Một nhân vật nổi bật trong văn học Việt Nam là Chí Phèo, nhân vật trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao.

Chí Phèo là một người nông dân nghèo, bị xã hội và hoàn cảnh sống đẩy đến tận cùng của sự khổ đau và tha hoá. Anh xuất hiện trong tác phẩm như một hình ảnh điển hình của sự bế tắc trong xã hội phong kiến nửa đầu thế kỷ XX. Trước khi trở thành một con quái vật, Chí Phèo là một người hiền lành, có thể trở thành một nông dân lương thiện. Tuy nhiên, sau khi bị xã hội xô đẩy và bị cầm tù oan, anh bị lún sâu vào tội lỗi, uống rượu say, sống trong sự thù hận, tội lỗi và không thể thoát ra khỏi cái vòng lẩn quẩn của cuộc sống bế tắc.

Điều khiến nhân vật Chí Phèo đặc biệt chính là bi kịch không chỉ đến từ những bất công mà xã hội gây ra cho anh, mà còn là sự khát khao được làm người, khát khao yêu thương và được yêu thương. Khi Chí Phèo gặp Thị Nở, anh có những cảm xúc chưa từng có, đó là mong muốn được sống lại, được trở thành một con người bình thường. Tuy nhiên, bi kịch của Chí Phèo cũng là bi kịch của xã hội, khi mà những cánh cửa của một cuộc sống tốt đẹp đều đóng lại với anh.

Chí Phèo vừa là nạn nhân của hoàn cảnh, vừa là biểu tượng cho sự tha hóa của con người trong một xã hội đầy bất công.