Câu 1. 
–  Bài thơ “LỜI RU” được viết theo thể thơ tự do.
Giải thích: Bài thơ không tuân theo những quy luật cố định về số câu, số chữ hay vần điệu như trong thơ truyền thống mà thể hiện cách diễn đạt linh hoạt, gần gũi và tự nhiên, rất phù hợp với không khí ru ngủ dịu êm của tác phẩm.

Câu 2. 
Khổ thơ thứ tư là:
  “À ơi cái ngủ rất nồng
  Cha đi cắt cỏ trên đồng chang chang
  Vai cha quảy gánh gian nan
  Hình như ngoài ngõ cha đang bước về”
–  Từ láy trong khổ thơ này là “chang chang”.
-> Việc lặp lại âm “chang” tạo cảm giác nhịp điệu, gợi lên hình ảnh công việc cắt cỏ miệt mài, đồng thời tăng tính hình tượng cho khung cảnh lao động của người cha.

Câu 3.

Biện pháp tu từ trong câu: “Nắng mùa đậu xuống hiên nhà vàng ươm.”
–  Câu thơ sử dụng biện pháp nhân hóa và hình ảnh thơ mộng để miêu tả ánh nắng.
Tác dụng:

+ Làm câu thơ trở nên sinh động, giàu hình ảnh, tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt.

+ Hình ảnh “nắng mùa đậu xuống hiên nhà” gợi lên cảm giác ấm áp, dịu nhẹ như những hạt “đậu” nhỏ bé rơi xuống, làm cho hiên nhà bừng sáng, rạng rỡ với sắc vàng ươm. Nhờ vậy, không gian trở nên sống động, tràn đầy sức sống và tạo cảm giác bình yên, thân thuộc, góp phần làm nổi bật không khí trong trẻo của buổi trưa hè.

+ Qua đó, tác giả đã thể hiện sự yêu thích, trân trọng đối với hình ảnh tươi mới của nắng mùa.

Câu 4. 
– Việc lặp lại “À ơi” tạo nên điệp khúc nhẹ nhàng, mang tính âm nhạc cao và gợi cảm giác thân mật, ấm áp. Cụm từ “À ơi” xuất hiện ở đầu các khổ thơ như một lời gọi, lời ru dịu dàng, giúp kết nối các mảng tâm trạng của bài thơ lại với nhau. Nó làm tăng tính nhịp điệu, giúp bài thơ trở nên gần gũi và tự nhiên, như lời dỗ dành cho trẻ nhỏ. Đồng thời, sự lặp lại này còn thể hiện tính trìu mến, an ủi và sự quan tâm chăm sóc của người lớn đối với con cái, góp phần khắc họa chủ đề của bài – tình cảm gia đình ấm áp và đầy yêu thương.

Câu 5. 
– Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng tình yêu thương và những giá trị sống cho mỗi con người. Qua bài thơ, hình ảnh lời ru của mẹ cùng hình ảnh lao động cần cù của cha cho thấy gia đình không chỉ là chỗ dựa tinh thần mà còn là nơi truyền đạt bài học về sự hy sinh, cần cù và sự gắn kết. Đối với thế hệ trẻ hiện nay, gia đình là bệ phóng giúp các em hình thành nhân cách, tự tin đối mặt với thử thách và phát triển một cách toàn diện trong cuộc sống.

II. VIẾT 

Câu 1.

  “À ơi con mẹ ngủ say
  Bồng bềnh cái gió còn bay tìm nồm
  Hoa vàng biết gửi mùi thơm
  Cho con bướm trắng đi đơm nắng hồng

  À ơi! À ơi cái ngủ rất nồng
  Cha đi cắt cỏ trên đồng chang chang
  Vai cha quảy gánh gian nan
  Hình như ngoài ngõ cha đang bước về”*

Đoạn văn nghị luận:

Hai khổ thơ trên khắc họa một bức tranh gia đình giản dị nhưng chan chứa tình thương qua hình ảnh của người mẹ ru con ngủ say và người cha cần cù với công việc lao động. Ở khổ thơ đầu tiên, hình ảnh “con mẹ ngủ say” cùng không gian thiên nhiên sống động với “bồng bềnh cái gió”, “hoa vàng biết gửi mùi thơm” và “cho con bướm trắng đi đơm nắng hồng” đã tạo nên một khung cảnh yên bình, ấm áp và tràn đầy yêu thương. Qua đó, tác giả như muốn gửi gắm thông điệp rằng, sự dịu dàng và tràn đầy yêu thương của người mẹ chính là nguồn an ủi, là lời dỗ dành nhẹ nhàng giúp con cái cảm nhận được sự che chở, bảo bọc của gia đình. Trong khổ thơ thứ hai, cụm từ “À ơi! À ơi cái ngủ rất nồng” đánh dấu một sự chuyển giao, khi hình ảnh của người cha hiện lên qua hình ảnh “cha đi cắt cỏ trên đồng chang chang”, “vai cha quảy gánh gian nan” và “hình như ngoài ngõ cha đang bước về”. Những từ ngữ như “chang chang” không chỉ mô tả âm thanh của công việc lao động mà còn gợi lên sức mạnh, sự bền bỉ và lòng hy sinh thầm lặng của người cha. Sự đối lập giữa hai hình ảnh – cái ngủ yên êm của con và cảnh lao động vất vả của cha – lại hài hòa đến lạ thường, thể hiện sự bổ trợ lẫn nhau giữa hai vai trò trong gia đình. Cả người mẹ và người cha, dù với cách thể hiện khác nhau, đều đóng góp vào việc xây dựng một mái ấm đầy tình thương, giúp con cái lớn khôn, vững vàng trước những thử thách của cuộc sống. Từ đó, bài thơ không chỉ ca ngợi vẻ đẹp tự nhiên, giản dị của cuộc sống gia đình mà còn nhấn mạnh giá trị của sự gắn kết, của tình yêu thương và hy sinh vô điều kiện trong mỗi con người. Đây chính là những giá trị quý báu, là nền tảng giúp mỗi gia đình vun đắp niềm tin, sức mạnh để vượt qua mọi gian khó và cùng nhau tiến bước trên con đường trưởng thành.

Câu 2.

Trong cuộc sống, tình bạn được ví như “viên phấn hoa” rực rỡ, là nguồn cảm hứng và sức mạnh tinh thần giúp con người vượt qua khó khăn, thử thách. Câu nói của nhà văn Đỗ Bích Thúy: “Tôi thường muốn nói lời biết ơn cuộc đời vì đã trao tặng rất nhiều những ân tình. Tôi băng qua bao nhiêu khó khăn nhờ vào việc tựa vai bạn bè” đã mở ra một góc nhìn sâu sắc về vai trò của tình bạn trong quá trình trưởng thành của tuổi trẻ.

Tình bạn chính là mối quan hệ thân thiết, gắn bó giữa những người nhiều điểm tương đồng trong cuộc sống, khởi nguồn của sự đồng hành, sẻ chia những niềm vui, nỗi buồn và cả những thất bại, vấp ngã trên con đường đời. Khi còn trẻ, mỗi người đều trải qua những khoảnh khắc bỡ ngỡ, lo âu về tương lai, và chính bạn bè – những người cùng chia sẻ tâm tư, cùng nhau vượt qua khó khăn – đã góp phần định hình nhân cách, giúp mỗi người trưởng thành một cách toàn diện. Một người bạn chân thành sẽ luôn sẵn sàng lắng nghe, an ủi và khích lệ bạn vượt qua những thử thách khó khăn, từ đó dần dần xây dựng niềm tin và sự tự tin vào bản thân.

Hơn nữa, tình bạn còn là “cầu nối” mở ra cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và kiến thức từ nhau. Trong quá trình học tập và lao động, qua những cuộc trò chuyện, những buổi chia sẻ tâm sự, tuổi trẻ không chỉ nhận được sự hỗ trợ về tinh thần mà còn tích lũy được những bài học quý báu từ người bạn. Những kinh nghiệm sống được chia sẻ sẽ giúp họ nhận ra được những giá trị sống, biết trân trọng và gìn giữ những mối quan hệ tốt đẹp, đồng thời biết ơn những người đã sát cánh bên mình trong những lúc khó khăn. Đồng thời, tình bạn còn góp phần định hình quan điểm sống, giúp tuổi trẻ mở rộng tầm nhìn về thế giới. Khi có bạn, mỗi cá nhân sẽ được tiếp xúc với nhiều quan điểm, lối sống khác nhau, từ đó rèn luyện được khả năng tư duy độc lập, biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác. Chính những trải nghiệm này đã tạo nên một thế hệ trẻ tự tin, dám đối mặt với thực tại và không ngại thử thách bản thân, hướng tới một tương lai sáng lạn.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại với nhịp sống bận rộn, việc duy trì và vun đắp tình bạn trở nên không hề đơn giản. Những mối quan hệ bạn bè đôi khi bị thử thách bởi khoảng cách địa lý, bận rộn công việc hay những hiểu lầm nhỏ nhoi. Chính vì vậy, mỗi người trẻ cần trân trọng và biết giữ gìn những mối tình bạn chân thành bằng cách thường xuyên liên lạc, chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau. Việc duy trì một mối quan hệ bền chặt không chỉ giúp chúng ta có thêm động lực trong cuộc sống mà còn là nguồn an ủi quý giá khi gặp khó khăn, thất bại.

Tình bạn chính là khởi nguồn của sức mạnh tinh thần, là “bến đỗ” an toàn giữa chốn bão giông của cuộc đời. Nhờ có bạn bè, tuổi trẻ không cảm thấy đơn độc trên hành trình trưởng thành, mà luôn có những người sẻ chia, động viên và cùng nhau bước qua mọi gian khó. Vì thế, hãy luôn biết trân trọng, gìn giữ và phát huy những giá trị của tình bạn – bởi đó chính là món quà vô giá giúp chúng ta trưởng thành và thành công trong cuộc sống.