toát lên tình mẫu tử gắn bó, sự bình dị, đầm ấm của bức tranh gia đình nông thôn. Đây cũng là nét đặc trưng trong thơ Nguyễn Bính: ca ngợi vẻ đẹp thuần phác của con người và cảnh sắc làng quê Việt Nam.

=> Như vậy, ngay trong khổ thơ đầu, Nguyễn Bính đã khéo léo giới thiệu nhân vật “em” với những nét tính cách và hoàn cảnh rõ nét: một cô gái quê mộc mạc, hồn nhiên, giàu lòng hiếu thảo, còn “trắng trong” như tấm lụa mới dệt. Sự giới thiệu này không chỉ tạo tiền đề cho mạch cảm xúc trong bài thơ Mưa xuân mà còn thể hiện phong cách thơ Nguyễn Bính: chân chất, dung dị nhưng thấm đượm chất trữ tình, đậm hương vị làng quê.